Aanwezigheid raadsman bij verhoor - Arrest

Aanwezigheid raadsman bij verhoor (HR 30-06-2009, NJ 2009, 350)

Relevante wetgeving en jurisprudentie

Art. 6 EVRM, art. 28 Sv

EHRM uitspraak ‘Salduz tegen Turkijke’, 27 november 2008, nr. 36391/02

Casus

De verdachte is door een man gevraagd om een step van die man te verkopen aan een winkel. De man had zelf geen legitimatie bij zich, zei hij, dus daarom kon hij de step niet zelf aan de winkel verkopen. De verdachte verkocht de step van de man aan de winkel. Later bleek de step gestolen te zijn. De verdachte wordt opzetheling tenlastegelegd. De verdachte is overgebracht naar het politiebureau en daar verhoord. Tijdens het verhoor is de verdachte een cautie gegeven, maar was zijn raadsman niet aanwezig. Voor het verhoor heeft de verdachte ook geen contact gehad met zijn raadsman.

Rechtsvraag

Welke consequenties moeten worden verbonden aan de uitspraak ‘Salduz tegen Turkije’ van het EHRM, waarin is bepaald dat een verdachte een aanspraak op rechtsbijstand heeft?

Rechtsgang

Het verweer in cassatie houdt in dat de verdachte niet is gewezen op zijn recht om met een raadsman te overleggen voor en tijdens het verhoor. Dit recht leidt de raadsman af uit de uitspraak van het EHRM. Daarom is de verklaring die verdachte aflegde tijdens het verhoor onrechtmatig verkregen en mag het niet als bewijs gebruikt worden.

De Hoge Raad leidt echter iets anders af uit de uitspraak van het EHRM. Uit die uitspraak vloeit voort dat een verdachte op grond van art. 6 EVRM de gelegenheid moet worden geboden om voorafgaand aan het verhoor door de politie te kunnen overleggen met zijn raadsman. Er kan echter niet uit worden afgeleid dat een verdachte recht heeft op de aanwezigheid van een advocaat bij het politieverhoor.

Dit brengt mee dat de verdachte vóór de aanvang van het eerste verhoor moet worden gewezen op zijn recht om met een advocaat te overleggen. Alleen in het geval dat de verdachte ondubbelzinnig afstand heeft gedaan van zijn recht, dan wel bij het bestaan van dwingende redenen, kan deze mededeling achterwege blijven.

Als de verdachte niet de kans heeft gekregen om met een advocaat te overleggen levert dit een vormverzuim op en leidt dit tot uitsluiting van het bewijs dat is verkregen voordat de verdachte een advocaat kon raadplegen.

Voor de beoordeling of in dit geval de verklaring die de verdachte heeft afgelegd voordat hij een advocaat kon raadplegen gebruikt mag worden voor het bewijs, is een feitelijk onderzoek nodig en dat mag de Hoge Raad niet doen. Daarom verwerpt de Hoge Raad het beroep.