de kritische houding die ten opzichte van de Europese integratie of de EU in zijn geheel wordt aangenomen.

Peacemaker

Rol van de Europese Unie waarbij ze de vrede tussen lidstaten en op globaal niveau proberen te waarborgen.

Monnet’s Law

Monnet wordt ook wel ‘vader van Europa’ genoemd, met zijn opmerking dat slechts door crises het belang van veranderingen wordt ingezien.

EGKS

Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, de eerste vorm van samenwerking tussen Duitsland en Frankrijk om de kans op toekomstige oorlogen, zoals de twee wereldoorlogen, te verkleinen.

Perpetual peace

Begrip van Immanuel Kant over een constante vrede in bepaalde gebieden. Het is het beginpunt van de huidige liberale gedachtestromen.

Spillover

Externe effecten van economische activiteiten of processen die leiden tot gevolgen die niet per se waren berekend. Dit kan zowel positief als negatief zijn.

Federaal systeem

Een systeem waarbij de beleidsvorming op verschillende regeringsniveaus met onafhankelijke machten wordt gemaakt.

Confederatie

Europese Unie: burgers kiezen hun regering en die representeren vervolgens de nationale belangen in de Europese instituties (bijvoorbeeld in het Europese Parlement).

Democratic deficit

Het democratisch tekort wil zeggen dat er te weinig democratische aspecten in, in dit geval, de Europese Unie te zien zijn – anders dan van tevoren ingecalculeerd.

Bretton Woodssysteem

De Bretton Woods instituties zijn opgericht met de start van de Verenigde Naties, om ook het monetaire en economische beleid onder controle te houden. Hieruit is later onder andere de Europese Monetaire Unie voortgekomen.

Wideners

Voorstanders van een uitbreiding van de EU qua aantal lidstaten

Deepeners

Voorstanders van het verstevigen van de Europese instituties voordat er nieuwe lidstaten bij zouden kunnen komen.

Verdrag van Maastricht

Ontstaan van een drie-pilaren systeem, de EMU en de euro.

Hoofdstuk 4 – Mate van democratie van de Europese Unie

No-demos thesis

Een regering ‘van’ het volk is een illusie: er is juist geen sprake van een democratische totstandkoming van beleid.

Qualified Majority Vote

Op basis van een twee-derde meerderheid worden beslissingen gemaakt. Dit wordt onder andere in de Raad van Ministers gebruikt.

Pareto-optimum

Deel van de game-theory en het Prisoner’s dilemma: dit is de oplossing waarbij iedereen het best af is en er dus niemand slechter af is dan de ander.

Second-order verkiezingen

Verkiezingen die door de kiezer als minder belangrijk wordt gevonden, bijvoorbeeld Provinciale of Europese verkiezingen.

Hoofdstuk 3 – Moet Brussel meer macht krijgen of moet er juist renationalisatie plaatsvinden?

Intergouvernementeel

Besluitvorming, instituties, systemen etc. tussen staten, in plaats van boven staten

Supranationaal

Besluitvorming, instituties, systemen etc. boven staten, in plaats van tussen staten.

EMU

Europese Monetaire Unie, opgericht met het Verdrag van Maastricht om het monetaire beleid van de EU te handhaven. Ook de euro werd hiermee geïntroduceerd.

Verdrag van Amsterdam

Er werd besloten dat beleidsvorming over recht en binnenlandse zaken ook op Europees niveau mocht gebeuren. Daarnaast kreeg de EU meer beslissingsrecht in zaken die met het milieu te maken hebben.

Verdrag van Lissabon

Belangrijkste verdrag dat te maken heeft met institutionele veranderingen. Bevoegdheden om beleid te vormen werden nog verder uitgebreid, instituties werden veranderd. De EU kan nu ook amendementen toevoegen aan wetsvoorstellen.

Ordinary legislative procedure

De manier waarop op dit moment besluit tot stand komt op Europees niveau. De Raad van Ministers moet, in overeenstemming met het Europees Parlement, een wetsvoorstel accepteren.

Classic community method

Een manier van besluitvorming waarbij de supranationale instituties van de EU (dus de Commissie en het Europees Parlement) een belangrijke rol spelen.

High Representative

De belangrijkste coördinator en vertegenwoordiger van een commissie of beleid binnen de EU, bijvoorbeeld de High Representative of the Union for Foreign Affairs and Security Policy (Catherine Ashton)

Deliberatief intergouvernementalisme

Intergouvernementalisme (besluitvorming op basis van consensus tussen staten) waarbij de nadruk ligt op hoe de politieke consensus tussen lidstaten wordt gevormd.

Lissabon-methode

Onderdeel van het Verdrag van Lissabon. De Europese Raad krijgt meer bevoegdheden en kan specifieke agendapunten opstellen.

Hoofdstuk 6 – De Europese identiteit

Permissive consensus

Het klakkeloos overnemen van de algemeen heersende mening: wat de ander vindt, vind ik ook.

Objectieve kijk op de identiteit

Identiteit bestaat wel degelijk in de werkelijkheid, maar hier kan wel over gespeculeerd worden.

Subjectieve kijk op identiteit

Identiteiten worden gevormd door de wil van mensen om deze uit te spreken.

Lobbyen

aan anderen (met name politici) jouw belangen overbrengen zo beleid proberen te beïnvloeden.

Free-riden

Gebruik maken van beleid wat voor jou positief uitvalt, terwijl het voor anderen ook negatieve kanten (zoals kosten) had.

COREPER

Commission of Permanent Representatives, commissie bestaande uit nationale afgevaardigden die discussies voor in de Europese Commissie voorbereiden

Hoofdstuk 12 – Werkt de EU als een normatieve kracht?

Normatieve kracht

Hoe we de waarheid zien en beoordelen, pouvoir (mogelijkheden en competenties) en puissance (karakterisering)

Socialisatie

Proces van samenwerking, debattering en wederzijdse erkenning en begrip

Realpolitik

Het land en beleid wordt door omstandigheden bepaald, niet door principes

Hoofdstuk 7 – De onzekere toekomst van de euro

ECB

Europese Centrale Bank, opgericht als overkoepelend orgaan waardoor lidstaten meer invloed kregen op het monetair beleid

EFSF

European Financial Stability Facility, opgericht om economisch beleid te integreren en harmoniseren – om met nationale regeringen beter te kunnen samenwerken

SGP

Stability and Growth Pact, vastgesteld in het Verdrag van Maastricht waarin onder andere de regels van begrotingstekorten stonden opgeschreven.

Macro-economie

Op het hoogste niveau, dus tussen lidstaten op bijvoorbeeld Europees niveau

Hoofdstuk 8 – kan de EU grote financiën aan?

Subsidiariteitsbeginsel

Alles op zo laag mogelijk niveau doen, dus naar zo laag mogelijke overheden (Europees/nationaal/provinciaal/lokaal) afstaan.

FSAP

Financial Services Action Plan, opgericht om de crisis beter op te lossen door meer publieke belangen aan te spreken.

Lamfalussy rapport

Resultaat van de FSAP, definiëring van de regelgevende diensten van de EU en diens rol hierin.

Regime van Lamfalussy

Voortkomend uit het rapport van Lamfalussy. Een nieuw regime dat meer transparantie, eerlijkheid en een stabiel en efficiënt marktsysteem als doel had.

Larosière rapport

Ging in op institutionele veranderingen van de EU, waaronder verschillende mechanismes om nationale regeringen te ondersteunen en een betere controle op overheidstekorten.

Multilevel governance

Beleidsvorming op verschillende niveaus, dus lokaal, provinciaal, nationaal en Europees (en eventueel regionaal/globaal).