Hoe is medezeggenschap geregeld in het medezeggenschapsrecht? Oefententamens 11

Oefenvragen gebaseerd op het vak Arbeidsrecht aan de Universiteit Leiden

Vraag 1

Bikkers B.V. exploiteert een keten van warenhuizen en winkels met huishoudelijke artikelen. Ook Bikkers heeft te lijden onder de economische crisis en de het toenemend gebruik van internetwinkels. Daarom moet er in de loop van 2015 fors worden gereorganiseerd, zo denkt de directie. Sluiting van winkels en ontslagen moeten zeker niet uitgesloten worden geacht. Ook zou het wellicht mogelijk zijn om verlieslatende activiteiten aan andere ondernemers te verkopen, of een combinatie van genoemde maatregelen.

Dient de directie van Bikkers de Ondernemingsraad te raadplegen over de reorganisatieplannen? (5 punten)

Vraag 2

Het goedlopende Zak & Co B.V. (‘Zak & Co’) te Hengelo maakt deel uit van het concern Nobel N.V. en vervaardigt en verkoopt plastic tassen bestemd voor de detailhandel. Nu de uitgifte van gratis plastic tasjes in de toekomst zal worden verboden vanwege de milieuschade die zij opleveren, voorziet Zak & Co een dramatische omzetteruggang. Om te zorgen dat Zak & Co ook in de toekomst financieel gezond kan blijven, kondigt de directie een reorganisatie aan. Alhoewel de ondernemingsraad zich over deze plannen negatief uitgelaten heeft en een alternatief bedrijfsplan gepresenteerd heeft om de werkgelegenheid te behouden, weigert de directie ieder nader overleg en blijft zij bij haar voornemen om de helft van het aantal fabrieksmedewerkers in Hengelo te ontslaan.

Als de vakbonden FNV en CNV dit horen, geven zij Zak & Co te kennen dat zij het fabriekspersoneel op zullen roepen het werk neer te leggen, als de directie niet binnen een week met een fatsoenlijk sociaal plan komt indien toch wordt overgegaan tot ontslag. Zak & Co zet haar plannen door en weigert verder elke onderhandeling, zodat na een week een groot deel van het personeel het werk daadwerkelijk neerlegt.

De directie spant hierop een kort geding aan en vordert een stakingsverbod. Zak & Co stelt dat de door de bonden georganiseerde staking onrechtmatig is, omdat Zak & Co direct veel schade lijdt doordat zij aan een groot deel van het klantenbestand geen plastic tasjes meer kan leveren.

Kan de ondernemingsraad juridische stappen ondernemen tegen Zak & Co, omdat de directie haar reorganisatieplannen tegen het advies in doorzet?

Vraag 3

Sjinkie Knoet werkt sinds 1 december 2015 bij de sportieve start-up Activity makes Efficiency B.V. (‘AmE’), gestart door twee ex-topsporters. De start-up geeft bedrijven advies over het verhogen van de productiviteit van werknemers door middel van een vitaliteitsprogramma. Zo wordt geadviseerd om ‘s ochtends koud te douchen, daarna aan een avocado te ruiken en na de lunch de trap te nemen. In de arbeidsovereenkomst tussen AmE en Sjinki, die loopt tot 31 december 2016, is onder andere het volgende beding opgenomen:

‘’De eerste twee maanden van deze overeenkomst gelden als proeftijd in de zin der wet waarbij het dienstverband door beide partijen per dag kan worden beëindigd.”

Sjinkie heeft direct al een goed gevoel over zijn werk; hij vindt het programma erg vernieuwend en het klikt goed met de klanten. Met vertrouwen ziet hij dan ook het tussentijdse evaluatiegesprek op 14 december 2015 tegemoet. Hij is echter onaangenaam verrast als de eigenaren hem vertellen de overeenkomst met onmiddellijke ingang te willen beëindigen. Later op de dag ontvangt hij van de eigenaren een brief met de volgende inhoud:

'Hierbij bevestigen wij ons gesprek van 14 december 2015 met ondergetekenden, waarbij je is medegedeeld dat wij de met jou gesloten arbeidsovereenkomst met onmiddellijke ingang hebben beëindigd.

Met jou is besproken dat we je wel ‘fit for the job’ achten, maar dat jouw persoonlijke capaciteiten onvoldoende complementair zijn aan het AmE- team. Wij betreuren dit mede gezien de goede contacten die wij persoonlijk met elkaar hebben gehad en we wensen je veel succes met je verdere carrière.”

Ga er van uit dat het Sjinkie gelukt is het ontslag aan te vechten en hij nog steeds werkt bij AmE. Het gaat goed met AmE; er zijn inmiddels 60 werknemers in dienst. Voor de eigenaren reden om te professionaliseren. Er wordt een nieuw beoordelingssysteem ingevoerd. Dit systeem registreert behaalde persoonlijke resultaten van werknemers op een handige website.

Dient de ondernemingsraad bij de voorbereiding van dit besluit betrokken te worden? (5 punten)

Vraag 4

Gesteld dat de ondernemingsraad niet wordt geraadpleegd, kan de ondernemingsraad dan nog iets ondernemen? (10 punten)

Vraag 5

Evelien (22 jaar) heeft na haar studie Sociaalpedagogische hulpverlening een eenjarige clownsopleiding gevolgd. Hierop treedt zij per 1 januari 2016 als Kliniek-clown in dienst bij het Beatrix kinderziekenhuis op basis van een arbeidsovereenkomst voor de duur van één jaar. Ze is erg blij met haar eerste baan. Op de arbeidsovereenkomst is de Cao Stichting Kliniek-clowns 2016-2017 van toepassing. Voor de proeftijd wordt verwezen naar deze Cao waarin een proeftijd van 2 maanden is opgenomen voor zowel werkgever als werknemer.

Evelien wordt uitgenodigd voor het traditionele oud & nieuwfeest op 31 december 2016. Evelien is met stomheid geslagen als haar manager Wouter haar nog voor de jaarwisseling overvalt met het bericht dat hij heeft besloten om haar contract niet te verlengen vanwege recent aangekondigde besparingen. Wouter verontschuldigt zich voor het feit dat hij Evelien niet eerder heeft geïnformeerd over dit besluit en dat zij vanaf de dag erna zonder werk zit. Evelien is woedend en bedenkt wat zij kan ondernemen tegen het Beatrix kinderziekenhuis.

Ook de ondernemingsraad is onaangenaam verrast, omdat deze niet is betrokken bij het besluit om de helft van de arbeidsplaatsen van de Kliniek-clowns te laten vervallen. Kan de OR nog iets ondernemen? (10 punten)

Antwoordindicatie

Vraag 1

De OR moet advies uitbrengen, zie art. 25 WOR belangrijk besluit in de zin van sub a, c t/m e (5 pt, een van de gronden uitwerken is genoeg).

Vraag 2

De OR heeft in het kader van zijn adviesrecht (ex art. 25 lid 1 sub d WOR) een negatief advies gegeven en een alternatief bedrijfsplan gepresenteerd. Zak & Co legt het negatieve advies naast zich neer. De OR dient hiertoe in beroep te gaan bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam op grond van art. 26 lid 1 WOR. Nu het besluit afwijkt van het door de OR gegeven advies (art. 25 lid 5 WOR).

Vraag 3

De OR dient inderdaad geraadpleegd te worden daar de ondernemer op grond van art. 27 lid 1 sub g (sub c en l kan ook) BW. Er is sprake van een personeelsregeling die geldt voor een grotere groep werknemers, namelijk een beoordelingssysteem, waarmee geen sprake is van een individuele regeling (of primaire arbeidsvoorwaarde).

Vraag 4

Wil de OR iets kunnen ondernemen, dan dient deze binnen een maand tegenover de ondernemer schriftelijk de nietigheid in te roepen van het besluit, art. 27 lid 5 WOR jo art. 36 WOR. De ondernemer voert immers het besluit omtrent een nieuw beoordelingssysteem (instemmingsplichtig art. 27 lid 1 sub g BW) door, zonder de (vervangende) instemming van de OR (of ktr). De OR kan de kantonrechter dan vervolgens verzoeken de ondernemer te verplichten zich te onthouden van handelingen die strekken tot het uitvoeren van het nietige besluit.

Vraag 5

Volgens art. 25 lid 1 aanhef WOR dient te ondernemer de OR in de gelegenheid te stellen advies uit te brengen over elk door hem voorgenomen besluit tot belangrijke inkrimping [...] of andere wijziging in de organisatie ( lid 1 onder d) of belangrijke wijziging in de organisatie (lid 1 onder e). In de casus heeft het ziekenhuisn besloten om de helft van het aantal arbeidsplaatsen dat bezet wordt door Kliniek-clowns te laten vervallen, zonder dat zij de OR hierbij heeft betrokken. (5 punten)

De OR kan beroep instellen bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam op grond van art. 25 lid 5 WOR jo. Art. 26 lid 1 WOR. (5 punten)