Deze samenvatting is gebaseerd op het studiejaar 2013-2014.

Stamplijst: Handbook of Socialization – Grusec & Hastings

Hoofdstuk 1

Hoofdstuk 3

Hoofdstuk 6

Hoofdstuk 7

Hoofdstuk 10

Hoofdstuk 11

Hoofdstuk 14

Hoofdstuk 18

Hoofdstuk 22

Hoofdstuk 24

Hoofdstuk 25

Stamplijst: Waarom doet mijn kind zo moeilijk? – P. Prinzie

Hoofdstuk 1

Hoofdstuk 2

Hoofdstuk 3

Hoofdstuk 4

Stamplijst: De meervoudige factoren van ouderschap – Belsky & Jaffee

Stamplijst: Het begrip van kinderen wat betreft adoptie – Brodzinsky

Stamplijst: Romantische relaties bij adolescenten – Collins

Stamplijst: De generatie adoptieouders zich bewust van tegenstrijdigheden – Hoksbergen

Stamplijst: Late identiteitsontwikkeling van adolescenten – McLean

Stamplijst: Adoptieonderzoek – Palacios & Brodzinksky

Stamplijst: De relatie tussen de Big Five Personality Factors van ouders en opvoeding – Prinzie et al.

Stamplijst: De effecten van vroege deprivatie – Rutter

Oefenvragen deel 1

1. Wat is socialisatie?

a. Het doorgeven van kennis aan kinderen, zodat ze voorbereid zijn om naar school te kunnen gaan.

b. De interactie tussen ouders en kinderen.

c. Het proces waarbij kinderen de overtuigingen, waarden, normen en gedragingen leren die bij de samenleving horen.

d. Kinderen worden in de cultuur ingewijd door een ritueel.

2. Welke theoretische benadering van kindermishandeling spreekt over ‘blaming the victim’?

a. Het sociologisch model

b. Het psychiatrisch/ psychologisch model

c. Het transactioneel model

d. Effect-van-het-kind-op-de-verzorger-model

3. Wat is volgens Belsky de belangrijkste determinant die de opvoeding beïnvloedt?

a. De kenmerken van het kind.

b. Bronnen van steun en stress in de omgeving.

c. De ontogenetische ontwikkeling van ouders en de persoonlijke/psychologische kenmerken.

d. Belsky vindt alle drie de determinanten even belangrijk.

4. Wat ontbrak er aan de behaviouristische theorie van Skinner met betrekking tot de ontwikkeling van kinderen?

a. Uitleg over hoe kinderen taal leren.

b. Er werd niet gesproken over het effect van straf.

c. Skinner sprak niet over het effect van opvoeding die ouders aan hun kinderen geven.

d. Er werd niet gesproken over het verschil tussen het leren van jonge kinderen en oudere kinderen.

5. In welk sociaal domein wordt er door Belsky gesproken over een evolutionair argument dat aangeeft dat kinderen zich beter kunnen aanpassen in de maatschappij wanneer zij responsief zijn ten opzichte van de ouderlijke socialisatie.

a. Protectieve zorg

b. Hiërarchische ordening

c. Wederkerigheid/gemeenschappelijkheid

d. Coalities

6. In hoofdstuk 3 wordt er gesproken over de afstemming van opvoedpraktijken op de cultuur. Waarom is in een westers gezin meer sprake van een dyade en is er in een niet-westers gezin meer aandacht voor de groep?

a. In een westers gezin worden kinderen meer verwend door de ouders waardoor er meer één op één contact is, in een niet-westers gezin worden kinderen in de groep gegooid.

b. In een niet-westers gezin wordt het kind niet als apart individu gezien, maar als een onderdeel van het gezin, terwijl het kind in een westers gezin meer wordt benadrukt als individu.

c. In een westers gezin is er meer sprake van oogcontact tussen ouder en kind, terwijl in een niet-westers gezin het kind meer op schoot zit of bij een andere groep kinderen wordt geplaatst.

d. In een niet-westers gezin kent men het woord dyade niet vanwege de cultuur, terwijl de westerse cultuur de dyade ziet als het meest belangrijke aspect in de opvoeding.

7. Welke factor kan niet in verband worden gebracht met antisociaal gedrag?

a. Massamedia

b. Familie

c. Tewerkstellingsmogelijkheden

d. Hobby’s

8. Welk kenmerk van de relationele kwaliteit heeft veel implicaties voor de vroege socialisatie?

a. Veiligheid

b. Warmte

c. Wederkerigheid

d. Alle relationele kenmerken hebben evenveel implicaties voor de vroege socialisatie.

9. Wat is geen reden voor de relevantie van ouderlijke sensiviteit?

a. Het draagt bij aan de ontwikkeling van veilige hechting bij kinderen.

b. Sensitiviteit is essentieel voor het ‘scaffolding’

c. Er is weinig sprake van ‘modeling’, wanneer er geen ouderlijke sensitiviteit is.

d. Het draagt bij aan de vroege taalverwerving.

10. Vanaf welke leeftijd begint de genderidentiteit?

a. 0-1 jaar

b. 1-2 jaar

c. 2-3.5 jaar

d. 3.5-4 jaar

11. Welke uitspraken zijn (on) juist?

1. De ontwikkeling van genderidentiteit wordt beïnvloed door meerdere processen.

2. Het is niet duidelijk hoe hormonen en sociale invloeden met elkaar interacteren.

a. 1 juist, 2 onjuist

b. 1 juist, 2 juist

c. 1 onjuist, 2 juist

d. 1 onjuist, 2 onjuist

12. Bij de ontwikkeling van sekseschema’s wordt er onderscheid gemaakt tussen drie soorten. Over welke wordt er niet gesproken?

a. Onderscheid tussen persoonlijke voorkeuren en identiteit

b. Onderscheid tussen kennis en bevestiging

c. Onderscheid tussen schema’s voor anderen

d. Onderscheid tussen opvoeding

13. Welke definitie van identiteit geeft het beste weer hoe Erikson de identiteit beschrijft?

a. De identiteit bestaat uit drie factoren die samen de identiteit bepalen.

b. Het beeld dat een individu van zichzelf heeft gevormd.

c. De identiteit wordt door gevormd door socioculturele, biologische en psychologische factoren.

d. De identiteit is het integreren van socioculturele,biologische en psychologische factoren in een historische context en bestaat uit 8 niveaus die elkaar beïnvloeden.

14. Wat is volgens Erikson de sociale identiteit?

a. De mate waarin je je thuisvoelt in je eigen groep.

b. De sociale vaardigheden waarover je beschikt.

c. De mate waarin je sociaal bekwaam bent.

d. In hoeverre je groep aansluit bij je verwachtingen van de maatschappij.

15. Over welke identiteitsstatussen spreekt Marcia?

a. Diffusion, foreclosure, moratorium, exploration.

b. Foreclosure, diffusion, achievement, moratorium.

c. Commitment, exploration, diffusion, moratorium.

d. Moratorium, commitment, foreclosure, achievement.

16. Hoe worden de processen en de uitkomsten van socialisatie beschreven?

a. Dynamisch

b. Unidirectioneel

c. Deterministisch

d. Intergenerationele continuïteit

17. Welke van deze beweringen zijn (on) juist.

1. Patterson legt de nadruk op bidirectionaliteit van gedrag.

2. De bidirectionaliteit heeft twee benaderingen, namelijk een dialictisch proces en een chronisch proces.

a. 1 juist, 2 juist

b. 1 juist, 2 onjuist

c. 1 onjuist, 2 onjuist

d. 1 onjuist, 2 juist

18. Welke van de theorie over de autonomie spreekt erover dat autonomie wordt veroorzaakt door hormonale veranderingen?

a. De cognitieve ontwikkelingstheorieën

b. De evolutionaire theorieën

c. De separatie theorie

d. De psychoanalytische theorieën

19. Waar houdt de sociaalecologische theorie zich mee bezig?

a. Deze benadrukt de ontwikkelingsprocessen, maar houdt zich alleen met verandering bezig.

b. Deze kijkt alleen naar de onmiddelijke context.

c. Deze benadrukt de indirecte rol van ouders in het socialisatieproces.

d. Geen van deze antwoorden is juist.

20. De domeintheorie gaat uit van vier domeinen. Welke domeinen zijn dit?

a. Moreel, immoreel, gemengd, persoonlijk

b. Moreel, conventioneel, gemengd, persoonlijk

c. Immoreel, conventioneel, individualistich, inconventioneel

d. Immoreel, moreel, individualistisch, conventioneel

21. Welk begrip geeft het beste de betekenis neer als ouders het gedrag van hun kind willen achterhalen.

a. Monitoring

b. Scaffolding

c. Structuur

d. Sensitiviteit

22. Wat zijn de aspecten van emotionele competentie?

a. Ervaring, inlevingsvermogen, tonen van emoties, emotieregulatie.

b. Ervaring, emotionele expressie, tonen van emoties, emotionele competentie

c. Emotionele expressie en ervaring, het begrijpen van emoties van jezelf en anderen, emotieregulatie.

d. Emotionele expressie en ervaring, tonen van emoties, emotieregulatie.

23. Welke van deze uitspraken zijn (on)juist.

1. Vermogens en eigenschappen van het kind beïnvloeden de emotionele competentie.

2. Het temperament speelt een kleine rol bij de emotionele competentie.

a. 1 juist, 2 juist

b. 1 juist, 2 onjuist

c. 1 onjuist, 2 onjuist

d. 1 onjuist, 2 juist

24. Wat is extra bewijs voor de genetische aanleg van prosociaal gedrag?

a. Prosociaal gedrag zorgt volgens evolutionisten voor een vergroting van de overlevingskans.

b. De socialisatie van het individu.

c. De omgeving heeft minder invloed op prosociaal gedrag dan genetische invloeden.

d. De biologische processen van de mens bieden een basis voor behulpzaam gedrag en empathie.

25. Welke opvoedingsstijl bevordert het prosciale gedrag het meest.

a. Autoritair

b. Permissief

c. Autoritatief

d. Verwaarlozend

26. Van welke vorm van agressie is er sprake wanneer een kind gebruik maakt van bedreigingen en intimidatie?

a. Fysieke agressie

b. Instrumentele en vijandige agressie

c. Proactieve en reactieve agressie

d. Verbale agressie

27. Waarom vertonen jonge kinderen, met name peuters, voortdurend moeilijk gedrag?

a. Ze zijn bezig met het verwerven van autonomie.

b. Ze willen duidelijk maken dat ze ook aanwezig zijn.

c. Het hoort bij de ontwikkelingssprong die ze maken.

d. De koppigheid is afhankelijk van de genen.

28. Vanaf welke leeftijd nemen bij de meeste kinderen de frequentie van alle vormen van agressie af?

a. 3 jaar

b. 4 jaar

c. 5 jaar

d. 6 jaar

29. Vanuit welk model verklaart de psycholoog Gerald Patterson het gedrag dat kinderen vertonen?

a. Hechtingsmodel

b. Leertheoretisch model

c. Model van Bronfenbrenner

d. Model van Bandura

30. Op welke niveau’s kunnen de aspecten van ‘peer relaties’ plaatsvinden?

a. Gezin, school, buitenschoolse activiteiten.

b. Individu, dyade, groep.

c. School, individu, gezin.

d. Individu, gezin, groep.

31. Welke onderzoeker benadrukte de rol van de dyade tussen peers?

a. Piaget

b. Vygotsky

c. Freud

d. Darwin

32. Peer relaties vormen een miniatuurcultuur. Wat houdt dit in?

a. Deze miniatuurcultuur houdt in dat kinderen peer relaties hebben die uit dezelfde cultuur komen.

b. Dat het gedrag van kinderen verandert wanneer ze in een groep vriendjes met een andere cultuur terecht komen.

c. De miniatuurcultuur is gewoon een ander woord voor cultuur van het kind.

d. De miniatuurcultuur is een cultuur in de peerrelaties met eigen normen en waarden.

33. Wat zijn vier identiteitsfactoren?

a. Je naam, familie waarbij je opgroeit, beleving van jezelf, levensgeschiedenis.

b. Je naam, omgeving waarin je opgroeit, je uiterlijk, toekomstperspectieven.

c. Je uiterlijk, familie waarbij je opgroeit, beleving van jezelf, toekomstperspectieven.

d. Je uiterlijk, omgeving waarin je opgroeit, je naam, levensgeschiedenis.

34. Wat is van belang voor geadopteerde mensen?

a. Zo min mogelijk contact opnemen met hun biologische familie.

b. Streven naar een evenwicht tussen de beleving van de identiteit.

c. Zoveel mogelijk aansluiting hebben met andere kinderen.

d. Geen van de bovengenoemde is juist.

35. Waar verwijst de etnisch-sociale identeit naar?

a. De cultuur waarbij je hoort.

b. Van welk ras je afkomstig bent.

c. De groep waarbij je hoort en die dezelfde cultuur hebben.

d. De groep waarbij je hoort en die dezelfde waarden en belangen hebben als jijzelf.

36. Welke identiteit wordt de laatste tijd meer benadrukt?

a. De etnisch-sociale identiteit.

b. De genetische identiteit.

c. De familiaire identiteit.

d. De gedeelde identiteit

37. Wat is een van de belangrijkste problemen voor adoptieouders?

a. Dat ze niet voldoen aan de eisen.

b. Dat het kind door de buitenwereld niet wordt geaccepteerd

c. Dat het kind zich niet goed hecht.

d. Geen van deze bovengenoemde is juist.

38. Welke van deze uitspraken zijn (on)juist.

1. Volgens John Bowlby is de behoefte aan hechten net zo aanwezig als de behoefte aan voedsel en seks.

2. Er is in biologisch opzicht geen hiërarchie tussen de ouders.

a. 1 juist, 2 onjuist

b. 1 juist, 2 juist.

c. 1 onjuist, 2 juist.

d. 1 onjuist, 2 onjuist.

39. Vanaf welke leeftijd is de kans veel groter dat het geadopteerde kind zich onveilig hecht?

a. 3 maanden

b. 6 maanden

c. 12 maanden

d 18 maanden

40. Wat wordt er bedoeld met ‘frozen’ kinderen?

a. Stugge antisociale kinderen

b. Afstandelijke kinderen

c. Kinderen die geen vrienden hebben

d. Kinderen die intimiteit vermijden

41. Welke van deze omschrijvingen behoort tot een valkuil voor de behandeling en opvang van hechtingsgestoorde kinderen?

a. Er wordt geen rekening gehouden met onbekende factoren bij geadopteerden.

b. Er wordt te weinig gegeneraliseerd door de hulpverlener.

c. Kinderen met een hechtingsstoornis blijven daar vaak in.

d. Het gedrag van jonge kinderen wordt weinig beïnvloed door anderen.

42. Welke van deze uitspraken is (on) juist?

1. Kindkenmerken kunnen de richting aangeven van het ontwikkelingstraject van hun sociale adaptatie.

2. Kindkenmerken kunnen interacteren met hun omgeving.

a. 1 onjuist, 2 juist

b. 1 onjuist, 2 onjuist

c. 1 juist, 2 onjuist

d. 1 juist, 2 juist

43. Welke van deze dimensies past niet het rijtje van de dimensies van temperament?

a. Positieve emotionaliteit

b. Effortful controle

c. Prikkelbaar leed

d. Alle dimensies passen in het rijtje van de dimensies van temperament.

44. Waarom wordt er bij het meten van temperament niet alleen gekeken naar de genen?

a. Het temperament moet zowel bottom up als top down onderzocht worden.

b. Er is weinig bekend over de individuele verschillen in het complexe neurale systeem, dus daarom is het van belang om ook naar fenotypische gedragspatronen te kijken.

c. Genen zijn niet deterministisch.

d. Geen van deze beweringen is waar.

45. Welke van deze beweringen zijn (on) juist?

1. Een van de redenen voor ouders om te socialiseren is, omdat het een praktisch is.

2. Het kind heeft geen invloed op zijn eigen socialisatie.

a. 1 juist, 2 onjuist

b. 1 juist, 2 juist

c. 1 onjuist, 2 onjuist

d.1 onjuist, 2 juist

46. Wat is verschil tussen psychologische controle en gedragscontrole?

a. Gedragscontrole heeft te maken met het hanteren van regels, terwijl psychologische controle zorgt voor het beïnvloeden van de emotionele staat.

b. Gedragscontrole heeft te maken met externaliserend gedrag en psychologische controle met internaliserend gedrag.

c. Gedragscontrole legt de nadruk op het temperament en de psychologische controle legt de nadruk op het bewustzijn.

d. Alle beweringen zijn waar.

47. Wat houdt het begrip consistentie in?

a. De blijvendheid van persoonlijkheidskenmerken.

b. De mate waarin het temperament gelijk blijft gedurende de ontwikkeling van het kind.

c. De karakteristieke manier waarop iemand zich gedraagt in bepaalde situaties.

d. Het verschil in persoonlijkheidskenmerken.

48. Wat zeggen Thomas en Chess over het temperament?

a. Dat er een kloof is tussen temperament bij kinderen en volwassenen.

b. Dat temperament een resultaat is van de interactie tussen het kind en de complexe omgeving.

c. Dat sommige persoonlijkheidskenmerken zich pas later ontwikkelen.

d. Geen van deze beweringen zijn waar.

49. Welke van deze beweringen zijn (on) juist.

1. Gedrag is gedetermineerd.

2. Persoonlijkheid en omgeving handelen onafhankelijk met elkaar.

a. 1juist, 2 onjuist

b. 1 juist, 2 juist

c. 1 onjuist, 2 onjuist

d. 1 onjuist, 2 juist

50. Wat is het beste voorbeeld waarin de invloed van persoonlijkheidsfactoren invloed hebben op de leerprocessen van een kind?

a. Jelle speelt graag met blokken, maar wanneer zijn toren instort houdt hij ermee op.

b. Lena is impulsief en doet iets verkeerd voordat ze erover na kan denken.

c. Kim is een huilbaby waardoor ze moeilijk te troosten is.

d. Geen van deze beweringen beïnvloeden het leerproces.

Antwoorden deel 1

1.C. Het proces waarbij kinderen de overtuigingen, waarden, normen en gedragingen leren die bij de samenleving horen (zie het artikel van Belsky, bladzijde 38-42).

2.A. Het sociologisch model. Deze theoretische benadering gaat er vanuit dat de ouders de schuld krijgen van kindermishandeling, terwijl ze zelf het slachtoffer zijn. Door stressvolle situaties in de werkomgeving worden zij het slachtoffer van stress waardoor de kans op kindermishandeling groter is. Daarom is er sprake van ‘blaming the victim’ (zie het artikel van Belsky, bladzijde 38-42).

3. C. De ontogenetische ontwikkeling van ouders en de persoonlijke/psychologische kenmerken. Belsky benadrukt de relevantie van deze determinant door de ontwikkelingsgeschiedenis voorop te stellen in zijn model. Daarnaast zegt hij dat deze determinant zowel direct als indirect invloed heeft op de opvoeding (zie het Model van Belsky in hoorcollege 1, dia 31 en bladzijde 41 van het artikel van Belsky).

4. D. Er werd niet gesproken over het verschil tussen leren van jonge kinderen en oudere kinderen. Zowel de Skinnerian en de Hullian theorieën hadden weinig te zeggen over het verschil in wat kinderen op een oudere leeftijd kunnen leren en wat kinderen kunnen leren op een jongere leeftijd. Daarnaast werd er ook niet gekeken naar hoe kinderen leren op verschillende leeftijden. Dit geeft aan dat de Hullian en de Skinner theorieën geen ontwikkelingstheorieën zijn (zie bladzijde 15, hoofdstuk 1 van het Handbook of Socialization).

5. B. Hiërarchische ordening. In dit domein is er sprake van gevoeligheid van kinderen voor bepaalde machtsignalen. Belsky geeft hier uitleg over het verschil in uitkomst van de invloed van socialisatie. Hij geeft weer dat wanneer kinderen zich responsief gedragen tegenover hun eigen socialisatie, zij beter voorbereid zijn op de maatschappij (zie bladzijde 87-88, hoofdstuk 3 van het Handbook of Socialization).

6. C. In een westers gezin is er meer sprake van oogcontact tussen ouder en kind, terwijl in een niet-westers gezin het kind meer op schoot zit of bij een andere groep kinderen wordt geplaatst. Er is sprake van een dyade wanneer er oogcontact is tussen de ouder en het kind en in een niet-westerse cultuur wordt het kind meer op de rug gedragen of zit het op schoot (zie bladzijde 75-80, hoofdstuk 3 van het Handbook of Socialization).

7.D. Hobby’s. Deze factor wordt niet weergegeven in het schema dat gevonden kan worden op bladzijde 64 van het boek Waarom doet mijn kind zo moeilijk?

8. A. Veiligheid. Wanneer er sprake is van veiligheid in de omgeving van het kind biedt het de mogelijkheid voor individuele exploratie, omdat ze een veilige basis hebben. Dit beïnvloedt de vroege ervaringen en daarmee de vroege socialisatie. Dit wordt in de kenmerken warmte en wederkerigheid minder benadrukt (zie hoofdstuk 7, bladzijde 185-186 van het Handbook of Socialization).

9. C. Er is weinig sprake van ‘modeling’, wanneer er geen ouderlijke sensitiviteit is. Dit is geen reden voor de relevantie van ouderlijke sensitiviteit, omdat er ouders altijd een rolmodel zijn voor hun kind. Wanneer er dus geen sprake is van ouderlijke sensitiviteit, is er zeker wel sprake van ‘modeling’ (zie hoofdstuk 7, bladzijde 189-191 van het Handbook of Socialization).

10. C. 2-3.5 jaar. De genderidentiteit begint vanaf deze leeftijd een rol te spelen (zie bladzijde 561-562, hoofdstuk 22 van het Handbook of Socialization).

11. B. Beide uitspraken zijn juist. De ontwikkeling van genderidentiteit wordt beïnvloed door meerdere processen, namelijk de sociale-structurele processen, de sociale-interactieve processen en de cognitieve-motivatie processen. Daarnaast is het niet duidelijk hoe hormonen en sociale invloeden met elkaar interacteren, omdat hormonen enerzijds het gedrag kunnen beïnvloeden maar anderszijds kan de omgeving de afgave van hormonen beïnvloeden (zie hoofdstuk 22, bladzijde 564 van het Handbook of Socialization).

12. D. Onderscheid tussen opvoeding. Dit domein wordt niet vermeld in het onderscheid dat gemaakt moet worden bij de ontwikkeling van sekseschema’s (zie hoofdstuk 22, bladzijde 565 van het Handbook of Socialization).

13. D. De identeiteit is het integreren van socioculturele,biologische en psychologische factoren in een historische context en bestaat uit 8 niveaus die elkaar beïnvloeden. Dit wordt ook wel de psychosociale benadering genoemd (zie hoofdstuk 22 en hoorcollege 3 ter extra uitleg).

14. A. De mate waarin je je thuisvoelt in je eigen groep. (zie bladzijde 561-563, hoofdstuk 22 van het Handbook of Socialization).

15. B. Foreclosure, diffusion, achievement, moratorium. Dit zijn volgens Marcia de vier identiteitsstatussen (zie hoofdstuk 22, van het Handbook of Socialization en hoorcollege 3 ter extra uitleg).

16. A. Dynamisch. De processen en de uitkomsten van socialisatie worden tegenwoordig beschreven als dynamisch, door twee belangrijke ideeën uit de jaren zestig (zie bladzijde 259-260, hoofdstuk 10 van het Handbook of Socialization).

17. B. 1 juist, 2 onjuist. Patterson legt met zijn sociaal interactioneel model inderdaad de nadruk op de bidirectionaliteit van gedrag. De benaderingen van de bidirectionaliteit zijn wederkerige gedragsuitwisselingen en het dialectische proces (zie bladzijde 262-263, hoofdstuk 10 van het Handbook of Socialization).

18. D. De psychoanalytische theorieën. Deze theorieën gaan ervan uit dat hormonale veranderingen leiden tot het streven naar autonomie. Theorieën die hieronder vallen zijn de separatie-individuatietheorie en het autonomie-verbondenheidperspectief (zie bladzijde 468-469, hoofdstuk 18 van het Handbook of Socialization).

19. D. Geen van deze antwoorden is juist. De socioecologische theorie benadrukt naast de ontwikkelingsprocessen ook het gedrag, maar houdt zicht naast verandering ook bezig met de continuïteit. Daarnaast kijken naast de onmiddelijke context ook naar andere contexten die het kind van verder af beïnvloeden en ze benadrukken juist de directe rol van ouders in het socialisatieproces (zie bladzijde 463, hoofdstuk 18 van het Handbook of Socialization).

20.B. Moreel, conventioneel, gemengd, persoonlijk. De domeintheorie gaat uit van bepaalde domeinen waarin autonomieconflicten kunnen ontstaan en dit zijn de goede (hoofdstuk 10 van het Handbook of Socialization, zie ook hoorcollege 4 en dan het model van van de domeintheorie ter extra uitleg).

21. A. Monitoring. Dit begrip geeft het beste weer dat ouders door middel van controle achterhalen wat het gedrag van hun kind is en wat het kind bijvoorbeeld doet op de computer (zie hoofdstuk 10 van het Handbook of Socialization).

22. C. Emotionele expressie en ervaring, het begrijpen van emoties van jezelf en anderen, emotieregulatie. Dit zijn de aspecten die optreden wanneer er sprake is van emotionele competentie (zie bladzijde 615, hoofdstuk 24 van het Handbook of Socialization).

23. B. Vermogens en eigenschappen van het kind beïnvloeden de emotionele competentie. Dit is juist, omdat de vermogens en eigenschappen van het kind zelf de emotionele competentie kunnen belemmeren, maar deze ook kunnen bevorderen. Dit komt omdat emotionele competentie wordt beïnvloed door intrapersoonlijke kenmerken. Daarom is de stelling “Het temperament speelt een kleine rol bij de emotionele competentie” onjuist, omdat het temperament juist een grote rol speelt vanwege de intrapersoonlijke kenmerken (zie bladzijde 616, hoofdstuk 24 van het Handbook of Socialization).

24. D. De biologische processen van de mens bieden een basis voor behulpzaam gedrag en empathie. Dit is door psychofysiologen aangetoond en geeft extra bewijs voor de genetische aanleg van prosociaal gedrag (zie bladzijde 639-640, hoofdstuk 25 van het Handbook of Socialization).

25. C. Autoritatief. Deze opvoedingsstijl kan het prosociale gedrag bevorderen, maar ook de kindkenmerken spelen hierbij een belangrijke rol (zie bladzijde 643-644, hoofdstuk 25 van het Handbook of Socialization).

26. C. Proactieve en reactieve agressie. Wanneer er sprake is van proactieve en reactieve agressie zijn bedreigingen en intimidatie de belangrijkste ingrediënten van het gedrag, terwijl er geen aanleiding is voor het vertonen van dit agressieve gedrag (zie bladzijde 20-21, hoofdstuk 1 van het boek Waarom doet mijn kind zo moeilijk)

27. A.Ze zijn bezig met het verwerven van autonomie. Peuters staan bekend om hun moeilijke gedrag. Ze willen met name alles zelf doen en dit toont aan dat ze bezig zijn met het verwerven van hun autonomie (zie bladzijde 39-40, hoofdstuk 2 van het boek Waarom doet mijn kind zo moeilijk).

28. D. 6 jaar. Vanaf 6 jaar neemt de frequentie van agressief gedrag af bij de meeste kinderen, omdat ze meestal naar groep 3 gaan waarbij er gezorgd wordt voor extra structuur in de klas. Dit zorgt voor een toename van evoluering in het gedrag, waardoor de agressie afneemt (zie bladzijde 45, hoofdstuk 2 van het boek Waarom doet mijn kind zo moeilijk).

29. B. Het leertheoretisch model. Patterson gebruikt dit model en gaat ervan uit dat elk gedrag is aangeleerd (zie bladzijde 68-69, hoofdstuk 3 van het boek Waarom doet mijn kind zo moeilijk).

30. B. Individu, dyade, groep. De peer relaties komen op deze niveaus voor (zie bladzijde 356-357, hoofdstuk 14 van het Handbook of Socialization).

31. A. Piaget. Piaget benadrukte de rol van de dyade tussen peers, omdat de interacties van peers volgens hem tot de ideale context van de ontwikkeling van sociale constructen behoorde (zie bladzijde 357-358, hoofdstuk 14 van het Handbook of Socialization).

32. D. De miniatuurcultuur is een cultuur in de peerrelaties met eigen normen en waarden.

Daarnaast heeft de miniatuurcultuur ook eigen mogelijkheden en praktijken (zie bladzijde 359, hoofdstuk 14 van het Handbook of Socialization).

33. A. Je naam, familie waarbij je opgroeit, beleving van jezelf, levensgeschiedenis. Dit zijn de vier factoren die je identiteit vormen (zie bladzijde 8 van het artikel van Hoksbergen).

34. B. Streven naar een evenwicht tussen de beleving van de identiteit. Dit is belangrijk voor geadopteerden, omdat zij vaak sterk bezig zijn met het verleden en hun familiegeschiedenis, waardoor ze identiteitsproblemen kunnen krijgen. Daarom moet de identiteit benadert worden vanuit de veranderingen en waar ze nu staan in het leven, zodat er een evenwicht kan ontstaan (zie bladzijde 8 van het artikel van Hoksbergen).

35. D. De groep waarbij je hoort en die dezelfde waarden en belangen hebben als jijzelf. Met deze mensen heb je een gedeelde herkomst en geschiedenis waardoor je bij deze groep hoort (zie bladzijde 8 van het artikel van Hoksbergen).

36. B. De genetische identiteit. Tegenwoordig wordt er meer nadruk gelegd op de genetische identiteit en dan met name op de samenstelling van ons DNA en de erfelijkheidscomponent. (zie bladzijde 9 van het artikel van Hoksbergen).

37. C. Dat het kind zich niet goed hecht. Dit is een van de belangrijkste problemen van adoptieouders, omdat de hechting van een geadopteerd kind vaak moeizaam kan verlopen en dan met name wanneer deze kinderen al ouder zijn. De hechting is juist een belangrijke taak en verantwoordelijkheid waar adoptieouders zich vaak goed van bewust zijn (zie bladzijde 11 van het artikel van Hoksbergen).

38. B. 1 juist, 2 juist. Volgens John Bowlby is de behoefte aan hechten net zo aanwezig als de behoefte aan voedsel en seks. Hier wordt over gesproken in de hechtingstheorie van Bowlby en is dus juist. Er is in biologisch opzicht geen hiërarchie tussen de ouders. Ook dit is juist, omdat er van zwangerschap en geboorte geen sprake is bij de adoptiemoeder. Er is dus geen verschil tussen de adoptievader en de adoptiemoeder (zie bladzijde 14 van het artikel van Hoksbergen).

39. C. 12 maanden. Tot de 12 maanden hechten geadopteerde kinderen zich net zo veilig als niet- geadopteerde kinderen. Na de 12 maanden is de kans een stuk groter dat geadopteerde kinderen zich onveilig hechten (zie bladzijde 14 van het artikel van Hoksbergen).

40. D. Kinderen die intimiteit vermijden. ‘Frozen’ kinderen zijn kinderen die alle vormen van intimiteit vermijden en worden ook wel geremde kinderen genoemd. Dit is éen van de vormen van een hechtingsstoornis (zie bladzijde 15 van het artikel van Hoksbergen).

41. A. Er wordt geen rekening gehouden met onbekende factoren bij geadopteerden. Dit is één van de valkuilen bij de opvang en behandeling van kinderen met een hechtingsstoornis. Er wordt bijvoorbeeld niet gekeken naar de genetische achtergrond of de erfelijkheidsfactoren, omdat deze onbekend zijn (zie bladzijde 18 van het artikel van Hoksbergen).

42. D. 1 juist, 2 juist. Beide beweringen kloppen. Kinderen kunnen hun ontwikkelingstraject van de sociale adaptatie beïnvloeden door hun eigen kindkenmerken. Angstige kinderen hebben bijvoorbeeld meer kans om een angststoornis te ontwikkelen.

Daarnaast kunnen kindkenmerken interacteren met de omgeving, omdat de ze de sociale omgeving beïnvloeden (zie bladzijde 153, hoofdstuk 6 van het Handbook of Socialization).

43. D. Alle dimensies passen in het rijtje van de dimensies van temperament. Zie voor alle vijf de dimensies bladzijde 154, hoofdstuk 6 van het Handbook of Socialization.

44. B. Er is weinig bekend over de individuele verschillen in het complexe neurale systeem, dus daarom is het van belang om ook naar fenotypische gedragspatronen te kijken. Dit wordt gedaan door middel van ‘bottom up’ en ‘top down’ processen ( zie bladzijde 154-156, hoofdstuk 6 van het Handbook of Socialization).

45. A. 1 juist, 2 onjuist. Een van de redenen voor ouders om te socialiseren is, omdat het een praktisch is. Het kind heeft juist wel invloed op zijn eigen socialisatie door het temperament en de kindkenmerken (bladzijde 284-286, hoofdstuk 11 van het Handbook of Socialization).

46. A. Gedragscontrole heeft te maken met het hanteren van regels, terwijl psychologische controle zorgt voor het beïnvloeden van de emotionele staat. Gedragscontrole benadrukt dus de regels en houdt toezicht op de acties van de kinderen, terwijl de psychologische controle beïnvloeden de emotionele staat van het kind (bladzijde 292-293, hoofdstuk 11 van het Handbook of Socialization).

47. C. De karakteristieke manier waarop iemand zich gedraagt in bepaalde situaties. Consistentie houdt eigenlijk in dat dat mensen op een typische manier reageren in situaties die erg van elkaar verschillen (bladzijde 92-93, hoofdstuk 4 van het boek Waarom doet mijn kind zo moeilijk?).

48. B. Dat temperament een resultaat is van de interactie tussen het kind en de complexe omgeving. Thomas en Chess richten zich daarnaast ook op hoe het gedrag ontstaat en niet wat het gedrag inhoud of waarom iemand zich zo gedraagt (bladzijde 95, hoofdstuk 4 van het boek Waarom doet mijn kind zo moeilijk).

49. C. 1 onjuist, 2 onjuist. Gedrag is niet gedetermineerd, omdat de omgeving het gedrag kan beïnvloeden. Daarnaast handelen persoonlijkheid en omgeving niet onafhankelijk van elkaar, maar is er sprake van interactie (bladzijde 111, hoofdstuk 5 van het boek Waarom doet mijn kind zo moeilijk).

50. B. Lena is impulsief en doet iets verkeerd voordat ze erover na kan denken. Een impulsief kind kan soms recht op een doel afgaan zonder dat ze door hebben dat dit gedrag niet goed is. Deze kinderen worden vaak minder beïnvloed door hun straf waardoor de leerprocessen verschillen van kinderen die timide zijn en goed nadenken over straf, omdat ze hun ouders niet willen teleurstellen ( bladzijde 112, hoofdstuk 5 van het boek Waarom doet mijn kind zo moeilijk).

Oefenvragen deel 2

1. Vanaf midden jaren ’80 vond er een verschuiving plaats met betrekking tot de ouder-kind relatie. Welke verschuiving vond er plaats? (Hoofdstuk 1, Grusec & Hastings)

1. Er werd minder gefocust op de individuele acties van ouders en kinderen, en meer op de aard van de relaties.

2. De ouder-kind relatie is gericht op de ouder en niet op het kind.

3. Er werd meer gefocust op de individuele acties van ouders en kinderen en minder op de aard van de relaties.

2. Wat is het verschil tussen proximale en ultimate (universele) oorzaken van gedrag? (Hoofdstuk 3, Grusec & Hastings)

3. Welke bewering is juist? (Hoofdstuk 6, Grusec & Hastings)

1. Kinderen met een lage zelfregulatie ontwikkelen minder snel gedragsproblemen.

2. Harde discipline versnelt de ontwikkeling van het bewustzijn bij angstige kinderen.

3. Naarmate kinderen ouder worden, nemen negatieve effecten als minder stimulatie en sensitief gedrag van ouders toe.

4. Temperamentele onhandelbaarheid voorspelt internaliserende problemen.

4. Wat zijn drie kenmerken van relationele kwaliteit volgens Grusec & Hastings? (Hoofdstuk 7, Grusec & Hastings)

1. Zelfbegrip, veiligheid en emotionele communicatie.

2. Veiligheid, warmte en proactieve regulatie.

3. Warmte, proactieve regulatie en modeling.

4. Warmte, veiligheid en wederkerige reciprociteit.

5. Welke bewering is juist? (Hoofdstuk 10, Grusec & Hastings)

1. De sociaal interactionele theorie is gebaseerd op bidirectionaliteit.
2. Het transactioneel model leggen weinig nadruk op interactie tussen ouder, kind en omgeving.

1. Bewering 1 is onjuist, bewering 2 is juist.

2. Bewering 1 is juist, bewering 2 is onjuist.

3. Beide beweringen zijn onjuist.

4. Beide beweringen zijn juist

6. Kinderen worden grootgebracht binnen diverse domeinen. Emotionele regulatie en empathie horen binnen het domein:

1. Wederkerigheid (mutual reciprocity)

2. Groepsvorming (coalition formation)

3. Hiërarchische kracht

4. Zorg (protective care)

7. Onder welke vorm van coping valt ‘advies zoeken bij anderen? (Hoofdstuk 14, Grusec & Hastings)

1. Ontkennende coping

2. Agressieve coping

3. Actieve coping

4. Peinzende coping

8. Wat houdt de ego psychology van Erikson in? (Hoofdstuk 18, Grusec & Hastings)

1. Theorie die focust op de betekenis van gedrag en invloed van de omgeving.

2. Theorie waarbij de hechting van het kind en ouders centraal staat.

3. Theorie met grote nadruk op opvoeding.

4. Theorie met ontwikkelingsstadia, waarbij het doel van de kindertijd is om vertrouwen te ontwikkelen. .

9. Welk proces hoort bij welke uitleg? (Hoofdstuk 22, Grusec & Hastings)

1. Kinderen spelen een actieve rol in hun sekseontwikkeling.
2. Het belang van sociale interacties en activiteiten voor het leren van cultuur.
3. Hoe iemands status en macht de persoonlijke omstandigheden vormen.

1. 1. Sociaal-structureel proces; 2. Sociaal-interactief proces; 3. Cognitief-motivationeel proces

2. 1. Sociaal-interactief proces; 2. Sociaal-structureel proces; 3. Cognitief-motivationeel proces

3. 1. Cognitief-motivationeel proces; 2. Sociaal-interactief proces; 3. Sociaal-structureel proces

4. 1. Cognitief-motivationeel proces 2. Sociaal-structureel proces; 3. Sociaal-interactief proces

10. Wat houdt emotionele competentie in? (Hoofdstuk 24, Grusec & Hastings)

1. Emotionele expressie en ervaring, het begrijpen van emoties van jezelf en anderen en emotieregulatie.

2. Specifieke emotie die je laat zien.

3. Verbaal uitleggen van een emotie bij jezelf of anderen.

11. Welke bewering is juist? (Hoofdstuk 25, Grusec & Hastings)

1. Prosociaal gedrag is proactieve en reactieve reacties op de behoeften van anderen om het welzijn van anderen te bevorderen.
2. Prosociaal gedrag is hetzelfde als altruïsme.

1. Bewering 1 is juist, bewering 2 is onjuist.

2. Beide beweringen zijn juist.

3. Bewering 1 is onjuist, bewering 2 is juist.

4. Beide beweringen zijn onjuist.

12. Welke bewering over het sociale-contextuele model van Belsky is waar (Artikel Belsky & Jaffee)

1. Enkel de kenmerken van de ouder bepalen of de opvoeding slaagt.

2. Opvoeding wordt bepaald door de kenmerken van de ouder en de kenmerken van het kind.

3. Sociale context is van groter belang dan de kenmerken van de ouder en het kind.

4. Opvoeden wordt direct beïnvloed door krachten vanuit individuele ouder, kind, en sociale context.

13. Welke bewering is juist? (Artikel McLean)

1. Vrouwelijke adolescenten vertellen vaker herinneringen als entertainment dan mannen.
2. Ouders en peers spelen dezelfde rol voor vertelfuncties als publiek.

1. Bewering 1 is juist, bewering 2 is onjuist.

2. Bewering 1 is onjuist, bewering 2 is juist.

3. Beide beweringen zijn onjuist.

4. Beide beweringen zijn juist.

14. Welke fase hoort bij welke ontwikkelingen in het begrip van adoptie? (Artikel Brodinsky)

1. Empathie is ontwikkeld en er is sprake van integratie tussen werelden

2. Kinderen begrijpen de taal van adoptie en krijgen empathie

1. 1 = Middle Childhood, 2 = Adolescentie

2. 1 = Adolescentie, 2 = Preschool Years

3. 1 = Preschool Years, 2 = Middle Childhood

d. Geen van deze opties

15. Welke bewering klopt niet? (Hoofdstuk Hoksbergen)

1. Allemansvriendjes zijn vaak geremde kinderen.
2. Je naam is niet van belang in de vorming van je identiteit.

1. Bewering 1.

2. Bewering 2.

3. Beide.

16. Wat is de definitie van een romantische relatie volgens Collins et al.? (Artikel Collins et al.)

1. Intieme liefde.

2. Een gelijkwaardige erkenning van het ondergaan van vrijwillige interactie met affectief of seksueel gedrag.

3. Activiteiten, met cognitieve en emotionele fenomenen die geen direct ervaring met een romantische partner bevatten.

4. Frequentie en consistentie van daten.

17. Het grootste oorzaak die zorgde voor latere problemen bij geadopteerde kinderen, zoals aangetoond in het artikel van Rutter, was:

a. De duur van het verblijf in de instelling

b. De deprivatie

c. Mediërende factoren van de opvoedingsouders

d. De leeftijd waarop het kind geadopteerd werd

18. Welke dimensies van de ouder-kind relatie benoemt Prinzie? (Artikel Prinzie)

1. Warmte, gedragscontrole, autonomie

2. Gedragscontrole, intimiteit en warmte

3. Autonomie, warmte en intimiteit

19. Statusdelicten horen bij (1) en (2) gedrag, terwijl agressie bij (3) en (4) gedrag hoort. (Hoofdstuk 1, Prinzie)

1. (1) niet destructief, (2) openlijk, (3) destructief, (4) gesloten

2. (1) niet destructief), (2) gesloten, (3) destructief), (4) openlijk

3. (1) destructief, (2) openlijk, (3) niet destructief, (4) gesloten

4. (1) destructief, (2) gesloten, (3) niet destructief, (4) openlijk

20. Kinderen vertonen naar mate ze ouder worden minder agressief gedrag. Hoe komt dit? (Hoofdstuk 2, Prinzie)

1. Ze krijgen een andere vriendengroep.

2. De definitie van agressief gedrag verandert.

3. Ze ontwikkelen zich verbaal, waardoor ze zich kunnen uiten.

4. Dit is niet waar, agressief gedrag neemt juist toe.

21. Wat houdt de dans in vier passen in? (Hoofdstuk 3, Prinzie)

22. Een persoon die laag scoort op extraversie en emotionele stabiliteit heeft het persoonlijkheidstype: (Hoofdstuk 4, Prinzie)

1. Weerbaar/veerkrachtig

2. Overcontroller

3. Undercontroller

23. Welke bewering is juist? (Hoofdstuk 5, Prinzie)

1. Opvoeding heeft voor elk kind hetzelfde effect.
2. Persoonlijkheid van het kind zorgt dat de opvoeding per gezin verschilt.

1. Bewering 1 is juist, bewering 2 is onjuist.

2. Beide beweringen zijn juist.

3. Beide beweringen zijn onjuist

4. Bewering 1 is onjuist, bewering 2 is juist.

Antwoorden deel 2

1. A

2. Proximale oorzaken van gedrag zijn gericht op ontogenese (individuele ontwikkeling), zoals opvoeding, erfelijkheid en genen. Ultimate (universele) oorzaken zijn evolutionair en hebben betrekking op functies van vroeger.

3. C

4. D

5. B

6. D

7. C

8. D

9. C

10. A

11. A

12. D

13. C

14. D. Geen van deze opties klopt. Stelling 1 hoort bij de Adolescentie en stelling 2 hoort bij Middle Childhood.

15. C

16. B

17. A. (onder het kopje Cognitieve tekortkomingen). De meest belangrijke factor was de duur van het verblijf in de depriverende omstandigheden. In het artikel van Rutter wordt dit uitgebreid aangetoond.

18. A

19. B

20. C

21. De dans in vier passen is een patroon voor de interactie tussen ouder en kind. De eerste pas is dat de ouders een bepaalde eis aan het kind stellen. De tweede pas is dat het kind protesteert en weigert te luisteren. De derde pas is dat ouders hun eis laten vallen of afzwakken, waarop de vierde pas is dat het kind leert dat wanneer hij protesteert, de eisen vervallen.

22. B

23. D