Samenvatting bij UN General Assembly, Resolution 1803 (XVII) (1962) Permanent sovereignty over natural resources

In 1952 had de Algemene Vergadering de Commissie rechten van de mens verzocht aanbevelingen te maken met betrekking tot internationaal respect voor het recht van volkeren op zelfbeschikking. De Commissie voor de rechten van de mens heeft toen aangeraden onderzoek te doen naar het recht van volkeren en Naties en de permanente soevereiniteit over hun natuurlijke rijkdommen en hulpbronnen, omdat dit recht een "fundamenteel bestanddeel van het recht op zelfbeschikking" vormt. Dit heeft in 1961 geleid tot deze resolutie waarin beginselen inzake permanente soevereiniteit over natuurlijke rijkdommen is opgenomen.

De algemene vergadering heeft resolutie 1803 (XVII) “Permanent Sovereignty over Natural Resources” aangenomen op 14 December 1962 met 87 stemmen voor, 2 tegen en 12 onthoudingen. De resolutie opent met de verklaring dat het recht van volkeren en naties op permanente soevereiniteit over hun natuurlijke rijkdom en de middelen moet worden uitgeoefend in het belang van hun nationale ontwikkeling en voor het welzijn van de bevolking van de betrokken staat.

Deze resolutie stelt dat schending van soevereiniteit van de Naties over hun natuurlijke rijkdommen en hulpbronnen in strijd is met de geest en de beginselen van het Handvest van de Verenigde Naties en de ontwikkeling van internationale samenwerking en de handhaving van de vrede remt.

Deze resolutie behelst: “Nationalization, expropriation or requisitioning shall be based on grounds or reasons of public utility, security or the national interest which are recognized as overriding purely individual or private interests, both domestic and foreign. In such cases the owner shall be paid appropriate compensation, in accordance with the rules in force in the State taking such measures in the exercise of its sovereignty and in accordance with international law. In any case where the question of compensation gives rise to a controversy, the national jurisdiction of the State taking such measures shall be exhausted. However, upon agreement by sovereign States and other parties concerned, settlement of the dispute should be made through arbitration or international adjudication.” M.a.w. nationalisatie of onteigening kan alleen als dit is gebaseerd op redenen van openbaar nut, de veiligheid of het nationaal belang, en niet als het louter individuele of particuliere belangen betreft. Als nationalisatie of onteigening plaatsvindt dan moet er een passende schadeloosstelling worden uitgekeerd in overeenstemming met het internationaal recht. Als deze schadeloosstelling aanleiding geeft tot een geschil dan kan de beslechting van dit geschil geschieden door middel van internationale arbitrage.

De resolutie stelt dat staten en internationale organisaties strikt en gewetensvol de soevereiniteit van volkeren en naties over hun natuurlijke rijkdom en middelen overeenkomstig het VN Handvest en deze resolutie moeten eerbiedigen. De resolutie behelst 8 artikelen met betrekking tot de exploratie, ontwikkeling en vernietiging van de natuurlijke hulpbronnen, nationalisatie en onteigening, buitenlandse investeringen, de verdeling van de winst en andere verwante kwesties.

Voorts geeft de resolutie de grondstofproducerende landen het recht om besluiten te nemen over het beheer en de winning van hun rijkdommen. Ook kunnen grondgebieden worden onteigenend of genationaliseerd als dit in het publieke belang is, mits burgers worden gecompenseerd in geval van verlies. M.a.w. een staat moet schadevergoeding betalen in geval van onteigening die niet in strijd is met internationaal recht.