Vragen

Vraag 1A

Sommige wetenschappers hebben Koning Willem I omschreven als een absoluut vorst. Benoem twee argumenten voor dat standpunt. (5 punten)

Vraag 1B

In 1879 werd de regelgevende bevoegdheid van de Kroon behoorlijk ingeperkt. Leg dat uit (5 punten)

Vraag 2A

In 1848 is het mogelijk geworden om staatssecretarissen te benoemen. Wat was daarvoor de belangrijkste reden? (2 punten)

Vraag 2B

De staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft een aantal omstreden benoemingsbesluiten ondertekend. De minister is daarvoor medeverantwoordelijk. Is die toedeling van ministeriële verantwoordelijkheid aan de minister hetzelfde als het uitgangspunt van 'geen verantwoordelijkheid zonder bevoegdheid'? (5 punten)

Vraag 2C

Is het bij vraag 2 B gegeven uitgangspunt ook één van de door Belinfante/De Reede geformuleerde hoofdregels voor Staatsinrichting? (3 punten)

Vraag 3A

Het kan voorkomen dat bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer een kandidaat gekozen wordt, terwijl die kandidaat minder stemmen heeft dan een andere, niet gekozen kandidaat die op dezelfde lijst staat. Leg uit hoe dat kan. (4 punten)

Vraag 3B

Leg uit hoe het kan dat na invoering van een relatief meerderheids-districtenstelsel bij de Tweede Kamerverkiezingen gemakkelijker is om een kabinet te formeren. (6 punten)

Vraag 4A

In de Tweede Kamer is een wetsvoorstel aanhangig tot wijziging van de Woningwet. Een Kamerlid dient een amendement in dat ziet op een verhoging van de AOW-leeftijd. Een ander Kamerlid stelt vervolgens dat er niet gestemd mag worden over de verhoging van de AOW-leeftijd. Geef aan of hij gelijk heeft. (5 punten)

Vraag 4B

Is het mogelijk dat een wetsvoorstel tot wijziging van de Grondwet in tweede lezing in de Tweede Kamer in een hoofdelijke stemming wordt aangenomen met 50 stemmen voor en 23 stemmen tegen? (5 punten)

Vraag 5

In de Stoomwet is vastgesteld dat er bij AMvB voorschriften kunnen worden gesteld in het belang van de veiligheid van stoommachines. Op grond van die wettelijke bepaling maakt de regering een AMvB die onder andere bepaalt dat de minister nadere regels kan stellen omtrent verkoopprijzen van stoommachiens.

Vraag 5A

Door wie wordt een AMvB ondertekend? (4 punten)

Vraag 5B

Noem twee argumenten voor de stelling dat deze AMvB onverbindend is. (6 punten)

Antwoordindicatie

Vraag 1A

• Constitutionele monarchie; de Koning opereert binnen de grenzen van de Grondwet

• Het parlement was medewetgever

• Het parlement had het recht om de begroting goed te keuren Bron: reader, p. 77 (Kortmann over absolutisme).

Vraag 1B

Tot HR 13 januari 1879 (Meerenberg) had de Koning (regering) regelgevende bevoegdheid tenzij de Grondwet – of wet – anders bepaalde. De HR oordeelde in dit arrest echter dat de Koning (regering) slechts dan regelgevende bevoegdheid heeft als de Grondwet – of wet – hem deze uitdrukkelijk toekent.

Vraag 2A

Ter ontlasting van de minister; de staatssecretaris neemt een deel van zijn taak over ( vgl. art. 46 lid 2Grw)

Vraag 2B

De minister heeft de bevoegdheid om de staatssecretaris aanwijzingen te geven (art. 46 lid 2 Grondwet) en kan dus ook verantwoordelijk worden gehouden.

Vraag 2C

De relevante hoofdregel is omgekeerd: geen bevoegdheid zonder controle (waaronder de politieke verantwoordelijkheid). (De andere hoofdregel is ‘geen bevoegdheid zonder grondslag in wet of Grondwet’.

Vraag 3A

Voor kandidaten die niet minstens een kwart van de kiesdeler aan stemmen halen is de lijstvolgorde beslissend (art. P 15 jo. art. P 17 Kieswet). Een hoger geplaatste kandidaat kan minder stemmen hebben behaald dan een lager geplaatste kandidaat die buiten de boot valt.

Vraag 3B

In een relatief meerderheids-districtenstelsel dient een kandidaat in een district relatieve meerderheid te halen. Kandidaten van kleinere partijen (met een landelijk verdeelde aanhang) zullen daar waarschijnlijk niet in slagen. Er zijn dus minder partijen en daarom zal het makkelijker zijn om een kabinet te vormen. Vaak blijven er slechts twee grote partijen over en haalt één van beide de meerderheid van het aantal zetels. Dan zijn coalitiebesprekingen helemaal niet meer nodig. Kortom, een relatief meerderheidsdistricten stelsel maakt het formeren van een kabinet makkelijker.

Vraag 4A

De TK kan bepalen dat het een ontoelaatbaar amendement is, nu er geen verband bestaat tussen het onderwerp van het wetsvoorstel en het onderwerp van het amendement, art. 97 RvO TK.

Vraag 4B

Het quorum is 76 (art. 67 lid 1 Grondwet). Bij een hoofdelijke stemming dient het quorum daadwerkelijk een stem uit te brengen (art. 70 lid 4 en 5 RvO TK). Dat de voor een wijziging van de Grondwet vereiste meerderheid van twee derden van het aantal uitgebrachte stemmen is gehaald (art. 137 lid 4 Grondwet), doet daar niet aan af.

Vraag 5A

Een amvb wordt bij koninklijk besluit vastgesteld (art. 89 lid 1 Grondwet); een koninklijk besluit wordt ondertekend door de Koning en een of meer ministers of staatssecretarissen (art. 47 Grondwet).

Vraag 5B

• De regering heeft slechts de bevoegdheid om regels te stellen in het belang van de veiligheid en verkoopprijzen hebben daarmee niet van doen. Misbruik van bevoegdheid; vgl. HR 10 april 1984 (Jodiumhoudend broodzout).

• Nu de wet de term ‘bij amvb’ gebruikt, is de regering niet bevoegd de aan haar gedelegeerde bevoegdheid te (sub)delegeren aan de minister; vgl. HR 26 november 1957 (Vuurwerk).