Sheetnotes 18/19

Wat zijn de veranderingen in de hoorcolleges?

• 3 gen letters (keuze uit Cytosine, Adenie, Guanine, Thymine) coderen voor één eiwit, één aminozuur
• Eiwitten dienen de functie van(zenuw)cellen
• Een gen wordt doorgegeven van generatie op generatie: eenheid van erfelijkheid
• Ieder mens heeft 23 chromosoomparen.
• Elk chromosoompaar heeft 2 varianten van hetzelfde gen, soms subtiele verschillen.

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

• Ontstaan van ziekte van huntington (herhaling letters CAG op chromosoom)

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

• Er worden geen recente ontwikkelingen besproken.

Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?

• Er worden geen extra opmerkingen gemaakt.

Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?

• Wat is een gen? Antw: Genetische code, bestaande uit letters, voor een eiwit.
• Hoe verhouden zich DNA, RNA en eiwit molecuul? Antw: DNA bevat de code, RNA kopieert deze code. 3 letters staan voor één aminozuur. Een hele reeks van aminozuren staat voor een ewit. Eiwitten vormen de structuur van het lichaam.
• Hoe werken de letters van het genetische alfabet (hoeveel verschillende zijn er en hoeveel heb je nodig voor de code van een aminozuur)? Antw: 4 verschillende letters en er zijn drie letters nodig voor de cde van een aminozuur.

Hoorcollegeaantekeningen 15/16

Introductie

Meten is weten: Als je iets te weten wil komen over processen in de hersenen moet je verschillen meten. (Als je niet direct naar de hersenen kunt kijken). Een voorbeeld is het experiment van Donders. Mensen moesten alleen drukken als ze een hoge toon hoorden. De interpretatie van dit experiment is dat je verschillen kan meten omdat iemand eerst moet beslissen of het een hoge of een lage toon is. Het duurt dus langer voordat iemand op de knop drukt. De langere reactietijd zegt iets over een proces dat plaatsvindt in de hersenen. Infereren is een ander woord voor iets te weten komen. Bij het filmpje in het college zie je een jongen achter zijn computer zitten. Bij het opengaan van de deur krijgt de jongen een bal op zijn hoofd gegooid. Na een paar keer duikt de jongen bij het opengaan van de deur al weg, omdat hij bij de vorige keren heeft geleerd dat hij een bal tegen zijn hoofd aan kreeg. Dit is een voorbeeld van klassiek conditioneren. Een neutrale stimulus wordt geconditioneerd. Reinforcement is een belangrijk onderwerp voor de schrijfopdracht. Leren = conditioneren. Mensen vertonen gedrag zonder dat ze het zelf doorhebben. Expliciet leren is iets wat alleen mensen kunnen. Bijvoorbeeld iets wat je drie slides geleden hebt gezien nog kunnen benoemen. Nurture kan je gedrag en mentale processen beïnvloeden. Nature zijn je genen en beïnvloeden ook je gedrag en mentale processen.

Hebben de genen invloed op gedrag? De genen van mensen kun je niet manipuleren dus moeilijk een oorzakelijk verband aan te tonen. Alleen verbanden en correlaties zijn aan te tonen.

Wat zijn genen?

De letters vormen de genen. Aan de linker en rechter streng hangen letters. A zit altijd vast aan T, G altijd aan C. De letters zijn namen van moleculen. Die namen hoef je niet te onthouden, alleen de letters. Als de combinatie letters CAG vaak wordt herhaald kan dat hele grote gevolgen hebben. Het leidt tot een ziekte bij meer dan 40x herhaling van de letters. Dit is onverbiddelijk en het maakt normaal functioneren onmogelijk. Hoe vaker de herhaling van de letters, hoe eerder de ziekte in het leven begint. De ziekte zorgt voor een opeenhoping van huntingtine eiwit. Het eiwit zorgt normaal voor de transport in bepaalde moleculen. Als je een fout eiwit hebt zorgt het voor verstoppingen en sterft de cel af.

Dus wat doet een gen precies?

Een gen bevat een code voor eiwit. Een eiwit is een heel groot molecuul (bestaat uit aminozuren en meerdere moleculen). In de celkern zit de DNA. RNA is een kopie van een van de strengen van DNA. RNA kan uit de celkern. Ribosome leest de letters van RNA en is een soort printer. Ook hangt het nieuwe aminozuren aan de aminozuren die in de cel rondzweven en aan elkaar geknoopt worden. Dat wordt uiteindelijk een eiwit.

Hoe krijg je zo’n gen?

Chromosomen zijn bouwstenen waar DNA omheen zit. Chromosomen drijven in de cel. Mensen hebben 46 chromosomen. Chromosomen komen voor in paren. Mensen met ziekte van Huntington hebben niet twee dezelfde allelen.

Zijn genen altijd onverbiddelijk?

PKU is een ziekte waarbij eiwitten afwijken en kan leiden tot vergiftiging. Het kan voorkomen worden door te zorgen dat je de stof die voor de activering zorgt niet binnen krijgt via het eten. De stof kan namelijk alleen via eten in het lichaam komen. Genen neigen en reageren op de interactie met de omgeving. Bijvoorbeeld als je slecht behandeld bent in je kindertijd. Hoge MAOA (is een gen) maakt dat je minder kwetsbaar bent voor de behandeling in je kindertijd.