Hoorcollege 3 Materieel Strafrecht
Schuld als element en bestanddeel
Het schuldbeginsel: geen straf zonder schuld
- Verlichtingswaarden ‘’beschaafd strafrechtelijk stelsel’’?
- Geen risicoaansprakelijkheid (in beginsel…)
Verschillende betekenissen van de term schuld
- ‘Het gedaan hebben’
- Schuldbestanddelen: opzet en culpa
o bestanddelen, deel van de delictsomschrijving, eerste vraag 350 Sv
o Uitdrukkingen van de geestesgesteldheid waarmee de verdachte heeft gehandeld
o Geestesgesteldheid -> subjectieve delictsbestanddelen (subjectieve kant strafbare feit)
- Schuld in enge zin: culpa
o Gaat meer om onvoorzichtigheid/nalaten
- Schuldelement: verwijtbaarheid
o Derde vraag 350 Sv
- Straftoemetingsschuld
o Persoonlijke schuld dader
o Ernst van het feit
o Geschoktheid van rechtsorde
Opzet/dolus: algemeen
Wat is opzet (niet)?
- Willens en wetens de verboden gedraging verrichten
o Je wil het gevolg in het leven roepen door verboden te handelen
- Opzet is niet het (achterliggende) motief van de dader
- Opzet is kleurloos en niet boos (tenzij…)
o Kleurloos: De wet eist niet dat jij je ervan bewust was, dat je op het moment strafbaar handelde (al is dit vaak wel het geval) -> je hebt dus opzet op wat in de delictsomschrijving staat, niet op het wederrechtelijk handelen
- Opzet is iets anders dan voorbedachte raad
o Voorbedachte raad komt bovenop opzet en komt er op neer, dat je als dader zijnde een redelijke mogelijkheid hebt gehad om te bezinnen, voordat je de verboden gedraging uitvoerde
Verschijningsvormen van opzet
- Meestal ‘’opzettelijk’’
- ‘’Wetende dat’’
- ‘’Oogmerk’’
- Ingeblikt in aanduiding gedraging of middel
- ‘’Voornemen’’ bij poging (art. 45 Sr) (synoniem van opzet)
Het bewijs van opzet
- De opzetregel
- Normativering/objectivering
o Je begint als de verdachte heeft gehandeld, zo dicht mogelijk bij de verdachte zelf
o Verklaring verdachte is hier erg belangrijk bij
o Objectieve omstandigheden van het geval: normativeren/objectiveren
§ Zie Hiv 1: ‘’Je kijkt naar de uiterlijke verschijningsvorm van de gedraging’’
§ Normativeren gebruik je om vast te stellen, wat de gemiddelde mens in de gegeven omstandigheden moet hebben gewild en geweten
Voorwaardelijk opzet: componenten en ratio
Gradaties en opzet
- Willens en wetens handelen
- Noodzakelijkheidsbewustzijn
- Mogelijkheidsbewustzijn in de vorm van voorwaardelijk opzet
‘’Bewuste aanvaarding van een aanmerkelijke kans’’/zich willens en wetens blootstellen aan een aanmerkelijke kans:
- 1. Risico: aanmerkelijke kans
o Omstandigheden geval
o Aard en verschijningsvorm gedraging
o Algemene ervaringsregels
o Niet aard van het gevolg
- 2. Kennis: wetenschap
o Wetenschap die feitelijk bestaat of
o Bekend moet worden verondersteld
- 3. Wil: aanvaarding
o Verklaringen verdachte
o Verklaringen e.v.t. getuigen
o Omstandigheden geval
o Uiterlijke verschijningsvorm gedraging
o Contra-indicaties
§ Denk aan Spookrijder-arrest -> 5 doden als gevolg door labiel rijgedrag -> meervoudige doodslag ten laste gelegd, HR schoof dit opzij -> verdachte probeerde juist ongevallen te vermijden (hij wilde dus de kans op de dood van zichzelf of anderen dus niet aanvaarden)
Waarom hebben we het voorwaardelijk opzetbegrip?
- Wat moet je nou als een verdachte ontkent?
- Stoornisongevoeligheid
Voorwaardelijk opzet: toepassing in rechtspraak
Voorbeelden
- Schieten op bovenwoning (NJ 2006, 50)
o .....read more
Add new contribution