Samenvatting Klinische Neuropsychologie

Hoofdstuk 1 – ontwikkeling

Descartes: ziel zelfstandige eenheid, lichaam en geest

Gall: mentale organen in hersens, clinicoanatomisch, lokalisatie

Locke: empirist (aangeleerd) à associationisme

Gestalt: holisme

Luria: WOII-soldaten, functiestoornissen

Celtheorie: ziel overleven, ziel activiteiten, ziel goed en kwaad (lege hersenholtes).

• Informatieverwerking

Subcorticaal, posterieur en anterieur à constante communicatie

• Primaire, secundaire, tertiaire zones: info, verwerken en betekenis, intenties

Testbatterij: screeningsinstrument (korte tijd breed cognitief functioneren)

Modules: aangeboren specifieke eigenschap, niet bewust en geen invloed

Hoofdstuk 2 – praktijk

Diagnostische cyclus: klachten, probleem, diagnose, indicatie.

Interpretatie: anamnese, hetereoanamnese, observaties, testresultaten gecombineerd

• Differentiaaldiagnose: andere verklaringen voor symptomen?

Hoofstuk 3 – wetenschap

Dissociatie: algemeen functioneren intact, specifiek defect

• Enkele dissociatie: uitval B à uitval A (makkelijker)
• Dubbele dissociatie: uitval B en uitval A onafhankelijk

Substractie: score complex – score simpel à activatielevel is score

Hoofdstuk 4 – hersens in beeld

CT       acuut, onduidelijk witte/grijze stof, röntgenstraling, 2D

PET     radioactieve deeltjes

MRI     veranderingen in bloeddoorstroming (grijs: neuronen, wit: myeline)

• Sagittaal: posterieur – anterieur (links en rechts)
• Coronaal: ventraal - dorsaal (voor en achter)
• Transversaal: horizontaal (ogen en achterkant)

VBM    volumetrie: grijze stof, witte stof, vocht

CT       cortical thickness: dikte cortex, aantal cellen kolom

DTI      diffusion tensor imaging: eigenschappen watermoleculen

MRS    concentratie moleculen à details specifieke locaties

• Spatieel: scherpte beeld (fMRI)
• Temporeel: snelheid (PET, EEG)

EEG    elektrische velden (functionele beeldvorming: samenhang), grote foutmarges

Hoofdstuk 5 – behandeling en herstel

NAH: vooruitgang cognitieve prestaties

• Enige mate spontaan herstel
• Eerste maanden na NAH, na jaar: neurologische eindtoestand
• Negatieve symptomen: functieverlies; Positieve symptomen: coping strategieën.
• Restauratieve stroming: neurologisch; Compensatoire stroming: psychologisch.

Kennard principe: prognose na beschadiging jonge leeftijd à beter dan latere leeftijd.

Double-hazard principe: jonge leeftijd à slechter dan latere leeftijd

Neurale plasticiteit: continu en levenslang

• Restitutieve reconnectie hypothese: beschadiging à naaste verbindingen
• Bottom-up: externe prikkels à nieuwe neurale connecties (timing)

Leren

• Consistent mapping: gedrag herhaaldelijk à sterke verbinding
• Varied mapping: meerdere reacties à geen leerresultaat
• Generalisatie/transfer andere context
  
  • Variability of practice (VP): variaties in leercontext
  • Linkage to site application (LA): doelsituatie

ICIDH-model: stoornis, beperking of handicap

Hoofdstuk 6 – visuele waarneming

Primaire sensorische gebieden: modaliteit specifiek (unimodaal)

• Auditieve cortex: temporaalkwab
• Visuele cortex: occipitaalkwab
  
  • Lagere orde: perceptie kleur
  • Hogere orde: herkennen objecten

Visuele verwerking

• Bottom-up (sequentieel) à elke corticale stap: meer specialisatie.
• Temporale (ventrale) wat-route: parcocellulaire systeem (V1, V2, V4)
  
  • V4: kleurwaarneming
• Pariëtale (dorsale) waar-route: magnocellulaire systeem (V1, V2, V3, V5)
  
  • V3: waarneming vorm
  • V5: verwerking beweging

Stoornissen

• Visuele velddefecten
• Lagere orde stoornissen (anopsie)
• Hogere orde stoornissen (agnosie)

Hoofdstuk 7 – ruimtelijke cognitie

Ruimtelijke cognitie: NIET een domein (waarneming, aandacht, geheugen, handelingen)

• Dorsale waar-route: vision for action à posterieure temporale cortex & motorische
• Ventrale wat-route: vision for perception à temporale cortex
• Veel neurale systemen

Ruimtelijke aandacht: aandacht richten (informatieverwerking)

• Stimulus gedreven (covert): aandacht automatisch getrokken
• Top-down (overt): executieve controle

Ruimtelijke representaties:

• Egocentrisch
• Allocentrisch
• Categorisch: linkerhemisfeer, relatie voorwerpen
• Gecoördineerd: rechterhemisfeer, metrisch kader (afstand)

Ruimtelijk geheugen:

• Aanleren en onthouden routes: ego & allo (virtueel doolhof à landmarks)
• (Visueel-)Ruimtelijk werkgeheugen: dynamische info, mentale rotatie (manipulatie)
• Geheugen objectlocaties: episodisch geheugen à hippocampus

Ruimtelijk praxis en planning

• Visuoconstructieve praxis: perceptie, geheugen en planning & motorische responsen

Stoornissen

• Gestoord ruimtelijke waarneming
  • Simultaanagnosie
• Gestoord ruimtelijk aandacht
  
  • Neglect
• Gestoord visueel-ruimtelijk werkgeheugen (object en locatie informatie combinatie) à pariëtale cortex, frontale cortex
• Gestoord objectlocatie geheugen (locatie voorwerp onthouden) à temporaal, diencefalon
• Gestoord ruimtelijk praxis (perifere veld)
  
  • Constructieve apraxie (simplificeert) à posterieur pariëtaal/occipitaal
  • Optische ataxie (reiken, grijpen) à uni/bilateraal pariëtaal

Hoofdstuk 8 – geheugen

Sensorisch geheugen (1 sec, modaliteit gebonden) – werkgeheugen/KTG (aandacht, na 30 sec) – langetermijngeheugen/LTG

LTG

• Declaratief (expliciet): herinneringen bewust oproepen en verbaliseren
  • Episodisch: gebeurtenissen
  • Semantisch: feiten
• Niet-declaratief/procedureel (impliciet): onbewust gedrag beïnvloeden à basale ganglia, cerebellum, amygdala
  
  • Klassiek, operant conditioneren, vaardigheden, priming

Retroactieve interferentie: andere info tijdens leren maakt moeilijk

Proactieve interferentie: oude info maakt moeilijk

WM (Baddeley) à 4 chuncks

• Visueel-ruimtelijk kladblok: visuele informatie
• Fonologische lus: verbale informatie (herhaling)
• Episodische buffer: schakel WM en LTG, bij overloop WM
• Dorsolateraal prefrontaal en posterieure cortex

Stoornissen

• Geheugenstoornis (amnesie)
  • Behoud werkgeheugen en herkenning
  • Probleem in opslag

Hoofdstuk 9 – taal

Taal: systematisch, conventioneel, symbolisch à cognitief systeem

• Mentale lexicon (woordenboek, semantisch): betekenis, grammatica, vorm (fonemen)
• Fonemen identificeren à mentale lexicon à activatie à concurrentie à woordherkenning à grammatica/betekenis à verband met rest (parsing)

Taalproductiesysteem:

• Conceptualiser à welke boodschap
• Formulator à grammatica codering (fonologische codering)
• Articulator à geluid
• Monitor à luid genoeg, goed verwoord etc

Stoornissen

Afasie: stoornissen in taalmodaliteiten (beroerte) à gelokaliseerd

• Productie: lexicale en fonologische parafasie à frontaal
• Begrip (onderscheiden fonemen): Broca, Wernicke à posterieur

Dyslexie: leesstoornissen (afasie gaat hiermee samen)

Dysgrafie: schrijfstoornissen (afasie gaat hiermee samen)

Agrammatisme: moeite met correcte grammatica

Paragrammatisme: lang, complex, onvolledig

Hoofdstuk 10 – aandacht en executieve functies

Aandacht: NIET een domein (unitair)

• Selectiviteit: passief (bottom-up) en actief (top-down)
  • Gecontroleerde informatieverwerking (bewust langzaam) à executieve functies
  • Automatische informatieverwerking (onbewust snel) à parallel zonder interferentie
• Intensiteit:
  
  • Alertheid en fluctuaties (korte en lange termijn)
  • Volgehouden aandacht: arousal-system (waakzaam), posterieure aandachtsnetwerk (oriëntatie), anterieure aandachtsnetwerk (doeldetectie)

Mentaal-schema theorie: externe stimuli à denken en handelen

• Exciteerbaarheid: competitie en laterale modulatie (automatisch), superviserend aandacht systeem (niet-routinematig, bewuste keuze)

Executief functioneren à prefrontale cortex met subcorticale gebieden

• DL PFC (dorsolateraal): correctie taakuitvoering (aandacht richten, updaten)
• O FC (oribito) (VM PFC): sociale cognitie, gedrag bijstellen na feedback
• ACC (anterieure cingulate cortex): initiatief

Stoornissen

• Vertraagde informatieverwerking
• Aandacht richten

Hoofdstuk 11 – emotie en sociale cognitie

Sociale cognitie: mentale processen bij sociale interacties

• Perceptie à interpretatie à reactie

Emotie: lichamelijke en mentale toestand à reactie tot overleven

• Valentie (positief/negatief)
• Toenadering (extraversie/introversie)
• Intensiteit (hoog/laag)
• Primaire/secundaire (subcorticaal en enige specialisatie)

Tweeroutemodel: bedreigende info verwerking

• Snel: thalamus à amygdala (lichamelijke respons à onbewuste beïnvloeding)
• Langzaam: thalamus à (VMP) frontale cortex (specialisatie) à amygdala (en hippocampus)

Somatische-markertheorie: lichamelijk reacties complex/onduidelijke situaties (secundaire emoties) à intuïtie (beslissingen)

Emotieregulatie:

• Affectieve herwaardering: positievere ervaring voor emotionele reactie (minder amygdala, meer PFC)
• Affectieve onderdrukking: emotie onderdrukken na emotionele reactie

Metalliseren: vermogen jezelf in ander te kunnen verplaatsen.

• Spiegelsysteem: schakel waarneming en eigen ervaring à empathie
  • Posterieure pariëtale cortex
• ToM: perspectief ander innemen (M PFC) à beoordelen jezelf en anderen

SOCIAL-model: sociale vaardigheden gemedieerd door neuraal netwerk met omgeving.

• Interne (persoonlijkheid) en externe (cultuur) factoren
• Emotie- en cognitieve processen
• Sociale competentie (eigen sociale omgeving)

Stoornissen

• Egocentrisch, pseudodepressie (perceptie, interpretatie, reactie)

Hoofdstuk 12 – actie en motoriek

Beweging

• Representatie van beweging in CZ
• Propriocepsis: receptoren op spieren, huid en gewrichten

Fitt’s law: duurt langer naar kleinere cirkel te wijzen dan grotere à ook bij representaties

• Er zijn wel dissociaties mogelijk

Posterieure pariëtale cortex: koppelen sensorische info met motorisch systeem

• Visuele systeem: ventraal (inferieur), dorsaal (superieur) à waar bij beweging
  • Dorsodorsaal: somatosensorisch en visuele info à reiken en grijpen
  • Ventrodorsaal: begrijpt en herkent beweging, ruimtelijke waarneming

Lichaamsschema: representatie actie à bottom-up, onbewust

Lichaamsbeeld: representatie perceptie

Stoornissen

• Cerebrale Parese (CP): chronische, niet progressieve motorische stoornissen
• Apraxie: moeite doelgericht gedrag

Hoofdstuk 13 – intelligentie

1. Algemene intelligentie à g factor
2. Meerdere intelligentie delen à veel theorieën

Gekristalliseerde intelligentie: schoolse kennis à slechter bij ouder

Vloeiende intelligentie: vaardigheden bij nieuwe situaties à groeit bij ouder

Flynn-effect: IQ stijft 5 punten per jaar

IQ: genetisch, verbindingsbanen pariëtale en frontale gebieden (kwaliteit zenuwbanen)

Neurale-efficientiehypothese: intelligente mensen efficiënter à minder activering

Hoofdstuk 14 – vasculaire dementie

Vasculaire aandoening: bloedvoorziening naar hersens verstoord (CVA)

• 80% herseninfarct: ischemie (achterliggend gebied), diaschesis (verder gelegen)
  • Prop (embolie), vernauwing (lacunair), verminderde doorbloeding (perfusie)
  • Specifieke achterliggende verzorgingsgebied
• 20% hersenbloeding
  
  • Intracerebrale bloeding
    
    • Hypertensie (bloeddruk), arterioveneuze malformatie (niet goed aangelegde vaatjes), ontstekingen, hersentumoren
  • Lobaire bloeding: oppervlakkiger
    
    • Degeneratieve vaataandoening (amyloide angiopathie)
  • Hemorragisch infarct: schade en blokkering bloedvat
  • Subarachnoidale bloeding (SAB): tussen hersenvliezen
  • Omvang bepalend voor letsel

Geheugen (50%)

• Arteria cerebri media (mediale temporaalkwab)
• Anterograde amnesie in expliciete geheugen
• Linkerhemisfeer: modaliteitspecifieke problemen
• Rechterhemisfeer: non-verbale geheugen

Aandacht (40%)

• Alertheid en complexere aandachtsfuncties

Taal (30%)

• Afasie in begin
• Arteria cerebri media links
• Arteria cerebri posterior à leesstoornissen (alexie)
• Arteria cerebri anterior à (transcorticale) afasie

Waarneming

• Arteria cerebri posterior à visueel velddefect
• Homonieme hemianopsie (hallucinaties) links
• 25% arteria cerebri media rechts à neglect (partietaalkwab)

Executieve functies (50%)

• Arteria cerebri anterior (frontaalkwab)

Motoriek

• Apraxie à arteria cerebri media links

Meerdere infarcten, meerdere plekken à vasculaire dementie

• Psychomotorische traagheid en executieve functiestoornissen

Hoofstuk 15 – traumatisch hersenletsel

Traumatisch hersenletsel (THL): tijdelijk bewustzijnsverlies

Primaire schade (vaak gesloten letsel à diffuus)

• Wittestofletsel à rotatie
• Grijzestofletsel à harde klap (orbitofrontaal, temporaal)
• Coup-contrecoupletsel à diagonaal initiele schade ook schade

Secundaire schade (door complicaties)

• Intracranieel: oedeem, hematomen (bloedingen)
• Extracranieel: autoregulatie van slag à shock

Na coma à PTA (posttraumatisch amnesie): sterkste indicator ernst letsel

Licht letsel: commotio cerebri (max 15 min)

Zwaar letsel: contusio cerebri (een uur)

Middel-zwaar THL

• Informatieverwerking: mentale traagheid (vermoeidheid)
• Aandacht: richten, verdelen, volgehouden aandacht
• Executieve functies: plannen, organiseren etc
• Geheugen: in acute fase
• Taal en spraak: subtiel in woordvinding (dysartrie na ernstig rechts)
• Sociale cognitie: ongeremd gedrag, egocentrisch, geen ToM
• Overig: emotioneel labiel, PTSS bij licht letsel

Licht THL

• Binnen 3 maande verdwenen
• Acute fase: geheugen, aandacht, informatieverwerking
• Postcommotioneel syndroom à klachten houden aan (biopsychosociaal model)
• Cogniforme stoornis à patiënten die ergere gevolgen rapporten dan waarschijnlijk is

Whiplash (auto van achter): hoofd naar achter (extensie), dan voren (flexie) à nekletsel

Hoofdstuk 16 – epilepsie

Epilepsie: meerdere symptomen bij elektrische ladingen à gedragingen/aanvallen

• Onwillekeurige bewegingen
• Perceptuele veranderingen
• Gedragsveranderingen
• Bewustzijnsveranderingen

Klinische epilepsie:

• Aanvalsclassificatie
• Epilepsiesyndroomclassificatie (debuutleeftijd, prognose, lokalisatie, oorzaak)

Classificatie

• Partiele/focale aanval
  • Eenvoudig partiele aanval: zonder bewustzijnsverlies
  • Complexe partiele aanval: met bewustzijnsverlies
• Primair gegeneraliseerde aanval (hele brein)
  
  • Absence: kindertijd, niet bewust van aanval
  • Tonische-clonische: contractie à ritmische samentrekkingen (clonieen)
  • Myoclonische
  • Tonische
  • Clonische

Lokalisatie/oorzaak

• Idiopathisch: geen duidelijke neurologische oorzaak
  • Mildere neurpsychologische stoornissen
  • Aandacht, info verwerking snelheid, visueel-ruimtelijke functies aangetast
• Symptomatisch: duidelijke neurologische oorzaak
  
  • 75% temporaalkwab à geheugenstoornissen
  • 20% frontaalkwab à diffusere gevolgen (executieve domein)
• Cryptogeen: specifieke oorzaak

Behandeling

• Anti-epileptica: remt exciterend effect (glutamaat), versterkt inhiberent effect (GABA)
• Refratoire patiënten (reageren niet op anti-epileptica) à focale epilepsie: operatie

Hoofdstuk 17 – intracraniële en extracraniële hersentumoren

Intracraniële tumoren (à cognitieve stoornissen)

• Primair: vanuit weefsel in hersens (vaak glioom)
• Secundair: uitzaaiing andere tumor

Radiotherapie à gevolgen lange termijn

• Lokale radiatienecrose: gezond hersenweefsel sterft af
• Diffuse encefalopathie: aandacht, werkgeheugen, psychomotorische stoornissen

Extracraniele tumoren à behandeling met chemotherapie

Hoofstuk 18 – alcohol gerelateerde stoornissen

Gevolgen alcoholmisbruik: volumeverlies frontaalkwab (wittestofveranderingen)

• Neurotoxische effecten: stimulatie GABA à neurotransmissie afgeremd
  • Directe neurotoxische effecten
  • Indirecte neurotoxische effecten
• Onomkeerbare invloed fysiologische gevolgen (B1 tekort)

Stoornissen

Begin: cognitieve flexibiliteit aandacht, aanleren en opdiepen nieuwe info

Na maand: veranderingen verbaal episodisch geheugen

Na 6 jaar: geen cognitieve stoornissen meer à problemen visueel-ruimtelijke vaardigheden, besluitvorming en executief functioneren

• Korsakov (amnestisch): problemen nieuwe info, opdiepen oude info
  • Geen ziekte-inzicht
  • Problemen executieve functies à werkgeheugen
  • Confabuleren à foutieve herinneringen, temporele verwarring, gestoorde realiteit
• Alcoholdementie: geheugentekorten, 60 dagen na laatste druppel, meer dan 5 jaar gebruik

Hoofdstuk 19 – Alzheimer

Dementie: geleidelijk progressieve geheugenstoornis

• Lewy-lichaampjes: aandachtstoonissen, schommeling geestelijke achteruitgang, lijkt op Parkinson
• Semantische dementie: taalstoornissen
• Vasculaire dementie: traagheid en minder mentale flexibiliteit
• Alzheimer
  
  • Diagnose: per exlusionem à verstoring 2 cognitieve gebieden
  • Grootste kans bij amnestische MCI (milde cognitieve stoornis binnen episodisch geheugen)
  • Posterieure corticale atrofie (PCA) à visuele vorm

Neuropathologie

• Plagues: ophoping eiwit amyloid-beta tussen hersencellen
• Tangles: verstrengelingen eiwit tau in hersencellen

Amyloid-cascade hypothese (AC):

• Amyloid precursor protein (APP) à abnormale proporties afgebroken tot amyloid-beta à ophopingen
• Tau verstrengelingen (ernst)

Vasculaire hypothese: aanvulling AC hypoyhese

• Neuropathologische kenmerken en cerebrovasculaire schade

Symptomen

• Vergeetachtig
• Mediale temporaalkwab (hippocampus) à atrofie
• Tekorten executief functioneren (aandacht, cognitieve flexibiliteit)
• Apraxie, visueel-perceptuele stoornissen

Hoofdstuk 20 – frontotemporale dementie

Dementie

• Alzheimer
• Lewy-lichaampjes
• Frontotemporale dementie (FTD)
  
  • Gedrag (FTD-bv): persoonlijkheidsveranderingen (vervlakking, geen initiatief, apathie), taalproblemen, mutistisch (soms dysartieà FTD-MND)
    
    • Disinhibitie en overactiviteit
    • Stereotype en dwangmatig
    • Geen initiatief, teruggetrokken, apathisch
  • Taal-semantisch (SD): ernstige spraak semantiek, gedragsveranderingen zoals bij FTD-bv
  • Taal-progressief niet-vloeiende afasie (PNFA): geleidelijke progressieve verslechtering taalproductiesysteem (begrip intact), egocentrisme, apathie

Oorzaak: 3 genen gerelateerd aan FTD

PNFA: links frontotemporaal assymetrische atrofie

SD: (links) temporaal bilateriaal of asymmetrische atrofie

Hoofdstuk 21 – Parkinsonisme

Parkinsonisme (hypokinetisch rigide syndroom): motorische progressieve neurodegeneratief

• Parkinson
• Dementie met Lewy-lichaampjees (DLB)
• Vasculair parkinsonisme (secundaire parkinson symptomen na vasculaire schade)

Parkinson

Motorische symptomen

• Rigiditeit/spierpijn
• Rusttremoren
• Bewegingsarmoede/traagheid (akinesie, hypokinesie, bradykinesie)
• Houdingsinstabiliteit (gebogen)

Niet-motorische symptomen

• Vermoeidheid
• Gestoord reukvermogen
• Slaapstoornissen
• Pijn
• Affectief: apathie, psychoses, moeite ToM
• Cognitief (bij links): globaal, dementieel beeld (aandacht, mentaal tempo)

Symptomen aspecifiek à beloop.

Oorzaak: dopamineneuronen degenereren in substantia nigra (basale ganglia) à circuit verstoord à overactieve STN à minder actieve motorische cortex

Levodopa: positieve invloed cognitieve flexibiliteit à problemen impliciet leren

Hoofdstuk 22 – Huntington

Huntington: erfelijke, progressieve, motorische, cognitieve en neuropsychiatrische hersenziekte (tussen 30-50 jaar)

• Teveel CAG-herhalingen chromosoom 4 à verandert functie eiwit huntingtine à cellen in basale ganglia sterven af à motorische, cognitieve, emotionele en gedragssymtomen

Motorische stoornissen

• Dyskinesie: bewegingsstoornissen à chorea (onwillekeurige bewegingen) en hypokinesie (minder spontane bewegingen)
• Bradykinesie: traagheid
• Dystonie: gestoorde spierspanning
• Rigiditeit: stijfheid

Cognitieve stoornissen

• Bradyfrenie: vertraagde info verwerking
• Intelligentie
• Geheugen
• Snelheid info verwerking
• Aandacht en executief functioneren
• Ziekte-inzicht
• Perceptie en ruimtelijke cognitie
• Spraak en taal
• Sociale cognitie

Neuropsychiatrische stoornissen

• Affectief: apathie, prikkelbaar, ontremming, dwangmatig, psychotisch

Hoofdstuk 23 – multiple sclerose

MS: fluctuerende, chronische stoornis CZS met multifocale ontstekingen witte stof (oogzenuw, hersenstam, ruggenmerg, cerebellum)

• RRMS (relapsing-remitting): remissie en exacerbaties (schubs) wisselen af
  • Geheugenstoornissen
• SPMS (secundair progressief): 75%, progressieve achteruitgang zonder remissie
  
  • Executieve functie stoornissen
• PPMS (primair progressief): 15%, vanaf begin continue progressie symptomen
  
  • Executieve functie stoornissen

Auto-immuunziekte, genetisch à uitgelokt door exogene factoren

• Dichter bij evenaar: kleinere kans (vitamine D)

Ontstekingshypothese: immunologisch à exacerbatie à ontstekingsreactie à T-lymfocyten myeline aanvallen (ook eiwitten en hersenvocht)

Corticale atrofie en wijdte 3^e ventrikel: voorspelt cognitief functioneren

Uthoff-fenomeen: meer symptomen als warmer

Hoofstuk 24 – schizofrenie

100 jaar geleden Kraepelin à dementia paecox (vroegtijdige dementie): multimodale hallucinaties, wanen

Bleulers vier A’s à schizofrenie: ambivalentie, vervlakt affect, autisme, associatiezwakte

Schizofrenie: complexe interactie genen en omgeving

• Positieve symptomen (hallucinaties en wanen)
• Negatieve symptomen (ambivalentie, vervlakt affect, autisme)
• Desorganisatie (associatiezwakte)

Neuropathologie

• Kleiner volume grijze stof (temporaal en limbisch)
• Geen normale assymetrie
• Afwijkende DL PFC: hoge taakbelasting à hypofrontaliteit
• Afwijkende activering amygdala

Medicatie

• Klassieke antipsychotica à dopamine: geen effect negatieve symptomen
• Atypische antipsychotica à serotonine en glutamaat: verbetert ook negatieve symptomen

Meer aandacht voor waangerelateerde stimuli à instandhouding positieve symptomen à beter onthouden

Hoofstuk 25 – depressieve en bipolaire stoornis

Depressie

• Depressieve stemming
• Anhedonie (geen plezier ervaren)

Manie

• Tegenpool depressieve stemming à euforische, ongecontroleerde stemming
  • Manische periode
  • Hypomanische periode (minder heftig)
• Bipolair I: manisch-depressie
• Bipolair II: hypomanie-depressie

Differentiele-activatiehypothese: depressie gehad à makkelijker terugvallen, somberheid linken aan negatieve zelfschema’s à aandachtsbias negatieve informatie

Ventraal systeem: interpretatie van emotionele betekenis à gemoedstoestanden

Dorsaal systeem: regulatie gemoedstoestanden

• Bipolair: disfunctie induceren en controleren gemoedstoestand (top-down)
• Depressief: disfunctie controle emotionele respons, verhoogd metabolisme ventraal

Hoofdstuk 26 – autismespectrumstoornis

ASS

• Asperger
• PDD-NOS
• Klassiek autisme

Op basis van: stereotype gedragingen, sociale beperkingen, communicatieve beperkingen

Symptomen

• Ontwijken oogcontact
• Geen gebaren tijdens spreken
• Stijve, onhandige motoriek
• Afhankelijk van structuur
• Asperger: formele taal

Single gene disorders: fragiele X-syndroom, tubereuze sclerose à autisme

Macrocefalie: grotere hoofdomtrek (grotere hoofdmassa, frontaal, temporaal)

• Minder connectie tussen netwerken à kleinere corpus collosum

Weinig spontaan gebruik ToM à compensatoire mechanismen

Centrale coherentie theorie: zwakke centrale coherentie à info niet als geheel verwerkt

• Sterke bias lokaal niveau verwerken

Executieve functies à afwijkend

Emphatizing-systemizing theorie: ASS extreme vorm mannelijk denken

Hoofdstuk 27 – psychopathie

Psychopathie: ernstige, onveranderlijke vorm antisociale persoonlijkheidsstoornis

• Crimineel
• Niet-crimineel

LFM     Low fear model: abnormale (verminderde) angstreacties à stemmen gedrag niet af op (afkeurende) feedback omgeving à affectief probleem

RMH    Response modulation hypothesis: perifere stimuli niet goed verwerkt (niet gemonitord) à aandachtsprobleem

VIM     Violence inhibition model: stoornis in basal threat system (gedrag tot schade stoppen)

IES      Integrated emotion system: integratie LFM en VIM à affectief probleem

• Overdracht sensorische representaties
• Snelle beslissing verwachte beloning/straf
• Ontvangt representatie à motorische respons
• Responsselectiesysteem à kiest stimulus hoogste beloning
• Response-gating: vergroot/verkleint gedrag in toekomst

KLAAR!