Deze samenvatting is gebaseerd op het studiejaar 2013-2014.

Begrippenlijst Memory
 

Hoofdstuk 2

Hoofdstuk 3

Hoofdstuk 4

Hoofdstuk 5

Hoofdstuk 6

Hoofdstuk 7

Hoofdstuk 8

Hoofdstuk 9

Hoofdstuk 10

Hoofdstuk 12

Hoofdstuk 13

Hoofdstuk 15

Oefententamen Geheugen

1. Het eerste systematische model van het semantisch geheugen is het hierarchische netwerk model van Collins en Quilian (1969). Hoewel dit model op het eerste gezicht aannemelijk lijkt, bevat het toch een aantal problemen. Noem een van deze problemen. (H6)

2. Personen boven de 40 hebben de neiging om zich veel persoonlijke gebeurtenissen te herinneren tussen de leeftijd van 15 en 30 jaar. Hoe heet dit verschijnsel en hoe valt het te verklaren? (H7)

3. De fonologische lus (phonological loop) is onderdeel van een multicomponent werk geheugen model. Het heeft twee subcomponenten. Een korte termijn opslag en een articulatoir herhalingsproces. De korte termijnopslag is beperkt qua capaciteit, maar door de items te herhalen kan de informatie toch worden opgeslagen. De fonologische lus verklaart een aantal kenmerken van het verbale korte termijngeheugen. Welke twee kenmerken zijn dit? Leg deze uit. (H2)

4. Wat is het verschil tussen maintenance rehearsal en elaborative rehearsal? (H5)

5. Hoe heet het concept, ontdekt door Ebbinghaus, dat stelt dat de geleerde hoeveelheid in een rechtlijnige verband staat met de tijd besteed aan het leren. (H4)

6. Longitudinaal onderzoek is een methode om ouderdomsverschijnselen te onderzoeken. Deze methode heeft echter twee grote nadelen. Benoem deze. (H13)

7. Infantiele amnesie is een bekend fenomeen wat inhoudt dat men zich niks meer kan herinneren voor het 3^e levensjaar. Freud had hiervoor de verklaring dat dit gebeurt door repressie waarbij bedreigende gedachten en gebeurtenissen uit die tijd worden weggestopt in het onbewuste. Welk logisch probleem vormt deze verklaring? (H12)

8. Welke andere bekende theorie kan als model dienen voor herkenningsgeheugen (recognition memory) (H8)

9. De voorkant van het boek van Baddeley is een analogie voor een retrieval taak van een free recall lijst. Leg deze analogie uit. (H2)

10. Wat houdt de ‘ Think/no-think (TNT) paradigm’ in? (H10)

Antwoorden oefententamen geheugen

1. - Als de bekendheid van bepaalde categorieën gelijk is gehouden in een

verificatietest (zie tabel 6.2) heeft de hiërarchische afstand tussen het onderwerp en het domein weinig effect op de verificatie tijd.

• Meer typische leden van een categorie bezitten meer karakteristieken die geassocieerd zijn met de categorie dan minder typische leden. Dit wordt wel ‘typicality gradient’ genoemd. Dit uit zich in een snellere verificatie tijd voor typische leden van een categorie dan minder typische leden.

• Volgens Collins en Quillian zijn de concepten die we gebruiken rigide gedefinieerd, terwijl het in werkelijkheid gaat om losjes gebaseerde categorieën.

2. Dit heet de reminiscence bump. Dit kan worden verklaard door het feit dat in de periode van 15 tot 30 jaar er veel belangrijke levensgebeurtenissen plaatsvinden zoals verliefd worden, trouwen en kinderen krijgen. Deze dingen blijven vaak goed in het geheugen.

3. Het fonologische gelijkheidseffect: De neiging om een bepaalde serie van verbaal materiaal minder goed te kunnen herhalen als de items gelijksoortig klinken.

Het woord lengte effect: De neiging om minder woorden op te kunnen slaan als deze langer zijn.

4. Maintenance rehearsal is een proces van herhaling waarbij de items slechts ‘in gedachten worden gehouden’ maar niet dieper worden verwerkt. Terwijl elaborative rehearsal de items niet alleen maar in gedachten worden gehouden, maar ook dieper worden verwerkt.

5. Total time hypothese

6.

• Sommige mensen zullen afvallen door bijvoorbeeld verhuizen of het verliezen van interesse.

• Er zal onvermijdelijk een vorm van leereffect optreden en dit kan invloed hebben op ouderdomsverschijnselen.

7. Het verklaart niet het feit waarom adolescenten en volwassenen zich zelfs positieve of neutrale gebeurtenissen niet kunnen herinneren.

8. Signaal detectie theorie

9. De afstand tot de elektriciteitspalen weerspiegelt de afstand (in tijd) tot de items die moeten worden herinnerd (in de retrieval taak). Dus des te groter de afstand tot het item (in andere woorden, hoe langer geleden het item is gevraagd), des te moeilijker het wordt om die te onderscheiden van het voorgaande item.

10. Dit is een procedure ontworpen om het vermogen om bewust het ophalen van een herinneringen te vermijden als de persoon wordt geconfronteerd met een ‘reminder’. In de betreffende studie gaat het om het vermijden van het ophalen van het tweede deel van een woordpaar.

Aanvullende oefenvragen Geheugen

Hoofdstuk 1

1. Welk van de onderstaande uitspraken over het modale model van geheugen is niet waar?

1. Het modale model is afkomstig van Atkinson en Shiffrin

2. Het modale model werd zo genoemd omdat het representatief was voor de verschillende ideeën die over het menselijk geheugen bestonden

3. Het modale model verklaart waarom het geheugen bij iedereen hetzelfde in elkaar steekt

4. Het modale model verklaart niet precies hoeveel soorten geheugen er zijn

2. Het verschil tussen het korte termijn geheugen en het werkgeheugen is:

1. Dat het korte termijn geheugen meer een tijdelijke opslag plaats voor informatie is, terwijl het werkgeheugen de informatie actiever verwerkt

2. Er niet. Korte termijn geheugen en werkgeheugen zijn twee namen voor hetzelfde begrip

3. Dat het korte termijn geheugen niets met de informatie doet die binnenkomt, terwijl het werkgeheugen de informatie naar het lange termijn geheugen brengt

4. Dat informatie in het korte termijn geheugen terecht komt bij oppervlakkige verwerking, terwijl de informatie bij diepe verwerking in het werkgeheugen terecht komt

3. Welk begrip past niet bij het lange termijn geheugen?

1. Episodische buffer

2. Mentale tijdreis

3. Impliciet geheugen

4. Semantisch geheugen

4. Als we elektrische signalen in de hersenen willen meten, dan gebruiken we:

1. Een PET-scan

2. Een MRI-scan

3. Een MEG-scan

4. Een EEG-scan

5. De juiste volgorde volgens de information processing aanpak van geheugen is:

1. Sensorisch geheugen – Lange termijn geheugen – Korte termijn geheugen – Omgeving

2. Omgeving – Sensorisch geheugen – Korte termijn geheugen – Lange termijn geheugen

3. Omgeving – Korte termijn geheugen – Sensorisch geheugen – Lange termijn geheugen

4. Korte termijn geheugen – Sensorisch geheugen – Lange termijn geheugen – Omgeving

Hoofdstuk 2

6. De geheugenspanne van het korte termijn geheugen is het kortst bij:

1. Een cijferreeks tot 7 cijfers

2. Woorden

3. Nonsens woorden

4. Omgekeerde woorden

7. Bij een ‘free recall’ taak komen … en … voor.

1. Primacy effecten/recency effecten

2. Primacy effecten/geen recency effecten

3. Recency effecten/geen primacy effecten

4. Geen primacy effecten/geen recency effecten

8. Wanneer één patiënt verslechterd korte termijn geheugen heeft, maar een normaal lange termijn geheugen en een andere patiënt een verslechterd lange termijn geheugen heeft, maar een normaal korte termijn geheugen, dan heet dit:

1. Het Peterson effect

2. Een dubbele dissociatie

3. Verschil effect

4. Irrelevant geheugen effect

Hoofdstuk 3

9. Een herinnering van iets dat niet heeft plaatsgevonden, heet een:

1. Cache

2. Inhibitie

3. Memory switch

4. Confabulatie

10. Het modale model werd bedacht door:

1. Baddeley en Hitch

2. Atkinson en Shiffrin

3. Norman en Shallice

4. Collins en Quillian

11. Wat is geen functie van de fonologische lus?

1. Taalverwerving

2. Uitspraak

3. Verwerken van taal

4. Vasthouden van gesproken informatie

12. Mensen met een beschadiging aan de frontale lobe van de hersenen hebben een defect in het volgende systeem:

1. De central executive

2. De fonologische lus

3. Het visuospatieel kladblok

4. De episodische buffer

13. De episodische buffer werd aan het werkgeheugen model toegevoegd, omdat:

1. Het de vraag was hoe het werkgeheugen gelinkt was aan het lange termijn geheugen

2. Het korte termijn geheugen niet helemaal verklaard kon worden aan de hand van de drie bestaande componenten

3. Het de vraag was hoe herinneringen het korte termijn geheugen beïnvloeden

4. Dit een aanvulling bleek te zijn op de central executive

Hoofdstuk 4

14. Welk hersengebied speelt vooral een belangrijke rol bij klassiek conditioneren?

1. Hippocampus

2. Basale ganglia

3. Hypothalamus

4. Amygdala

15. De term ‘change blindness’ refereert naar het fenomeen waarbij:

1. Een persoon zegt niets te kunnen zien, terwijl hier geen duidelijke lichamelijke oorzaak voor blijkt te zijn

2. Een persoon geen veranderingen waar kan nemen, en dus alleen statische beelden waarneemt

3. Een persoon een beschadiging aan de visuele cortex heeft, waardoor hij/zij niets meer kan zien

4. Een persoon er niet in slaagt een radicale verandering in de omgeving op te merken na een korte pauze

16. Het idee dat de hoeveelheid geleerde informatie een functie is van de tijd gespendeerd aan het leren van de taak, heet:

1. Tijd-leer functie

2. Totale tijd hypothese

3. Parabool functie van tijd

4. Leercurve

17. Het fenomeen van iets steeds leuker vinden nadat je het vaker hebt gezien, heet:

1. Latente inhibitie

2. Mere exposure effect

3. Consolidatie

4. Extinctie

Hoofdstuk 5

18. Wat is waar over diepte van verwerking?

1. Hoe dieper een item verwerkt is, hoe beter het onthouden wordt

2. Een item dat diep is verwerkt, is moeilijk op te halen uit het geheugen

3. Hoe diep een item verwerkt wordt, is afhankelijk van het functioneren van het korte termijn geheugen

4. Onderzoek naar diepte verwerking werd in eerste instantie gedaan door Paivio

19. Volgens de HERA hypothese is de linker frontale kwab betrokken bij:

1. Het ophalen van episodische herinneringen

2. Het coderen van episodische herinneringen

3. Het opslaan van episodische herinneringen

4. Het vergeten van episodische herinneringen

20. De subjectieve organisatie strategie van Tulving houdt in:

1. Dat iemand informatie probeert te organiseren door zijn/haar persoonlijke informatie te rangschikken

2. Dat iemand informatie probeert te organiseren door aan andere mensen te vragen wat hier de beste manier voor is

3. Dat iemand informatie probeert te organiseren om daarmee het leren makkelijker te maken

4. Dat iemand informatie probeert te organiseren op een manier die volgens hem/haar het beste is

21. Het verschil tussen ‘maintenance rehearsal’ (MR) en ‘elaborative rehearsal’ (ER) is dat:

1. Items bij ER alleen in het achterhoofd gehouden worden, terwijl ze bij MR dieper verwerkt worden

2. Items bij MR alleen in het achterhoofd gehouden worden, terwijl ze bij ER diper verwerkt worden

3. Items bij MR constant herhaald worden, terwijl ze bij ER niet herhaald worden

4. Items bij ER constant herhaald worden, terwijl ze bij MR niet herhaald worden

22. Met welk begrip komt ‘transfer-appropriate processing (TAP)’ inhoudelijk het best overeen?

1. Stemmingsafhankelijk geheugen

2. Niveau van verwerking

3. Herkenningsgeheugen

4. Herhaling priming

Hoofdstuk 6

23. Wat is waar over het verschil tussen episodisch geheugen en semantisch geheugen?

1. De subjectieve waarde die geassocieerd wordt met episodisch geheugen is hetzelfde als bij semantisch geheugen

2. Activatie van episodisch geheugen en semantisch geheugen is te zien in dezelfde hersengebieden

3. Semantisch geheugen heeft geen bewuste recollectie van het verleden, episodisch geheugen wel

4. Retrograde amnesie komt minder voor bij episodische herinneringen dan bij semantische herinneringen

24. Volgens het hiërarchische netwerk model:

1. Liggen categorieën niet vast

2. Zijn typische kenmerken belangrijk bij het ordenen van items

3. Hoeft vertrouwdheid met een combinatie geen rol te spelen bij de verwerking van informatie

4. Wordt ‘een vis heeft kieuwen’ even snel verwerkt als ‘een snoek heeft kieuwen’

25. Het model van Collins het Loftus was vernieuwend ten opzichte van het hiërarchische netwerk model, omdat:

1. Het meer categorieën aan het bestaande model toevoegde

2. Het de inflexibiliteit van het netwerk model aanpakte

3. Het een cultuur-fair model was

4. Het ingekort en daardoor overzichtelijker was

26. Wat is niet waar over de sensorische functionele theorie?

1. Visuele eigenschappen van een object zijn ergens anders opgeslagen in de hersenen dan functionele eigenschappen van een object

2. Er zijn meer visuele units in het semantisch systeem dan er functionele units zijn

3. Visuele eigenschappen zijn vooral belangrijk voor het herkennen van levende objecten

4. Visuele eigenschappen zijn vooral belangrijk voor het herkennen van niet-levende objecten

27. Wat is geen functie van schema’s?

1. Weten wat belangrijk is om te onthouden

2. Weten wat je kan verwachten

3. Informatie begrijpen en verwerken

4. Vergemakkelijken van het waarnemen van de visuele omgeving

Hoofdstuk 7

28. Het overtuigd raken van een gebeurtenis die niet echt heeft plaatsgevonden, heet:

1. Flashbulb herinnering

2. Valse herinnering syndroom

3. Posttraumatische stressstoornis

4. Autonoetic bewustzijn

29. Wat is geen symptoom van PTSS?

1. Nachtmerries

2. Angst

3. Stress

4. Verlies van episodisch geheugen

30. Een fuga wordt niet gekenmerkt door:

1. Een voorafgaande periode van stress

2. Het verlies van semantische kennis

3. Een depressieve stemming

4. Een geschiedenis van amnesie

31. Welke geheugensystemen zijn vooral betrokken bij autobiografisch geheugen?

1. Episodisch geheugen en korte termijn geheugen

2. Episodisch geheugen en semantisch geheugen

3. Semantisch geheugen en korte termijn geheugen

4. Korte termijn geheugen en lange termijn geheugen

Hoofdstuk 8

32. Wat is niet hinderlijk voor het ophalen van informatie uit het geheugen?

1. Als de informatie niet persoonlijk relevant is

2. Als de informatie slecht geleerd is

3. Wanneer er geen aandacht wordt gericht op het ophalen van de informatie

4. Wanneer de associatie met het target klein is

33. Wanneer iets het best opgeroepen kan worden uit het geheugen in dezelfde stemming als toen datgene geleerd werd, heet dat:

1. Stemmingsafhankelijk geheugen

2. Stemmingsonafhankelijk geheugen

3. Stemmingscongruent geheugen

4. Reconstructief geheugen

34. Wat is niet waar over cues?

1. Hoe meer cues, hoe effectiever er informatie uit het geheugen opgehaald kan worden

2. Ophalen van informatie gaat beter met meer relevante cues

3. Cues zorgen altijd voor het ophalen van informatie

4. De sterkte van de cue is relevant voor het ophalen van de informatie

35. Wat is geen expliciete geheugentest?

1. Free recall

2. Ja/nee herkenning

3. Woord fragment aanvulling

4. Geforceerde keus herkenning

Hoofdstuk 9

36. Wat is het verschil tussen toegankelijkheid van een item en beschikbaarheid van een item (bij vergeten)?

1. Er is geen verschil tussen toegankelijkheid en beschikbaarheid

2. Een beschikbaar item kan sneller opgehaald worden dan een toegankelijk item

3. Toegankelijkheid geeft aan of een item wel of niet is opgeslagen in het geheugen, beschikbaarheid geeft aan hoe snel een item opgehaald kan worden

4. Toegankelijkheid geeft aan hoe snel een item opgehaald kan worden, beschikbaarheid geeft aan of een item wel of niet is opgeslagen in het geheugen

37. Geef aan of de volgende stellingen juist of onjuist zijn:

1. De vergeetcurve werd voor het eerst beschreven door Bahrick

2. De vergeetcurve is een logaritmische afname van herinneringen met het vergaan van de tijd

1. Beide stellingen zijn juist

2. Stelling 1 is juist en stelling 2 is onjuist

3. Stelling 2 is juist en stelling 1 is onjuist

4. Beide stellingen zijn onjuist

38. Welke factor draagt niet bij aan incidenteel vergeten?

1. Trace decay

2. Contextuele fluctuatie

3. Interferentie

4. Samenwerkingsaanname

39. Wanneer een cue faalt om een target uit te lokken, omdat het telkens een andere target uitlokt dan de bedoelde target, heet dit:

1. Samenwerkingsinhibitie

2. RIF

3. ‘Unlearning’

4. Associatieve blokkering

Hoofdstuk 10

40. Iets herinneren wat je was vergeten, zonder dat je dit opnieuw hebt geleerd heet:

1. ‘Reminiscence’

2. ‘Hypermnesia’

3. Spontaan herstel

4. Cognitieve controle

41. Wat is niet waar over de positiviteitsbias?

1. Plezierige herinneringen kunnen beter opgeroepen worden dan negatieve of neutrale herinneringen

2. Positieve herinneringen zijn toegankelijker

3. Oudere volwassenen hebben de neiging om minder negatieve gebeurtenissen op te slaan dan positieve gebeurtenissen

4. De positiviteitsbias bereikt een piek bij een jaar of 50

42. Welk hersengebied wordt minder actief bij het onderdrukken van het ophalen van een herinnering?

1. Laterale prefrontale cortex

2. Amygdala

3. Pons

4. Hippocampus

43. Geef aan of de volgende stellingen juist of onjuist zijn

1. Volgens de ophaal inhibitie hypothese worden items tijdelijk geinhibeerd als reactie op de ‘vergeet’ instructie

2. Volgens de context shift hypothese worden items in een context geplaatst waardoor vergeten moeilijker wordt

1. Beide stellingen zijn juist

2. Stelling 1 is juist en stelling 2 is onjuist

3. Stelling 2 is juist en stelling 1 is onjuist

4. Beide stellingen zijn onjuist

Hoofdstuk 12

44. Wat is geen reden waarom het expliciete geheugen sterk verbetert tijdens de kindertijd?

1. Het expliciete geheugen verbetert sterk omdat het impliciete geheugen ook verbetert.

2. De hersencomponenten die betrokken zijn bij het werkgeheugen ontwikkelen zich meer in de kindertijd

3. Oudere kinderen beschikken over meer metageheugen

4. Oudere kinderen beschikken over meer kennis

45. Waar refereert de term ‘infantiele amnesie’ naar?

1. Naar geheugenverlies bij jonge kinderen

2. Naar een periode van geheugenverlies die alle kinderen doorlopen

3. Naar het onvermogen om als volwassene herinneringen op te halen van voor je 3^e of 4^e levensjaar

4. Naar geheugenverlies over herinneringen uit de kindertijd

46. Geef aan of de volgende stellingen juist of onjuist zijn:

1. Het declaratieve geheugen bij kinderen wordt steeds beter door de groeiende capaciteit van het KTG/werkgeheugen

2. Het declaratieve geheugen bij kinderen wordt steeds beter omdat het metageheugen zich ontwikkelt

1. Beide stellingen zijn juist

2. Stelling 1 is juist en stelling 2 is onjuist

3. Stelling 2 is juist en stelling 1 is onjuist

4. Beide stellingen zijn onjuist

47. Volgens de sociaal-culturele theorie van infantiele amnesie:

1. Spelen taal en cultuur een belangrijke rol in de vroege ontwikkeling van het autobiografisch geheugen

2. Bepalen culturele factoren hoe snel infantiele amnesie optreedt

3. Kan infantiele amnesie voorkomen worden door een opvoeding in de juiste omgeving

4. Zijn herinneringen over de vroege jeugd uitgebreider bij oosterse kinderen dan bij westerse kinderen

Hoofdstuk 13

48. Geef aan of de volgende stellingen juist of onjuist zijn:

1: De diagnose Alzheimer is pas post-mortem te stellen

2: Symptomen van Alzheimer zijn nooit bij iedereen hetzelfde

1. Beide stellingen zijn juist

2. Stelling 1 is juist en stelling 2 is onjuist

3. Stelling 2 is juist en stelling 1 is onjuist

4. Beide stellingen zijn onjuist

49. De vorm van onderzoek waarbij participanten van verschillende leeftijden allemaal één keer worden gemeten, heet:

1. Longitudinaal onderzoek

2. Cross-sectioneel onderzoek

3. Cohort effect

4. Gerandomiseerd onderzoek

50. Geef aan of de volgende stellingen juist of onjuist zijn:

1. Het brein blijft van hetzelfde formaat bij het ouder worden

2. Bij oudere participanten wordt eerder één hersenhelft gebruikt voor werkgeheugentaken dan twee

1. Beide stellingen zijn juist

2. Stelling 1 is juist en stelling 2 is onjuist

3. Stelling 2 is juist en stelling 1 is onjuist

4. Beide stellingen zijn onjuist

51. Welke factor is niet bepalend voor de prestatie op episodische geheugentaken bij ouderen?

1. Interferentie

2. Verslechtering van het episodisch geheugen

3. Omgevingssupport

4. Associatieve gebrek hypothese

Hoofdstuk 15

52. Geheugen voor mensen, woorden en gebeurtenissen uit het verleden heet:

1. Prospectief geheugen

2. Episodisch geheugen

3. Retrospectief geheugen

4. Semantisch geheugen

53. Je herinneren dat je om drie uur een afspraak bij de kapper hebt, is een voorbeeld van:

1. Gebeurtenisgebaseerd prospectief geheugen

2. Tijdgebaseerd prospectief geheugen

3. Episodisch geheugen

4. Autobiografisch geheugen

54. Ouder worden wordt volgens de meta-analyse van Henry et al. vooral geassocieerd met afname in _____

1. Prospectief geheugen

2. Episodisch geheugen

3. Retrospectief geheugen

4. Semantisch geheugen

55. Geef aan of de volgende stellingen juist of onjuist zijn

1. Volgens de PAM theorie is aandacht niet per se noodzakelijk voor het succesvol presteren van het prospectief geheugen

2. Volgens de PAM theorie is de betrokkenheid van het retrospectief geheugen belangrijk voor het presteren van het prospectief geheugen

1. Beide stellingen zijn juist

2. Stelling 1 is juist en stelling 2 is onjuist

3. Stelling 2 is juist en stelling 1 is onjuist

4. Beide stellingen zijn onjuist

Antwoorden aanvullende vragen geheugen

1c

2a

3a

4d

5b

6c

7a

8b

9d

10b

11b

12a

13a

14d

15d

16b

17b

18a

19b

20c

21b

22a

23c

24b

25b

26d

27a

28b

29d

30b

31b

32a

33a

34c

35c

36d

37c

38d

39d

40a

41d

42d

43b

44a

45c

46a

47a

48a

49b

50d

51a

52c

53b

54c

55c