Verbintenissenrecht Werkcollege 5 - UL - B2 - Rechtshandeling & overeenkomst

1. Welke onderwerpen worden in het werkcollege behandeld?

Er worden verschillende casus behandeld, waarin het steeds draait om de rechtshandeling en de overeenkomst.

Casus I

In opdracht van Janssen BV vervoert schipper Thomas Schippers een partij tegels van Arnhem naar Rotterdam. Janssen BV is met overslagbedrijf Kabelaan BV overeengekomen dat deze het schip na aankomst zal lossen. In de overeenkomst heeft Kabelaan BV iedere aansprakelijkheid voor door haar personeel veroorzaakte schade uitgesloten. Bij het lossen gaat een groot aantal tegels verloren, ten gevolge van een fout van een werknemer van Kabelaan BV. Janssen BV spreekt Kabelaan BV aan tot schadevergoeding, maar Kabelaan doet een geslaagd beroep op het exoneratiebeding. Vervolgens richt Janssen zicht tot de werknemer van Kabelaan BV.

Kan de werknemer met succes het exoneratiebeding inroepen?

De overeenkomst waar het beding onderdeel van was, was aangegaan tussen Janssen en Kabelaan. De werknemer van Kabelaan is een derde die er in principe niets mee te maken heeft. Omdat hij werknemer van een partij is, kan hij op grond van art. 6:257 echter het beding inroepen als ware hij zelf partij bij de overeenkomst.

Vervolg casus: Bij het lossen raakt ook het schip van Schippers beschadigd. Schippers spreekt Kabelaan aan tot vergoeding van de schade. Kabelaan verweert zich door te stellen dat Schippers het exoneratiebeding in de overeenkomst met Janssen tegen zich moet laten gelden.

Hoe beoordeelt u de stelling van Kabelaan?

Ook Schippers is een derde. De vraag is of in de gegeven situatie, Schippers het exoneratiebeding in redelijkheid tegen zich moet laten gelden. Dit is erg casuïstisch, maar er kan een vergelijking gemaakt worden met eerdere uitspraken van de Hoge Raad, in de zaken Citronas en Gegaste uien. Uit de casus blijkt niet dat Kabelaan er op basis van de gedragingen van Schippers op kon vertrouwen dat Kabelaan het beding tegen Schippers zou kunnen inroepen, zoals aan de orde was in Gegaste uien. Ook was er geen bijzondere relatie tussen Schippers en Kabelaan waardoor het gerechtvaardigd is dat het exoneratiebeding ook tegenover Schippers geldt, zoals aan de orde was in het arrest Securicor. Schippers hoeft het exoneratiebeding dus niet tegen zich te laten werken. De stelling van Kabelaan is onjuist.

Casus II

Bert is eigenaar van een landgoed met daarop een bos en een landhuis. Omdat de kosten te hoog worden, verkoopt hij het landgoed aan Cornelis. Omdat Bert op het naastgelegen perceel een chique restaurant heeft, wil hij dat het landgoed er fatsoenlijk uit blijft zien. Daarom spreekt hij met Cornelis af dat Cornelis en zijn rechtsopvolgers elk jaar het landhuis een onderhoudsbeurt zullen geven, en het bos niet zullen kappen. De straf hierop is een boete die betaald moet worden aan Bert. De afspraken worden opgenomen in de leveringsakte.

In welke vorm kunnen de afspraken het beste neergelegd worden?

Het verbinden van een erfdienstbaarheid aan het landgoed is de beste vorm. Op deze manier is ook gewaarborgd dat de afspraken werken tegenover rechtsopvolgers: een zogenaamd kettingbeding.

Vervolg casus: Cornelis draagt het landgoed over aan Daan. Daan wil een pretpark vestigen op het landgoed. Daarom dringt hij er bij Cornelis op aan de afspraken met Bert niet op te nemen in de koop- en leveringsakten. In ruil hiervoor zal Daan dan een eventuele boete aan Bert betalen. Cornelis gaat hiermee akkoord.

Kan Bert Daan dwingen om de afspraken na te komen?

Het probleem voort Bert is dat er geen contractuele verhouding bestaat tussen hem en Daan. Dit omdat Cornelis wanprestatie geleverd heeft door het afgesproken kettingbeding niet in zijn overeenkomst met Daan op te nemen. Mogelijk is er dan sprake van een onrechtmatige daad van Daan. Daan was namelijk op de hoogte van het feit dat Cornelis wanprestatie verrichtte. Hij drong er zelfs bij Cornelis op aan. Profiteren van een wanprestatie van een ander kan een onrechtmatige daad opleveren. Dit bleek onder andere uit het arrest Curacao/Boyé en Pos/Van den Bosch. Hierbij is ook de voorzienbaarheid en ernst van het nadeel van de derde (Bert) van belang en de mate waarin de wanprestatie is bevorderd. Het nadeel voor Bert is aanzienlijk, omdat een chique restaurant nu eenmaal beter past bij een bosrijke omgeving dan bij een druk pretpark. Daarnaast heeft Daan een grote rol gespeeld in het ontstaan van de wanprestatie. Zijn gedrag is daarom onrechtmatig in de zin van art. 6:162. De rechter kan hem gebieden tot het nakomen van de afspraken.

2. Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

Er worden geen onderwerpen besproken die niet worden behandeld in de literatuur.

3. Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

Er worden geen recente ontwikkelingen in het vakgebied besproken.

4. Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?

Er worden geen opmerkingen gedaan met betrekking tot het tentamen.

5. Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?

Zie bovenstaande.