De voorgaande hoofdstukken gingen over jeugdigen in het personen- en familierecht. In de komende hoofdstukken (11 tot en met 15) wordt het strafrecht besproken. Dit hoofdstuk vormt een inleiding op het jeugdstrafrecht. Het strafrecht stelt gedragingen strafbaar die de orde en veiligheid van onze samenleving bedreigen. Kenmerkend voor het strafrecht is dat er een straf staat op bepaalde gedragingen. De overheid is dan ook actief bij het opsporen en vervolgen van verdachten.

Wat is het verschil tussen materieel en formeel strafrecht?

Het materiële strafrecht beschrijft:

• De verboden gedragingen.
• De straffen en maatregelen die aan veroordeelden kunnen worden opgelegd.
• Een aantal algemene bepalingen die voor alle verboden gedragingen in het strafrecht gelden.

Het materiële strafrecht staat grotendeels in het Wetboek van Strafrecht (Sr). Er zijn ook vele bijzondere wetten die gedragingen omschrijven die strafbaar zijn gesteld. We noemen ze bijzondere wetten, nu ze een bepaald onderwerp in het bijzonder regelen (denk

Een pleegouder is iemand die de jeugdige opvoedt in zijn gezin, ook al is hij niet de ouder of stiefouder van de jeugdige. Een pleegouder oefent overigens geen gezag uit over het kind: het gezag (de juridische bevoegdheden) blijven bij de ouder(s) of de voogd.

We hebben verschillende soorten pleeggezinnen. Zo is er pleegzorg voor een crisisopvang, vakantie, weekend, therapeutische zorg et cetera. In de Jeugdwet worden de rechten en plichten van pleegouders beschreven.

Wat zijn de voorwaarden voor pleegzorg en wat is het pleegcontract?

Een pleegouder is een aanbieder van een specifieke vorm van jeugdhulp: pleegzorg. De pleegouder biedt deze zorg op basis van een pleegcontract met een pleegzorginstelling.

In artikel 5.1 e.v. van de Jeugdwet, worden de eisen benoemd waaraan een pleegouder moet voldoen. Zo moet de pleegouder:

• Minstens 21 jaar oud zijn.
• Succesvol het voorbereidings- en selectietraject hebben afgerond.
• Over een verklaring van geen bezwaar

De overheid mag zich in principe niet bemoeien met de wijze waarop ouders hun kinderen opvoeden. Deze mate van vrijheid is echter niet onbeperkt. Zo moeten ouders zich wel houden aan wettelijke regels. De overheid kan ingrijpen als de lichamelijke of geestelijke ontwikkeling van de jeugdige wordt bedreigd. De wet heeft hiervoor twee maatregelen ontworpen:

1. De ondertoezichtstelling.
2. De beëindiging van het gezag.

Voorts bestaan er ook tijdelijke maatregelen, zoals de voorlopige ondertoezichtstelling en de voorlopige voogdij. De genoemde maatregelen, noemen we de kinderbeschermingsmaatregelen.

Wat zijn de drie voorwaarden voor kinderbeschermingsmaatregelen?

Zoals reeds vermeld, mag de overheid pas ingrijpen als dit ‘echt niet anders kan’. Dit is in jurisprudentie verder uitgewerkt in drie voorwaarden die gelden voor iedere kinderbeschermingsmaatregel:

1. Laatste middel: dit uitgangspunt is opgenomen in de wet. Een dergelijke maatregel mag alleen worden opgelegd indien vrijwillige hulpverlening niet helpt.
2. Zo licht mogelijk: de maatregel moet zo min mogelijk ingrijpen

In dit hoofdstuk wordt de rechtspositie van de jeugdige besproken. Er wordt ingegaan op wat het voor de jeugdige betekent om handelingsonbekwaam te zijn, welke regels er gelden voor huwelijk en geregistreerd partnerschap, welke regels er gelden voor de woonplaats van de jeugdige en wat ouders kunnen doen als hun kind van huis is weggelopen, welke regels er gelden omtrent de naam van de jeugdige en tenslotte de aansprakelijkheid van de ouders voor schade die hun kind aanricht.

Wat is handelingsonbekwaamheid?

Je bent handelingsonbekwaam indien je niet zelfstandig kan optreden in het rechtsverkeer. Minderjarigen (tot 18 jaar) zijn handelingsonbekwaam, ze hebben dus voor het verrichten van rechtshandelingen hun ouders of voogd nodig (art. 1:234 BW). Verricht een jeugdige een rechtshandeling, dan is deze vernietigbaar (ook al doet hij een aankoop van zijn eigen geld). De handelingsonbekwaamheid kan tot onhandige situaties leiden (wanneer een minderjarige bijvoorbeeld eten of een trui