HC28&29: Kliniek gedrag kind

Algemene informatie

• Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?
  • In dit college wordt de ontwikkeling van het gedrag van het kind en de psychiatrische problematiek die hierbij kan optreden besproken
• Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?
  • Alle onderwerpen in dit college worden ook behandeld in de literatuur
• Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?
  • Er zijn geen recente ontwikkelingen besproken
• Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?
  • Er zijn geen opmerkingen over het tentamen gemaakt
• Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?
  • Er zijn geen mogelijke vragen behandeld

Epidemiologie

In de psychiatrie zijn DALY's (disability adjusted life years) van belang. Dit is de levenskwaliteit die wordt weggenomen door ziekte. Enkele epidemiologische kenmerken zijn:

• Rond het 13e-14e levensjaar neemt het aantal psychische problemen toe
• Gemiddeld in de maatschappij is er een toename van psychische problemen en is het aantal zelfmoordgevallen verdubbeld
• Er is minder sprake van antisociale problemen, maar meer van emotionele problemen
• Nederlandse kinderen zijn één van de gelukkigste van de wereld, maar er is een kleine groep jongeren die psychische problemen vertoont
• Meer dan 3/4 van de volwassen patiënten met psychische problemen had als kind al vroeg problemen

Diagnostiek

Er mag pas gesproken worden van een stoornis als het disfunctioneren in gedrag op verschillende domeinen voorkomt, bijvoorbeeld:

• School
• Sociaal
• Gezin
• Hobby

2 tekenen om zorgen te maken zijn:

• Stagnatie (geen groei in de ontwikkeling)
• Grote langdurige knik

Stoornissen:

Er zijn verschillende soorten stoornissen:

• Ontwikkelingsstoornissen
• Externaliserende stoornissen
• Internaliserende stoornissen

Trauma moet in de gaten gehouden worden, dit uit zich op allerlei manieren. Veel stoornissen overlappen in belangrijke mate, bijv. angststoornis en depressie. Bij heterotypische continuïteit blijft iemand een geestesziekte houden, maar de soort ziekte verandert in de tijd.

Onderzoek:

In de diagnostiek wordt niet alleen gedacht in classificaties. Er wordt gebruik gemaakt van maatwerk dat uniek en verklarend is en leidt tot een behandelplan en een beschrijvende diagnose. Er moeten per individu verschillende factoren in kaart gebracht worden. In de psychiatrie wordt dit gedaan door verschillende vormen van onderzoek:

• Voorinformatie (d.m.v. vragenlijsten)
• Kind-ouders (gesprek)
• Ouders apart (gesprek)
• Kind apart (gesprek en observatie)

Soms is er extra onderzoek nodig:

• Lichamelijk onderzoek (bloed, MRI, etc.)
• Neuropsychologisch of persoonlijkheidsonderzoek
• Observaties elders (school, opnames)

Oorzaak

Psychiatrische aandoeningen kunnen door verschillende factoren veroorzaakt worden:

• Biologie
• Omgeving
• Ontwikkeling
  • Bepaalde fasen en bepaalde problemen
• Intergenerationeel
  • In elke generatie ontstaan opnieuw dezelfde problemen

 Er is altijd interactie tussen deze factoren → een stoornis ontstaat nooit alleen door biologische factoren of omgeving.

Biologisch:

Er zijn 3 vormen van genetische processen die aanzet kunnen geven tot aandoeningen:

• Abnormale chromosomale anomalies
  • Komen weinig voor, maar hebben veel impact
• Duplicaties
  • "Copy number variations"
  • Er treedt in het genoom een verdubbeling op van een bepaald stukje
    • Voor in het deel van (oudere) vaders
• SNP's
  • "Single nucleotide polymorfisme"
  • Komen weinig voor en hebben weinig impact

2 termen zijn van belang:

• Gen-omgevingscorrelatie: erfelijkheid bepaalt de mate van blootstelling
  • Iemand met ADHD zoekt sneller een drukkere omgeving op
• Gen-omgeving interactie: erfelijkheid bepaalt de mate van kwetsbaarheid
  • Iemand die kwetsbaar is en misbruikt wordt, heeft een grotere kans op problemen in de toekomst

Epigenetica:

De epigenetica is minstens zo belangrijk als de genetica:

• Methylgroepen op genen bepalen of de genen aan of uit staan
• Wordt op een bepaalde manier opgebouwd
  • Wordt ook beïnvloed door de omgeving
  • Begint al vanaf het moment van conceptie

Voorbeelden van het belang van epigenetica zijn:

• Depressie bij de moeder heeft zelf in de buik al invloed op het kind
• Vroeg gebruik van alcohol geeft een grotere kans op verslaving later
• Softdrugs bij jongeren vergroot de kans op een psychose
• Als allochtonen meer in de minderheid zijn, hebben ze meer kan op een psychose

Ontwikkeling

De eerste levensjaren spelen een cruciale rol voor de gedrag en ontwikkeling van het kind. Hier moeten de juiste connecties gemaakt, gereduceerd en behouden worden. Dit wordt sterk beïnvloed door de omgeving:

• Ongunstig: verkleining van de hippocampus na bijv. een trauma
• Gunstig: "normalisatie" door behandeling van trauma keert het proces om

De ontwikkeling van het brein verloopt als volgt:

1. Proliferatie
2. Synaptogenese
3. Pruning
4. Myelinisatie
   • Dit gaat door tot het 20e levensjaar

Verschillende hersengebieden zijn op verschillende leeftijden klaar met de ontwikkeling:

1. Sensorimotor cortex
2. Pariëtale cortex
3. Temporale cortex
4. Prefrontale cortex

Functies:

Functies van verschillende gebieden in het brein zijn:

• Frontale cortex: menselijke zelfbewustzijn
• Corpus callosum: verbinding tussen rechts en links → leren en automatiseren
• Amygdala: emoties en emotieherkenning
• Hippocampus: kortetermijngeheugen

Adolescenten:

Adolescenten zijn eigenlijk impulsieve, sociaal beperkte leermachines. Kenmerken van adolescenten zijn:

• Beloningsgericht
• Denken in de korte termijn
• Ontkennen het risico voor de lange termijn
• Egocentrisch
• Overschatten hun begrip
• Impulsief

Bij adolescenten gaat het werkgeheugen, taken kunnen doen en de inhibitie vooruit. Sociaal en emotioneel gezien gaan ze tijdelijk achteruit. Daarnaast worden ze veel afhankelijker van de omgeving en zullen ze onder sociale condities vaker risicovolle besluiten nemen.

Preventie

Primaire preventie is niet de oplossing voor gedrags- en ontwikkelingsproblematiek, maar is wel essentieel. Primaire preventie kan op verschillende gebieden toegepast worden:

• Leefstijl
  • Voeding
  • Beweging
  • Slaap
• Hechting
• Opvoeding
  • Goed gedrag belonen
  • Voorspelbaarheid en duidelijkheid
  • Modelfunctie
• Opvang/onderwijs
  • Veilig

Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat dit individueel is. Standaard bevolkingsgemiddelden werken meestal niet.