Oefententamen 1 2013/2014: Handelsrecht - Rijksuniversiteit Groningen

Vragen

Casus I

Studentenvereniging Forza Groningen is opgericht bij onderhandse akte. De vereniging heeft twee bestuurders (Daan en Koen). Ingevolge de bij het handelsregister gedeponeerde statuten zijn Daan en Koen ieder individueel vertegenwoordigingsbevoegd tot een bedrag van € 5.000. De vereniging staat er in juli 2014 in financieel opzicht beroerd voor. Reden hiervoor is dat een aantal sponsoren zich ten gevolge van de economische crisis heeft teruggetrokken en dat het ledenaantal behoorlijk is gedaald. In een poging Forza Groningen aantrekkelijker te maken voor potentiële nieuwe leden, neemt Daan namens de vereniging een aannemer in de arm om de kroeg op enkele punten ‘op te leuken’. De aanneemsom bedraagt € 10.000. Koen, die voor een periode van drie maanden in het buitenland verblijft, is van de actie van Daan niet op de hoogte. De aannemer rondt in september 2014 de werkzaamheden af. Daan laat na ook nadat de aannemer enkele aanmaningen heeft gestuurd – de aanneemsom te voldoen die de vereniging verschuldigd is. Nadat de aannemer nogmaals een aanmaning heeft verstuurd, deelt Koen – die inmiddels weer thuis is – de aannemer mee dat de vereniging niet gebonden is aan de overeenkomst omdat zij niet rechtsgeldig is vertegenwoordigd en dat afgezien daarvan de vereniging ook niet in staat is de aanneemsom te voldoen.

Vraag 1 

Kan de aannemer de vereniging en/of Daan met succes aanspreken tot betaling van € 10.000? Op welke grond? Bespreek de kans op succes.

Casus II

Ingevolge een bepaling in de, bij het handelsregister gedeponeerde, statuten van BV Snoepfabriek behoeft een aandeelhouder die zijn aandelen wil overdragen aan een buitenstaander, hiervoor de goedkeuring van de AV. Verder bepalen de statuten dat een besluit tot wijziging van deze statutaire bepaling een twee derde meerderheid van de geldig uitgebrachte stemmen behoeft indien in de AV minder dan de helft van het geplaatste kapitaal is vertegenwoordigd. Op 3 april 2015 vindt de jaarlijkse AV bij BV Snoepfabriek plaats. Aan alle bijeenroepings- en oproepingsvereisten is voldaan. In de AV is 60% van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigd. Op de agenda is het voorstel opgenomen het statutaire vereiste te schrappen dat een aandeelhouder voor overdracht van de aandelen aan een buitenstaander de goedkeuring behoeft van de AV. Het bestuur adviseert de aandeelhouders tegen dit voorstel te stemmen omdat het van oordeel is dat het besloten karakter van de BV moet worden gewaarborgd. De voorzitter van de AV constateert dat 55% van de stemmen is uitgebracht vóór het voorstel tot statutenwijziging en dat het voorstel daarmee is aangenomen.

Vraag 2 

Geef gemotiveerd aan of u het op 3 april 2015 door de AV van BV Snoepfabriek genomen besluit tot statutenwijziging rechtsgeldig, nietig of vernietigbaar acht.

Casus III

In januari 2014 is de coöperatieve vereniging Ps opgericht bij onderhandse akte. In de akte van oprichting zijn Piet, Jan en Klaas aangewezen als bestuurders. Piet, Jan en Klaas hebben in januari 2015 namens de coöperatie kopieermachines en dergelijke gekocht bij Office Discount (kantoorgroothandel) voor een bedrag van € 6.000. Hoewel zijn vordering opeisbaar is, heeft Office Discount de koopprijs nog niet ontvangen.

Vraag 3 

Kunnen Piet, Jan en Klaas met succes persoonlijk worden aangesproken door Office Discount voor het bedrag van de koopprijs?

Casus IV

Eva, Fleur en Denise zijn aandeelhouders van NV Zet de bloemetjes buiten. Eva en Fleur houden ieder 15% van de aandelen, terwijl Denise 70% van de aandelen in handen heeft. Denise is tevens enig bestuurder van NV Zet de bloemetjes buiten. NV Zet de bloemetjes buiten heeft een geplaatst kapitaal van € 120.000. De verhoudingen tussen Eva en Fleur enerzijds en Denise anderzijds zijn ernstig verstoord. Redenen hiervoor zijn dat Eva en Fleur het niet eens zijn met de wijze waarop Denise de NV bestuurt, dat zij in de AV’s niet volledig worden geïnformeerd over de gang van zaken in NV Zet de bloemetjes buiten en dat in de laatste AV het salaris van bestuurder Denise tegen de zin van Eva en Fleur aanzienlijk is verhoogd. Eva en Fleur wensen dat Denise opstapt als bestuurder. Denise is echter niet van plan aan deze wens tegemoet te komen. Eva en Fleur vragen zich af of Boek 2 BW een mogelijkheid biedt om hun wens ingewilligd te zien worden.

Vraag 4

Hoe luidt uw gemotiveerde advies?

Stelling:

De omstandigheid dat een coöperatie de afkorting ‘W.A.’ in de naam voert, houdt in dat de leden van de coöperatie aansprakelijk zijn jegens schuldeisers van de coöperatie als de coöperatie niet in staat is deze schuldeisers te voldoen.

Vraag 5 

Is de stelling juist of onjuist? Motiveer uw antwoord.

Casus V

‘CV De narrekap’ heeft drie vennoten. Niels en Karlijn zijn de besturende vennoten. Jeroen is de commanditaire vennoot. De vennootschap kan worden ingehuurd voor het bouwen van praalwagens voor de carnaval. Ingevolge de vennootschapsovereenkomst, die is gedeponeerd bij het handelsregister, is Niels volledig vertegenwoordigingsbevoegd. Karlijn is vertegenwoordigingsbevoegd tot een bedrag van € 1.000. Jeroen koopt bij ‘BV Een bloem voor elk’ namens ‘CV De Narrekap’ een partij bloemen voor € 300. Deze zijn bestemd voor een van de praalwagens die binnenkort door ‘CV De Narrekap’ in opdracht van BV Feestneus wordt gebouwd. Karlijn koopt namens ‘CV De Narrekap’ bij De Feestwinkel BV attributen voor de praalwagen voor een totaalbedrag van € 1.500.

Vraag 6 

Kan ‘CV De Narrekap’ met succes door ‘BV Een bloem voor elk’ worden aangesproken tot betaling van het bedrag van € 300?

Vraag 7 

Kan ‘CV De Narrekap’ met succes door De Feestwinkel BV worden aangesproken tot betaling van het bedrag van € 1.500?

Casus VI

BV De bruine kroeg wordt op 1 april 2015 failliet verklaard. De curator ziet geen mogelijkheden voor een doorstart en besluit daarom om het personeel van BV De bruine kroeg, met inachtneming van de daarvoor geldende opzegtermijn en met machtiging van de Rechter-Commissaris, te ontslaan. Eén van de ontslagen werknemers, Angelique Janssens, heeft een vordering van € 3.200,- op BV De bruine kroeg ter zake van loon verschuldigd door BV De bruine kroeg over de maanden januari, februari en maart 2015. Daarnaast heeft Angelique Janssens een vordering van € 1.400,- ter zake van het over de opzegtermijn verschuldigde loon.

Vraag 8 

Leg uit aan Angelique Janssens wat haar positie is als schuldeiser in het faillissement van BV De bruine Kroeg wat betreft beide vorderingen, ervan uitgaande dat er een verificatievergadering zal worden gehouden.

Casus VII

Onno Drost (hierna: Onno) drijft een koffiezaak in de vorm van een eenmanszaak. In de namiddag van 5 september 2014 wordt de eenmanszaak van Onno failliet verklaard. Curator Jan Janssens constateert dat Onno zich in de vroege ochtend van 5 september 2014 heeft ingeschreven voor een baristacursus bij Koffieacademy. Deze cursus zal op 9 december 2014 van start gaan. Het inschrijfgeld van de cursus bedraagt € 580 en moet vóór aanvang van de cursus worden betaald. Onno heeft het inschrijfgeld niet voldaan.

Vraag 9 

Acht u het zinvol dat Koffieacademy zijn vordering à € 580 indient ter verificatie bij curator Jan Janssens?

Casus VIII

Shop and Go BV exploiteert een groothandel in horeca-artikelen. Shop and Go BV verkeert sinds het tweede kwartaal van 2014 in ernstige financiële problemen. In een poging de financiële positie te verbeteren, verkoopt en levert enig bestuurder Marco Veenstra op 1 december 2014 namens Veenstra BV een gloednieuwe oven aan Lekker eten BV voor € 20.000, hoewel de werkelijke waarde van de oven € 40.000 bedraagt. Lekker eten BV betaalt dezelfde dag de koopsom. Lekker eten BV is ten tijde van het sluiten van deze overeenkomst op de hoogte van de ernstige financiële problemen van Shop and Go BV en voorziet het faillissement van Shop and Go BV en het tekort erin. Op 15 december 2014 wordt het faillissement van Shop and Go BV uitgesproken. Klaas Wieringa wordt tot curator benoemd.

Vraag 10 

Ziet u op grond van de Faillissementswet een mogelijkheid voor curator Klaas Wieringa om de oven in de boedel te laten terugkeren? Wat is hierbij de bewijspositie van de verschillende partijen in het faillissement van Shop and Go BV?

Casus IX

De heer Tuinstra verzekert zijn collectie schilderijen bij verzekeraar De Groningse tegen onder andere diefstal en beschadiging. In de polis bepalen partijen de waarde van de schilderijen viool op € 100.000. Tijdens het transport van de collectie schilderijen is er sprake van een enorme lekkage waardoor de gehele partij als verloren moet worden beschouwd wegens waterschade. De heer Tuinstra spreekt De Groningse aan tot betaling van € 100.000. De Groningse is bereid € 65.000 uit te keren aan de heer Tuinstra. De reden hiervoor is dat zij kan bewijzen dat de marktprijzen voor vergelijkbare schilderijencollecties liggen op maximaal € 65.000.

Vraag 11

Welk bedrag dient De Groningse uit te keren aan de heer Tuinstra?

Casus X

In Canada wordt veel getennist. Hierbij worden ook heel wat ballen versleten tijdens een toernooi of in de competitie. Deze ballen worden bewaard en na afloop voor een gereduceerde prijs doorverkocht en daarbij aangeduid als used balls. Op deze tennisballen zijn de merken (Dunlop, Wilson, Tretorn en Baseline) nog goed te zien. Door Tennis4Fun BV worden deze Canadese ballen sinds kort ook in Nederland en Engeland verkocht. Zij zien dit als een gat in de markt. De tennisballenfabrikanten en tevens wereldwijd merhouders Dunlop, Wilson, Tretorn en Baseline bundelen de krachten en sommeren gezamenlijk Tennis4Fun BV de verkoop van de gebruikte tennisballen in Nederland te staken. Zij menen dat er sprake is van merkinbreuk.

Vraag 12 

Kunnen de tennisballenfabrikanten zich met succes tegen de handelwijze van Tennis4Fun BV verzetten?

Casus XI

Klaasje is een student Nederlands en zij moet binnenkort een presentatie houden voor haar studie. Deze presentatie dient te gaan over het boek ‘Twee vrouwen’ van Harry Mulisch. Klaasje was te laat in de bibliotheek, het boek was al vergeven. Haar vriendin Liesje heeft het boek nog wel op de plank staan. Klaasje kan het niet lenen aangezien Liesje het ook nog nodig heeft. Beide dames komen samen tot een oplossing. Liesje zal de eerste 20 hoofdstukken van het boek kopiëren voor Klaasje waarmee zij haar presentatie kan voorbereiden. Zo gezegd, zo gedaan.

Vraag 13 

Kan de auteursrechthebbende van het boek zich met succes tegen deze handelwijze verzetten?

Antwoordindicatie

Vraag 1

De vereniging kan worden aangesproken: de overeenkomst is namens haar gesloten en zij is rechtsgeldig vertegenwoordigd (de individuele vertegenwoordigingsbevoegdheid van Daan is onbeperkt en onvoorwaardelijk), zie art. 2:45 lid 2 jo. lid 3 BW. De kans op succes is niet groot: de vereniging kan niet betalen. De aannemer kan ook Daan persoonlijk aanspreken. In de eerste plaats op grond van art. 2:30 lid 2 BW: niet gegeven is dat de vereniging is opgericht bij notariële akte. De positie van de aannemer langs deze weg is sterk: hij hoeft slechts aannemelijk te maken dat de vereniging niet zal voldoen (art. 2:30 lid 4). In de tweede plaats op grond van art. 6:162 BW, gesteld althans dat de aannemer kan bewijzen dat Daan op het moment dat hij namens de vereniging de overeenkomst sloot, wist of behoorde te weten dat deze de overeenkomst niet kon nakomen en voor het overige geen verhaal bood (vergelijk HR Beklamel).

(De kern van het ondernemingsrecht H6.4 Vereniging, cooperatie en stichting; H2.4 Niet-bestaande rechtspersonen; H7.3 Externe aansprakelijkheid)

Vraag 2

Het besluit is rechtsgeldig. De vereiste meerderheid heeft voor het voorstel gestemd: omdat meer dan de helft van het geplaatste kapitaal in de AV is vertegenwoordigd, geldt de hoofdregel uit art. 2:230 lid 1 BW dat een volstrekte meerderheid voldoende is.

(De kern van het ondernemingsrecht H5.2 Aandeelhoudersvergadering)

Vraag 3

Ja. Omdat de coöperatie niet is opgericht bij notariële akte (zie voor dit vereiste art. 2:53 lid 1 BW), is zij niet rechtsgeldig ontstaan; zie art. 2:4 lid 1 BW. Ingevolge art. 2:4 lid 4 BW zijn Piet, Jan en Klaas jegens Office Discount hoofdelijk verbonden ter zake van de koopprijs.

(De kern van het ondernemingsrecht H1.5 Tussenvormen; H2.4 Niet-bestaande rechtspersonen)

Vraag 4

Eva en Fleur houden tezamen meer dan 10% van het geplaatste kapitaal en zijn derhalve enquêtegerechtigd; art. 2:346 lid 1, onder b BW. Enquêteverzoek indienen en – in tweede fase procedure – verzoek tot ontslag van Denise (art. 2:356 BW). Voorwaarde is wel dat de OK tot het oordeel wanbeleid moet komen (art. 2:355 lid 1 BW). NB: voor de duur van het geding verzoeken om schorsing van Denise (art. 2:349a lid 2 BW).

(De kern van het ondernemingsrecht H7.1 Verantwoordelijkheid)

Vraag 5

De stelling is onjuist. Uit art. 2:55 lid 1 BW volgt dat de letters inhouden dat de leden aansprakelijk zijn jegens de coöperatie voor een tekort na ontbinding.

(De kern van het ondernemingsrecht H1.5 Tussenvormen)

Vraag 6

Nee. Jeroen is een commanditaire vennoot en is derhalve niet bevoegd zijn medevennoten, en daarmee de CV, te binden; zie art. 20 lid 2 WvK.

(De kern van het ondernemingsrecht H5.6 Vereniging, cooperatie en stichting)

Vraag 7

Nee. Karlijn is slechts bevoegd haar medevennoten, en daarmee de CV, te verbinden tot een bedrag van € 1.000. Zie art. 17 lid 1 WvK. Omdat deze afspraak is gedeponeerd bij het handelsregister, kan de CV hier een beroep op doen.

(De kern van het ondernemingsrecht H1.3 De maatschap en de vennootschap onder firma; H5.6 Vereniging, cooperatie en stichting)

Vraag 8

• De preferente vordering (art. 3:288 sub e BW) van Angelique Janssens ter zake van de voor faillietverklaring vervallen termijnen moet ter verificatie worden ingediend.

• De vordering ter zake van loon over de opzegtermijn (dus de loontermijnen die vervallen vanaf de dag van de faillietverklaring) is een preferente boedelschuld, die niet ter verificatie hoeft te worden ingediend (art. 40 lid 2 Fw). Dit betekent dat deze vordering van Angelique wordt voldaan voor die van de schuldeisers die hun vordering ter verificatie moeten indienen.

(Insolventie H3 paragraaf 18 en 19 blz. 49-60)

Vraag 9

Nee. Koffieacademy heeft een niet-verifieerbare vordering. Immers, het faillissement werkt met ingang van de dag waarop het faillissement wordt uitgesproken (deze dag eronder begrepen); zie art. 23 Fw. De failliet kan niet langer ten laste van zijn vermogen verplichtingen aangaan resp. de schuldenaar verliest door faillietverklaring de beschikking en het beheer over zijn tot het faillissement behorend vermogen; zie art. 24 Fw. De boedel is niet gebaat.

(Insolventie H1.4 blz.8-9; H3.13 blz. 27-35)

Vraag 10

De curator kan de koopovereenkomst vernietigen op grond van art. 42 Fw. De curator moet bewijzen dat de koopovereenkomst onverplicht is gesloten en dat de schuldeisers van Shop ans Go BV hierdoor zijn benadeeld. Vereist is voorts de wetenschap van benadeling aan beide zijden. Wat betreft de wetenschap van benadeling wordt de curator geholpen door art. 43 lid 1 sub 1 Fw: deze wetenschap wordt vermoed aan beide zijden te bestaan. Lekker eten BV dient te bewijzen dat hetzij zijzelf, hetzij Shop and Go BV niet wist en evenmin behoorde te weten dat de schuldeisers van Shop and Go BV zouden worden benadeeld. Hierin slaagt Lekker eten BV niet, want zij voorzag het faillissement en het tekort daarin. De curator kan de oven revindiceren (art. 51 lid 1 Fw).

(Insolventie H4.23 Blz. 81-90)

Vraag 11

Er is sprake van een voortaxatie (ook wel: partijtaxatie). Dit is niet een vaststellingsovereenkomst als bedoeld in art. 7:900 BW, maar heeft het karakter van een bewijsovereenkomst (die tegenbewijs door de verzekeraar toelaat). De Groningse hoeft slechts € 65.000,- uit te keren als zij kan bewijzen dat dit de werkelijke waarde was van de collectie schilderijen. Een hogere uitkering is in strijd met het indemniteitsbeginsel (art. 7:960 BW).

Vraag 12

De centrale vraag is of sprake is van uitputting van merkrechten; art. 2.23 lid 3 BVIE. Daar is geen sprake van: de merkhouders hebben immers (althans dat blijkt niet uit de casus) geen toestemming gegeven om de tennisballen in de EER in het verkeer te brengen. De merkhouders kunnen zich dus met succes tegen de handelwijze van Tennis4Fun BV verzetten.

(Bescherming van de intellectuele eigendom H5 paragraaf 55)

Vraag 13

Er is sprake van een verveelvoudiging; art. 13 Aw. Weliswaar laat art. 16b Aw een kopie voor eigen studie of gebruik toe (zelfs in opdracht), maar lid 2 bepaalt dat die kopie beperkt moet blijven tot een klein gedeelte van het werk. Daar is geen sprake van. De auteursrechthebbende kan zich dus tegen deze 'illegale kopie' met succes verzetten.

(Bescherming van de intellectuele eigendom H4.41 Blz. 74)