Hoorcollege 5B: dagvaarding en oefenen met strafprocesrecht

Toets strafrecht van vorige week belangrijkste fouten:

Bij een veroordeling zal de strafrechter steeds een straf of een maatregel opleggen, of een combinatie van beide: onjuist, schuldig verklaren zonder strafoplegging is ook een optie.

Handelen in strijd met artikel 3b lid 1 jo. Artikel 10 lid 1 sub 1 Opiumwet moet worden gekwalificeerd als een overtreding. Juist, achterin de opiumwet staat een verzamelbepaling van strafsancties en wat een overtreding en misdrijf is.

De voorbereiding van het overtreden van artikel 131 Sr levert een strafbaar feit op. Art. 131 is een misdrijf, maar kent geen acht jaar gevangenis straf dus klopt niet.

Ons strafrecht kent voor alle hoofdstraffen een minimum, dit is onjuist. Dit kennen wij niet in Nederland.

Van het nulla poena-beginsel mag niet worden afgeweken. Dit is het verbod op terugwerkende kracht. In art. 7 lid 2 van het EVRM, staat de uitzondering, dan mag er wel van worden afgeweken.

Dagvaarding 

De zaak wordt aanhangig gemaakt door middel van een  dagvaarding;  (art. 258 Sv) › deze dient betekenint te worden (art.588e.v.Sv). Er dient minimaal 10 dagen te zitten tussen de dagvaarding en de daadwerkelijke zitting. De inhoud van de dagvaarding bestaat uit:

• De tenlastelegging (art. 261 Sv jo. art. 6 EVRM); artikel 6 lid 3 EVRM geeft aan dat onverwijld, in de taal die hij verstaat, in bijzonderheden, de aard en de reden dien te worden genoemd. Tevens het feit, de plaats en tijd dienen te worden genoemd. Tot slot worden de wettelijke bepalingen en omstandigheden van het geval genoemd.
•  De grondslag van de procedure. 

Strafprocesrecht

Oorzaken van de fouten die rechters maken in het strafproces: rechters worden niet geschoold in empirisch onderzoek en menen dat ze een magisch oog hebben, hierdoor menen ze zelf te kunnen beoordelen of iemand de waarheid spreekt. Rechters zijn eigenwijze mensen.

Welke uitspraak kan een rechter doen:

Wanneer de dagvaarding nietig is: vrijspraak

Wanneer de rechter onbevoegd is: ontslag van alle rechtsvervolging wegens niet strafbaarheid van het feit

Officier van justitie niet ontvankelijk: ontslag van alle rechtsvervolging wegens niet strafbaarheid dader.

Schorsing vervolging: straf en/of maatregel.

In de dagvaarding mogen allerlei fouten staan, er moeten wel bepaalde elementen in staan. Het feit, de plaats, wanneer en het wetsartikel moet er in staan, ook al klopt er niks van. Het hoeft niet materieel juist te zijn, als de elementen er maar in staan.

De volgende stap is de bevoegdheid van de rechter. De absolute en relatieve competentie moeten kloppen.

De derde stap is of het Openbaar Ministerie ontvankelijk is. De ne bis idem regel speelt hierbij bijvoorbeeld een rol, maar ook verjaring, strafbeschikking of ernstige schending van het procesrecht speelt hierbij een rol. De ne bis in idem regel is genuanceerd de laatste jaren. Wanneer blijkt dat je onterecht hebt vastgezeten kan de zaak opnieuw bekeken worden. De ne bis in idem regel, is dan dus versoepeld.

De vierde stap is of er reden is om de zaak te schorsen. Bijvoorbeeld door ziekte van de verdachte, dan wordt de vervolging geschorst. Een andere reden kan zijn, dat het vonnis van de burgerlijke rechter afgewacht moet worden.

Deze vier stappen, waren de formele vragen. Nu volgen de materiele vragen.

De vijfde stap. Kan het feit bewezen worden. Kan hetgeen dat gesteld is in de tenlastelegging bewezen worden. De tenlastelegging kan dan misschien wel fout zijn, dan kan de tenlastelegging niet bewezen worden. Wanneer het niet bewezen kan worden, dan volgt er vrijspraak.

De zesde stap. Hier komt pas de vraag of de feit strafbaar is. Bij stap 5 werd er alleen maar gekeken of datgene wat in de tenlastelegging staat, bewezen kan worden. Nu moet er gekeken worden of datgene ook strafbaar is. Wanneer het feit niet strafbaar is, dan is er ontslag van alle rechtsvervolging.

De zevende stap. Hier komt de vraag of de dader strafbaar is? Hier komen de strafuitsluitingsgronden aan de orde. het maakt niet uit of er sprake is van een rechtvaardigingsgrond of een schulduitsluitingsgrond, beide keren leidt het tot ontslag van alle rechtsvervolging.

De achtste stap. Welke straf of maatregel hoort hierbij? Ook kan er geen straf opgelegd worden.

Oefenen met het strafprocesrecht

Casus 1

Na afloop van een handgemeen wordt Bart K. geverbaliseerd door de politie. Enige tijd later moet hij terechtstaan. De tenlastelegging luidt: dat hij op 21 september 2015 omstreeks 12.00 ’s middags op de stationsweg te Haren Jan S. zwaar lichamelijk letsel heeft toegebracht, door die Jan S. met de elleboog in het gezicht te raken, ten gevolge waarvan bij die Jan S. een meervoudige kaakbreuk is ontstaan (art. 302 lid 1 Sr). In de zitting verweert verdachte zich door te stellen dat het handgemeen zich niet heeft afgespeeld op de Stationsweg te Haren maar de Stationsweg te Zuidhorn. Hoe zal de uitspraak van de rechter luiden indien hij het verweer van Bart K. accepteert?

Is de dagvaarding geldig? Ja, er staat een tijd, plaats en een wetsartikel in. Ook al is de dagvaarding niet juist.

Is de rechter bevoegd? Deze vraag speelt niet, want dit wordt in de casus niet genoemd. Het gaat hier om een misdrijf, dus dit moet voor de rechtbank.

OvJ niet-ontvankelijk? Dit speelt allemaal niet.

Reden om schorsing van vervolging? Ook niet.

Kan het tenlastegelegde feit bewezen worden? Nee, het was niet in Haren maar in Zuidhorn. Uitspraak is vrijspraak.

Casus 2

Vervolg op de vorige vraag. Zie de daar gegeven tenlastelegging. Ga er vanuit dat de plaats waar het delict is begaan, gewijzigd is in de correctie. Stel dat Bart K. zich verweert door te stellen, dat Jan S. hem eerst had aangevallen en geslagen. Stel, de rechter accepteert deze door Bart K. gegeven lezing van het gebeurde.

Dagvaarding is geldig, rechter bevoegd, OvJ niet-ontvankelijk speelt niet, schorsing van vervolg speelt niet.

Het tenlastegelegde feit kan bewezen worden, het feit is strafbaar, de dader is echter niet strafbaar, want noodweer: dus ontslag van alle rechtsvervolging.

Casus 3

Jansen gaat op zondag 18 oktober 2009 naar de Euroborg te Groningen om een voetbalwedstrijd van FC Groningen tegen Sportclub Heerenveen te zien. Jansen wordt bij binnenkomst van het stadion gefouilleerd. Een steward vindt in zijn broekzak een vlindermes, waarvan het lemmet twee snijkanten heeft. Jansen wordt aan de politie voorgedragen die hem vervolgens arresteert op grond van overtreding van art. 13 lid 1 wet Wapens en Munitie. De zaak blijft echter liggen op het Parket van het Openbaar Ministerie. In 2014 beslist het OM echter Jansen toch te vervolgen en legt hem het volgende ten laste: dat de verdachte, Jansen, op of omstreeks zondag 18 oktober 2009 bij, of althans in de omgeving van het Sportpark Coendersborg te Groningen een vlindermes, althans een wapen vallende onder Categorie I van de wet Wapens en Munitie voorhanden had, althans bij zich droeg, althans vervoerde (art. 13 lid 1 WWM). Jansen overtuigt op de zitting de kantonrechter dat hij handelde in een situatie van psychische overmacht (art. 40 Sr): zijn vrienden bedreigden hem met de dood indien hij geen mes bij zich zou dragen. De rechter kan de verdachte schuldig verklaren zonder straf op te leggen ex art. 9a Sr.

Dagvaarding is geldig, de rechter is niet bevoegd want het gaat hier om een misdrijf, dit had bij de kantonrechter voorgelegd moeten worden. De uitspraak is dus: onbevoegdheid van de rechtbank.