Inleiding Europees Recht - UU - Oefententamen 2016/2017 (1)

Vragen

Vraag 1

Zeer recentelijk is een groot aantal Franse burgers ziek geworden na het eten van biologische kip die besmet was met de salmonellabacterie. Sindsdien is Italiaanse erg op haar hoede, want ook in de Italiaanse supermarkten wordt deze kip verkocht. De Italiaanse overheid laat er geen gras over groeien en verbiedt de import van biologische uit Frankrijk per direct.

Voor de zekerheid breidt Italië dit verbod uit tot alle lidstaten van de Europese Unie. Stel dat de Europese Commissie van oordeel is dat Italië het Unierecht schendt door te strikte regels te hanteren over de import van biologische uit andere lidstaten en daarom een procedure tegen Italië wil starten.

Welke procedure uit het Werkingsverdrag heeft de Europese Commissie hiervoor ter beschikking? Leg vervolgens uit welke stappen de Commissie in deze procedure moet volgen.

Vraag 2

Stel dat de Commissie krachtens de gewone wetgevingsprocedure een voorstel indient om de Tabaksreclamerichtlijn te herzien. Het Europees Parlement amendeert in de eerste lezing en dit leidt er uiteindelijk toe dat de procedure in de tweede lezing belandt. Stel, de Commissie geeft een negatief advies in de tweede lezing over de amendementen van het Europees Parlement.

a) Wat zijn de mogelijke consequenties van een negatief advies? Wat zijn de verschillen met een positief advies?

b) Stel dat de procedure in de derde lezing komt, maar dat er inmiddels zoveel is geamendeerd dat er weinig meer van het oorspronkelijke voorstel over is. De Commissie kan zich niet langer vinden in het voorstel. Welke opties heeft de Commissie nog?

Vraag 3

De afgelopen jaren zijn er steeds vaker ongelukken op snelwegen in de herfstperiode. Na onderzoek van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat blijkt dat deze ongelukken vaak plaatsvinden wanneer het enkele uren daarvoor hard geregend heeft en dat bij ongelukken bijna altijd auto’s zijn betrokken die gele lampen hebben. De Nederlandse overheid besluit daarop een verkoopverbod in te voeren voor auto’s met gele koplampen. Vanaf oktober 2014 is het alleen toegestaan om auto’s met witte koplampen te verkopen.

De Franse autohandelaren zijn niet blij met deze nieuwe wetgeving, omdat vrijwel alle Franse autos’ gele koplampen hebben. Ze betwisten bovendien dat er een causaal verband is tussen de ongelukken en de kleur van het autolicht. De Franse autofabrikantenspreken vervolgens met hun collega’s uit andere lidstaten en ontdekken dat feitelijkalleen Nederlandse autofabrikanten witte koplampen gebruiken. De auto’s die uit andere lidstaten komen hebben in 90% van de gevallen gele koplampen ingebouwd. De Franse autofabrikanten besluiten de Nederlandse wetgeving aan te vechten, nadat bij de Nederlandse grens auto’s bestemd voor de verkoop in Nederland werden tegengehouden.

a) Bent u van mening dat de Nederlandse maatregel het vrij verkeer van goederen beperkt? U hoeft nog niet in te gaan op eventuele rechtvaardigingsgronden. Beargumenteer de aard van de beperking en onderbouw uw antwoord met relevante regelgeving en rechtspraak.

b) Stel dat er sprake is van een inbreuk, kan deze inbreuk dan gerechtvaardigd worden? Beargumenteerd en onderbouw uw antwoord met relevante regelgeving en rechtspraak.

c) Waarom heeft het Hof van Justitie in haar rechtspraak wel de verticale maar niet de horizontale directe werking van richtlijnen erkend? Beargumenteer en onderbouw uw antwoord met relevante regelgeving/rechtspraak.

Antwoordindicatie

Vraag 1

De Commissie is dan van mening dat er een inbreuk wordt gemaakt op het verdrag, hiervoor kan de Commissie een verdragsinbreukprocedure volgens art. 258 Wv instellen. Dit is een procedure die een instelling tegen een lidstaat in te stellen. Er zijn twee fasen: de administratieve fase en de rechterlijke fase. De administratieve fase: De Commissie dient hiervoor eerst een aanmaningsbrief te sturen naar de lidstaat. Hierop volgt overleg bij de lidstaat. De derde stap is een met redenen omkleed advies van de Commissie. In het advies moet een termijn worden gesteld door de Commissie binnen welke de lidstaat opmerkingen in moet dienen. De rechterlijke procedure: Als de lidstaat niet voldoet aan het advies, kan zij een procedure starten bij het Hof van Justitie. Dit is bepaald in art. 258 Wv en het arrest Commissie t. Italië (ro. 7 t/m 10). Ook arrest Spaanse aardbeien is van belang.

Vraag 2

a) De gewone wetgevingsprocedure is te vinden in art. 294 Wv. Volgens lid 8 kan de raad binnen drie maanden na ontvangst van de amendementen van het Europees Parlement met gekwalificeerde meerderheid van stemmen: alle amendementen goedkeuren, de handeling wordt dan vastgesteld; of niet alle amendementen goedkeuren, de voorzitter van de Raad roept dan binnen zes weken het bemiddelingscomite bijeen. In lid 9 staat dat de Raad met eenparigheid van stemmen besluit over de amendementen waarover de Commissie negatief advies heeft uitgebracht. De mogelijke consequenties zijn dus dat het voorstel niet kan worden aangenomen, of alsnog wel. Bij een positief advies van de Commissie wordt de handeling aangenomen.

b) De Commissie maakt deel uit van het bemiddelingscomite. In de derde lezing, zij kunnen er dan voor zorgen dat het bemiddelingscomite de handeling niet goedkeuren, waardoor de handeling niet wordt geacht te zijn vastgesteld (volgens lid 11, 13 en 14).

Vraag 3

a) Volgens artikelen 34 zijn kwantitatieve invoerbeperkingen en alle maatregelen van gelijke werking verboden tussen lidstaten. In het arrest Dassonville is bepaald wat een kwantitatieve invoerbeperking is: rechtstreeks, daadwerkelijk of potentieel kan belemmeren. Aangezien er niet meer gehandeld kan worden tussen Nederland en andere lidstaten, is er sprake van een belemmering van de intracommunautaire handel. Er is sprake van een maatregel van gelijke werking, omdat er een verkoopverbod is en geen directe invoerbeperking. Aangezien het verboden is om auto’s met gele koplampen in te voeren in Nederland, ben ik van mening dat hier sprake is van een kwantitatieve invoerbeperking, en dus een beperking van het vrij verkeer van goederen. Ook kijken naar: is er sprake van goederen? -> ja, want ze zijn op geld waardeerbaar. Is het tarifair of non-tarifair? -> kijken naar art. 34. Is er sprake van harmonisatie? -> is er een verordening of richtlijn? Is er sprake van een interstatelijk element? -> staat ook in Dassonville. Dan kijken naar schema van art. 34. Is het een maatregel van gelijke werking? Er is geen sprake van verkoopmodaliteit (Keck-uitzondering) kijken naar Dassonville en Cassis de Dijon om te kijken wat een maatregel van gelijke werking is. Er is wel een inbreuk.

b) Is er sprake van een belemmering met onderscheid of zonder onderscheid? Aangezien er geen onderscheid wordt gemaakt naar nationaliteit, is er geen sprake van discriminatie en kun je op allebei de rechtvaardigingsgronden beroepen. Het kan gerechtvaardigd worden door openbare veiligheid. Daarna nog kijken naar proportionaliteit: geschikt, noodzakelijk en stricto sensu. Deze maatregel is geschikt om de openbare veiligheid te verzekeren. Deze maatregel is noodzakelijk (kijken of middel en doel = openbare veiligheid verbeteren in verhouding staan), omdat het een kleine moeite is om lampen te vervangen. Stricto sensu wordt eigenlijk niet getoetst door HvJ, dus wel noemen (= balans tussen wat belangrijker is, openbare veiligheid (hier dan) of interne markt), maar niet helemaal uitgebreid uitwerken.

c) Twee nieuwe leerstukken in Cassis de Dijon:

1. Wederzijdse aanvaardingsregel: ro. 15: uitbreiding van wat er in Dassonville werd gezegd over maatregel van gelijke werking: ook gezien kan worden als een belemmering als je zegt dat het product in het ene land is aanvaard, hoeft het niet in het andere land ook nog aanvaard hoeft te worden, omdat het gewoon ingevoerd/doorgevoerd kan worden door middel van de interne markt.
2. rule of reason: ro. 8: extra rechtvaardigingsgronden, dus niet alleen meer rechtvaardiging in art. 36, die limitatief is, waar de rule of reason niet limitatief is en dus overal gerechtvaardigd kan worden, mits het subjectief is. Schmidberger voegt daaraan toe dat het niet-handelen van een overheid om het vrije verkeer te beïnvloeden ook als een belemmering gezien kan worden. Een maatregel van gelijke werking kan dus handelen en niet-handelen zijn (ro. 57). Schmidberger voegt toe aan de rule of reason: er wordt gesteld dat de bescherming van grondrechten ook een dwingende reden van algemeen belang is (ro. 74)

Subsidiariteitsbeginsel: is het noodzakelijk dat de Unie dit regelt of kan het beter worden overgelaten aan de lidstaten (art. 5 lid 3 VEU).