HR 15 maart 2013, JOR 2014/270 (motorpassagiersschip of X/Staatssecretaris)

Onderwerp

Is er in casu sprake van een oneigenlijke lossing en is als gevolg daarvan de verleggingsregeling van toepassing?

Casus

Belanghebbende houdt zich bezig met de handel in en exploitatie van binnenschepen. Op 18 december 2007 sluit hij een koopovereenkomst ter zake van de levering van een motorpassagiersschip uit het faillissement van A. A verkeert sinds 9 oktober 2007 in staat van faillissement. In de koopovereenkomst is onder meer vermeld dat de koopprijs inclusief omzetbelasting is. In 2003 is op het schip een hypotheek ten gunste van de SNS bank gevestigd, hierna is nog een tweede hypotheek ten gunste van de belastingdienst gevestigd. Op 23 januari 2008 is het schip geleverd aan belanghebbende. Belanghebbende heeft het op de factuur vermelde bedrag aan omzetbelasting in aftrek gebracht, maar volgens de inspecteur had hij hier geen recht op aangezien dit onterecht aan belanghebbende in rekening is gebracht. Op grond van artikel 24ba lid 1 onderdeel d Uitv.besl. OB 1968 had namelijk de verleggingregeling moeten worden toegepast. De belanghebbende gaat hiertegen in beroep. Artikel 24ba lid 1 (onderdeel d) stelt dat als gevallen bedoeld in artikel 12 lid 5 Wet omzetbelasting mede wordt aangewezen de gevallen waarin een in zekerheid gegeven roerende of onroerende zaak dan wel een recht waaraan een onroerende zaak is onderworpen, wordt geleverd aan een ondernemer tot executie van die zekerheid. Mocht er sprake zijn van een dergelijke situatie dan stelt artikel 12 lid 5 (kort) dat bij de belanghebbende belasting diende te worden geheven.  

Rechtbank en hof

In beroep stelt de belanghebbende dat de verleggingsregeling niet van toepassing zou zijn omdat niet is voldaan aan de elementen van artikel 24ba lid 1 onderdeel d. Rechtbank 's-Gravenhage beslist dat de verleggingsregeling van toepassing is en verklaart het beroep ongegrond. Hof 's-Gravenhage beslist echter op het hoger beroep van X bv dat de verleggingsregeling niet van toepassing is. De enkele omstandigheid dat de bank en de belastingdienst hebben ingestemd met de verkoop van het schip is onvoldoende. De koop vond niet plaats op last van de bank of de belastingdienst, maar vond plaats buiten de sfeer van executie door de bank of de belastingdienst. Bovendien is er geen overeenkomst waarbij de curator zich verbindt namens de bank of de belastingdienst het schip te verkopen. Het hof is dus van mening dat de levering van het schip niet onder de werking van de verleggingsregeling valt. De Staatssecretaris van Financiën heeft beroep in cassatie ingesteld.

Hoge Raad

De Hoge Raad overweegt dat de levering ingevolge een verkoop in het kader van een oneigenlijke lossing moet worden aangemerkt als een levering tot executie van zekerheid, bedoeld in artikel 24ba, lid 1, letter d, van het Uitvoeringsbesluit OB 1968, daaronder valt ook de verkoop waarmee de hypotheekhouder heeft ingestemd.  Het hof heeft vastgesteld dat de verkoop en de levering van het schip aan X bv hebben plaatsgevonden met instemming van de hypotheekhouders. Daarnaast hebben zij, zij het na aftrek van de boedelbijdrage, aanspraak gemaakt op de verkoopopbrengst. Het moet dan ook worden gezien als oneigenlijke lossing, als gevolg waarvan de verleggingsregeling van toepassing is.