Deze samenvatting is gebaseerd op het studiejaar 2013-2014.

Review of prevention and early intervention programs for depression

Unipolaire depressie begint vaak in de adolescentie. Depressie is één van de belangrijkste oorzaken van ziekte bij adolescenten.
Sommige negatieve resultaten in verband met depressie bij adolescenten zijn slechte academische prestaties, disfunctioneren van familie en sociaal, lichamelijke slechte gezondheid, zelfmoordpogingen (suïcide).                                                                          
Gezien de hoge prevalentie en de bijbehorende negatieve effecten van depressie is de noodzaak om de ontwikkeling van depressie te voorkomen essentieel geworden. Een middel om dit te bereiken is de uitvoering van preventieprogramma’s op scholen. Scholen worden gezien als een ideale omgeving om preventieprogramma’s te presenteren omdat ze veel ‘contact’ hebben met jongeren. Dus is het een plaats waar de meerderheid kan worden bereikt. Deze preventieprogramma’s maken dat emotionele problemen eerder worden geïdentificeerd en aangepakt bij jongeren die onbehandeld zijn.
Drie typen preventieprogramma’s: universele/geïndiceerde en selectieve worden gebruikt.
Universele programma’s worden geleverd aan alle studenten, ongeacht het niveau van klachten.  Deze programma's zijn vaak bedoeld om veerkracht op te bouwen of versterken algemene geestelijke gezondheidszorg.
Selectieve programma’s worden geleverd aan kinderen en adolescenten die een risico lopen om een depressieve stoornis te krijgen, vanwege bepaalde risicofactoren (ouderlijke depressie, echtscheiding).
Geïndiceerde programma’s richten zich op individuen met milde of vroege symptomen van depressie. Soms worden mensen met hoge symptomen van depressie uitgesloten bij universele programma’s.
Er zijn veel voordelen verbonden aan selectieve en geïndiceerde programma’s. Schoolleiders kiezen toch vaak voor universele programma’s. Waarom?
- Brede toepassing universele programma’s
- Screening van de deelnemers is niet nodig
Het huidige artikel beschrijft of het gebruik van de preventieprogramma’s ervoor zorgt dat de depressieve symptomen minder worden.
Methode
Deelnemers: Kinderen van 5-12, Adolescenten van 13-19 jaar
Doelstelling: Verminderen/voorkomen symptomen van depressie
Onderzoekssoort: Gerandomiseerd
Schattingen gaven aan dat de interventiegroep meer verbeterde dan de controlegroep
Kwaliteitsbeoordeling
Gebruik gemaakt van randomisatie onderzoeken, dubbelblind en intrekking van mensen die zijn uitgevallen. De selectieve proeven waren gericht op ‘ouderlijke scheiding’,’etniciteit’,’gedragsproblemen ‘mensen met cognitieve vertekeningen’.
Programma-inhoud
Cognitieve gedragstherapie vormde de basis van de meeste programma’s. Ook was er sprake van ‘psycho-educatie’ en ‘inter-persoonlijke therapie’. Er was een significante vermindering van depressieve symptomen te zien.
Programmaleiders
De leiders van programma’s bestonden uit:
Afgestudeerde studenten (40%) en leraren op school. Ook verpleegkundigen etc. speelden er een kleine rol.
Meetschalen
Gebruik gemaakt van de volgende meetschalen:
- Children’s Depression Inventory (CDI)
- de Centrum voor Epidemiologische studies, depressie schaal (CES-D)
- Reynolds Adolescent Depressie schaal (RADS)
Ook gebruik gemaakt van Beck Depression Inventory (BDI) en Hospital Anxiety Depression Scale (HADS)
Uitkomsten geïndiceerde programma’s
60% van de mensen vertoonden verminderde depressieve symptomen
Uitkomsten universele programma’s
39% van de mensen vertoonden verminderde depressieve symptomen
Uitkomsten selectieve programma’s
50% van de mensen vertoonden verminderde depressieve symptomen
Discussie
Een aantal factoren bleken de resultaten te beïnvloeden: Het gebruikte programma, gekozen programmaleider en de gekozen controleconditie.
Geïndiceerde programma’s bleken effectiever te zijn dan universele en selectieve programma’s, met een hoger % succesvolle resultaten.
Dit onderzoek zou misschien beter zijn als er adequaat opgeleide mensen werden gebruikt (maar dit is wel duur). Het bleek dat een klein % van de ‘programmaleiders’ succesvol waren in het verminderen van depressieve symptomen.
Conclusie
De huidige bevindingen bieden enige ondersteuning voor de uitvoering van de depressie preventie en vroegtijdige interventieprogramma’s op scholen. Het geïndiceerde preventieprogramma lijkt de sterkste resultaten te leveren. De universele en selectieve programma’s hebben ook positieve effecten. Toekomstige, op schoolgericht onderzoek, moet zich richten op het produceren van studies met hogere kwaliteit, waarbij programmaleiders een opleiding krijgen, controlegroepen waarbij er ook wordt gekeken naar de mate van ‘aandacht’ en gekeken worden naar hoe betrokken de studenten zijn.
Kleine samenvatting
Schoolgebaseerde interventies worden beschouwd als een veelbelovende poging om het ontstaan van psychische stoornissen bij adolescenten te voorkomen. De meeste interventies bleken effectief te zijn, zowel voor depressies als voor angst. De meerderheid van de onderzochte schoolgebaseerde interventies toont effectiviteit bij het verminderen of voorkomen van psychische stoornissen bij adolescenten.