The Unabomber revisited: re-examining the use of mental disorder diagnoses as evidence of the mental condition of criminal defendants van Magid, A.K. (2009) - Artikel

Een diagnose van paranoïde schizofrenie suggereert een gebrek aan controle over je keuzes, terwijl iemand als Kaczysnki bewust zijn doelwitten uitkoos en deze aanviel. Een diagnose kan dus misleidend zijn. Voor een diagnose paranoïde schizofrenie moeten twee van de volgende vijf kenmerken een significante deel van de tijd aanwezig zijn geweest in de periode van een maand: wanen, hallucinaties, gedesorganiseerde spraak, overdreven gedesorganiseerd of catatonisch gedrag of negatieve symptomen. Dit moet meer dan zes maanden aanwezig zijn en moet niet gevolg zijn van een shizoaffectieve of humeurstoornis of middelengebruik. Paranoïde schizofrenie is een subtype met duidelijk aanwezige wanen en hallucinaties, waarbij de wanen georganiseerd zijn rond een bepaald thema. Er is ook sprake van angst, boosheid en strijdlust. Deze combinatie kan zorgen voor geweld. Het is een aandoening waarbij iemand afgezonderd kan zijn van de wereld wat komt door de wanen en hallucinaties buiten de controle van de patiënt.

De diagnose paranoïde schizofrenie

Een diagnose van paranoïde schizofrenie suggereert een gebrek aan controle over je keuzes, terwijl iemand als Kaczysnki bewust zijn doelwitten uitkoos en deze aanviel. Een diagnose kan dus misleidend zijn. Voor een diagnose paranoïde schizofrenie moeten twee van de volgende vijf kenmerken een significante deel van de tijd aanwezig zijn geweest in de periode van een maand: wanen, hallucinaties, gedesorganiseerde spraak, overdreven gedesorganiseerd of catatonisch gedrag of negatieve symptomen. Dit moet meer dan zes maanden aanwezig zijn en moet niet gevolg zijn van een shizoaffectieve of humeurstoornis of middelengebruik. Paranoïde schizofrenie is een subtype met duidelijk aanwezige wanen en hallucinaties, waarbij de wanen georganiseerd zijn rond een bepaald thema. Er is ook sprake van angst, boosheid en strijdlust. Deze combinatie kan zorgen voor geweld. Het is een aandoening waarbij iemand afgezonderd kan zijn van de wereld wat komt door de wanen en hallucinaties buiten de controle van de patiënt.

Cognitieve dissonantie en bewuste keuzes

Een diagnose van paranoïde schizofrenie kan iemands mentale toestand misleidend representeren. Kaczynski’s transformatie naar de Unabomber kan gewoon ontstaan zijn door bewuste keuzes. Mensen kunnen simpelweg agressief worden als gevolg van normale psychologische processen zoals de behoefte aan sociaal respect, cognitieve dissonantie en scapegoating (iemand tot zondebok maken). Het idee dat Kaczynski ten gevolge van dit soort psychologische processen uiteindelijk begon te moorden, in plaats van door een bepaalde aandoening, moet overwogen worden. Kaczynski zelf en bekenden van hem geven aan dat er geen sprake leek te zijn van een mentale aandoening.

De definitie van paranoïde schizofrenie

Om tot een diagnose paranoïde schizofrenie te komen, is het niet nodig om alle symptomen te hebben. De kenmerken die in theorie wel horen bij de diagnose, maar niet voorkomen bij de patiënt in kwestie, kunnen misleidend zijn. Er zijn ook problemen met de definitie. De DSM-IV houdt er bijvoorbeeld een andere definitie op na dan een woordenboek. Daarbij wordt er in de definitie van de DSM-IV gesteld dat de wanen, ondanks overduidelijk tegenstrijdig bewijs, in stand gehouden worden. De vraag is echter voor wie dat overduidelijk moet zijn. Daarnaast kan een diagnose er toe leiden dat mensen denken dat niet de persoon zelf maar de ziekte verantwoordelijk is voor al die daden.

Het krankzinnigheidsargument

Iemand is wettelijk krankzinnig op het moment dat hij de origine en kwaliteit van zijn acties niet weet of niet weet dat het fout was. Het gaat er om of de dader op het moment van de misdaad uit vrije wil zijn acties uitvoerde. Vrije wil is echter een heel moeilijk concept, want in de filosofie is men er niet eens over uit of vrije wil wel bestaat.

Consequentie van de diagnose in de rechtszaal

Een diagnose paranoïde schizofrenie zou er toe kunnen leiden dat een rechter denkt dat vanwege wanen en hallucinaties de dader inderdaad niet in staat was om te beoordelen of zijn acties wel of niet goed waren. Iemand die last heeft van gedesorganiseerd gedrag zou in principe wellicht geen vrije wil hebben.

Waarom Kaczynski niet krankzinnig is

Ten eerste zijn het de levensgebeurtenissen en niet organische oorzaken waardoor Kaczynski zo boos was. Ten tweede was zijn boosheid tegenover de moderne samenleving geen waan waar hij niks over te zeggen had; hij had hier jarenlang over nagedacht. Ten derde begonnen de moorden pas toen Kaczynski een leven in isolatie gekozen had. Als hij er echt geen controle over zou hebben, had hij niet een bepaald moment gekozen maar was dit al eerder begonnen. Ten vierde leek Kaczynski niet gek of krankzinnig tijdens zijn misdaden. Ten vijfde snapte hij zijn rechtszaak en kon zijn voorkeuren uiten. Tenslotte laten al zijn uitgebreide verhalen zien dat hij in staat was om lang na denken over zijn acties.

De doodstraf

Het doel van de doodstraf is vergelding en afschrikking van misdaden door toekomstige misdadigers. Het kan niet toegepast worden op mensen met mentale retardatie. Ten tweede moet een misdadiger bewust zijn geweest van zijn acties en bewust zijn van de consequenties van een doodstraf. Bij paranoïde schizofrenie is men niet in staat om controle uit te oefenen over hun acties. Een rechter zou dus tot de conclusie kunnen komen dat iemand met paranoïde schizofrenie geen vrije wil heeft en ook niet weet wat de doodstraf inhoudt.

De doodstraf en de Unabomber

Ten eerste heeft Kaczynski de moorden uitgevoerd met voorbedachte rade. Hij heeft daarnaast bewust een scapegoat kozen. Ook begreep hij wat de doodstraf inhoudt. Kaczynski gaf zelfs aan dat hij over de gevolgen na had gedacht, maar toch tot de conclusie kwam dat moorden de enige oplossing was voor zijn problemen.