Hoorcollege 6 Neuropsychologische Diagnostiek 2023 Universiteit Utrecht

Hoorcollege 6

• Dysfasie: ontwikkelingsstoornis
• Dysartrie: motorische spraakstoornis
• Spraakapraxie: stoornis programmering spraak
• Primair Progressieve Afasie: vorm van dementie

• Fonologie: klankleer
• Semantiek: betekenis
• Syntaxis: grammatica

• Semantie: plaatjes worden getoont en bvb papegaai moet worden aangewezen. Odd word out (woord wat niet in het rijtje thuishoort moet worden aangewezen)
• Fonologie: naspreken, hardop lezen, auditieve discriminatie (woordparen), segmentatie foneem
• Syntaxis: “hij kust haar” afbeelding aanwijzen waarop dit is afgebeeld

• Geschikt voor afname aan het bed in acute fase
• Korte duur
• Af te nemen door meerdere disciplines
• Snel overzicht
• Geeft direct handvatten voor therapie niveau
• Bruikbaar voor prognose

• Gevoelgig voor opleidingsniveau
• nog inconsistenties in handleiding
• geen volledig beeld (vooral receptieve taken aanwezig)
• Lichte afasie of productieproblemen komen niet altijd naar voren
• Ook uitval op fonologie bij spraakapraxis

• A Taalbegrip: wijs eerst naar de fiets daarna naar de koe
• B Taalproductie: benoem het plaatje
• C: Extra opdrachten:  vertel wat er aan de hand is, moeilijker plaatje

• communicatief gedrag
• articulatie en prosodie
• geautomatiseerde taal
• semantische structuur
• fonematische structuur
• syntactische structuur

1. wijs 1 figuur aan “bvb een rode”
2. Wijs 1  figuur aan “bvb een rode cirkel”
3. wijs 1 figuur aan: bvb een grote rode cirkel”
4. wijs 1 figuur aan: bvb een grote rode cirkel, onderste rij”
5. wijs 1 figuur aan: bvb een rode cirkel naast een wit vierkant in de onderste rij”
6. Opdrachten met fiches: leg de rode cirkel tussen het groene en het witte vierkant

• Lijnen delen (lijn-bisectie test)
• Semantisch geheugen: plaatje van een bril en lichaamsonderdelen. Welke horen bij elkaar?
• Woordvloeiendheid
• Herkenningsgeheugen,
• Ideationele praxis: maak een gebaar bij dit voorwerp
• Rekenen
• Taalbegrip: auditief woordbegrip (welke is de muis), visueel woordbegrip (“baard” en dan plaatje aanwijzen), auditief woordbegrip (wijs de situatie aan waar de vrouw zit) visueel zinsbegrip “de schoen in de potlood is rood en juiste plaatje aanwijzen, Benoemen (auto - gesp- eten)
• Taalproductie: nazeggen, benoemen (Zelfstandige naamwoorden, werkwoorden en vertelplaatjes), hardop lezen, schrijven

• Geen mogelijkheid tot stellen van een differentiaaldiagnose
• Lijkt ongevoelig, er mogen best veel fouten worden gemaakt

• Nieuw mooi materiaal
• Makkelijk af te nemen
• Duurt circa 60 min
• Geeft een volledig globaal overzicht over de taalmodaliteiten
• Beeld van hoeveelheid informatie die iemand kan verwerken (digit span/verbaal werkgeheugen)
• Mogelijkheid tot stellen van hypothesen voor verder testen

• Letterherkenning: letters worden op verschillende wijzen getoont bvb ondersteboven
• Overzicht: foutieve woord wordt afwisselend aan de kanten van de bladzijde getoont
• Woordherkenning: uit een rijtje woorden moet het foutieve woord worden gehaald
• Semantische verwerking: er word om synoniemen gevraagd trouwerij-bruiloft

• In kaart brengen afasie en (rest)mogelijkheden:
• Therapie (specifieke taaltraining)
• Voorlichting/communicatie-advies
• Prognose
• Herstelmeting (hertest na 3 maanden)

• GANBA, GLOBAMIX (dynamische assesment) of eigen testbatterij die geen beroep doet op verbale vaardigheden
• Bij ernstige patiënten: gerichte observatie van de cognitieve functies
• Goede samenwerking psycholoog, logopedist, linguïst
• Ga niet klungelen met taaltests!!!
• Afasieteams

• Trek de tijd uit voor een gesprek/onderzoek
• Zorg voor een rustige ruimte
• Spreek rustig en duidelijk
• Spreek niet ‘over iemands hoofd heen’
• Ondersteun indien nodig met gebaren
• Ondersteun met geschreven trefwoorden
• Vraag om advies bij logopedist 
• Combi-gesprekken