2.1.1 Autonomie en verbondenheid in relaties (SP)

Als onze ouders ons troosten zorgt dat voor 2 dingen:

• We kunnen anderen vertrouwen
• We zijn het waard om liefde van anderen te ontvangen.

Hechtingspatronen:

• Veilig, vermijdend en angstig ambivalent
• Komt ook in volwassen relaties voor.
• Veilige hechting is een belangrijke voorspeller voor kwaliteit van relaties.

Verbondenheid is belangrijk in een relatie

Dit zijn de drie basisbehoeften:

• competence
• autonomie
• relatedness

Competentie

• Het gevoel dat je in staat bent om dingen succesvol af te ronden

Autonomie

• Autonomie is zelfbepaling

Verbondenheid

• closeness

Kunnen die twee wel samen? --> Ja

• Autonomie is niet hetzelfde als onafhankelijkheid.
• Autonoom gedrag wordt bestuurd door de eigen wensen, maar je kan wel degelijk rekening houden met anderen.
• Het gaat meer om authenticiteit: echt jezelf kunnen zijn.
• Autonome partners schieten minder snel in de verdediging. Minder behoefte aan het beeld van anderen.
• Verbondenheid en autonomie wel soms spanningen.

Relationele en persoonlijke behoefte dus, die botsen soms:

De eerste spanning is conflicten, wanneer de doelen, wensen of belangen van de één onverenigbaar zijn of interfereren met die van de ander.

• Interpersoonlijk
• Conflicthantering

De tweede spanning:

• Balans tussen de behoefte om je te identificeren met je partner/relatie (wij) versus de behoefte om een eigen identiteit te hebben (mij).
• Als ze te erg op elkaar lijken: dan differentiëren, distinctiveness.
• Als ze heel erg verschillend zijn, trekken ze meer naar elkaar toe, affiliation.

inclusie vs differentiatie

• We proberen als partners dus de balans te herstellen.

2.1.2 De huid als sociaal orgaan (CP)

Sociale aanraking vindt altijd plaats in een sociale relatie.

Waarom raken we elkaar in relaties aan?

1. Kwaliteit relatie → oxytocine aangemaakt, zorgt voor verbondenheid gevoel
2. Communicatie, je kan emoties en boodschappen meer kracht bijzetten
3. Health benefits: aanraking binnen sociale relaties brengt gezondheidsvoordelen mee.

Twee routes

• Feeling en sensing

Sensing

• Staat voor waarnemen of voelen. Je voelt de regen op je hand vallen, je kunt je telefoon vasthouden.
• De somatosensorische cortex is een snelle route. Deze route is gemyeliniseerd.

Feeling

• Overbrengen van emoties zoals liefde: knuffel
• Dit gaat via andere zenuwbanen. ct-fibers, deze gaan direct naar de insula. Deze zijn niet gemyeliniseerd
• Dit type aanraking is affectieve aanraking
• ct-fibers gaan alleen maar vuren als de aanraking tussen de 1-10cm/sec is. (3cm/sec) dat is de hoogste vuring
• Dit is dus bij heel langzaam aaien

Wat is er zo speciaal aan affectieve aanraking?

• Kan binnen een relatie een positief effect op mentaal en fysiek welbevinden hebben
• Je ervaart minder pijn door affective touch.
• Affectieve aanraking geeft een signaal naar de hersenen dat we in een veilige omgeving zijn, dat er support is om ons heen.
• Wel belangrijk: wie je aanraakt en in welke context is belangrijk!
• Voor de puberteit vinden kinderen een hand van de ouders een gevoel van veiligheid
• Ouder worden, dan is precies dezelfde aanraking een andere impact. Dit komt door de band met de ouders die verandert over de jaren. Zeker in de puberteit.

Een van de functies van sociale interactie is dat het kan leiden tot aanrakingen die ons helpen omgaan met distress.

2.1.3 The role of love and oxytocin for bonding and relationships (CP)

Oxytocine is een hypothalamus neuropeptide. Peripheral oxytocin zit in het lichaam en niet in het brein meer. Dus hypothalamus stopt zowel oxytocine in het brein en in het bloed, want het kan niet door de bloed-brein barrière heen.

Oxytocine van de hypothalamus

• Hippocampus is een structuur voor geheugen.
• Oxytocine zorgt voor parental care en bonding.
• Oxytocine is niet noodzakelijk voor maternal gedrag.
• Oxytocine verhoogt (aplificeert) stimuli van zintuigen, vgm olifactorisch ook.
• Intranasal oxytocin increases the size of the investment. Dus oxytocine verhoogt trust. Maar er zijn wel gefaalde replicaties.
• Intranasal oxytocin decreases cortisol levels during social stress.

Both attachment styles and oxytocine spelen een rol bij bonden en relaties. Het is niet het een of het ander.

2.1.4 Family functioning (OP)

Families: sexual and cooperative bond that results in continuation of society.

Kenmerken van baby's

• Groot voorhoofd en grote ogen, dit zijn features die voor zorg zorgen.
• Baby schema activates the nucleus accumbens. Dit is een limbisch systeem gerelateerd aan motivatie en actie. We gaan dus zorgen voor dit kind.
• Infants richten zich tot hun caregiver.
• Kinderen gaan terug naar hun caregiver om een gevoel van veiligheid te securen.

Birth to 6 weeks

• Kunnen de geur van hun moeder onderscheiden
• Pakken je vinger vast

6 weeks to 6-8 months:

• Staren naar een vreemde en lachen naar een bekend gezicht.
• Ze gaan interacteren

Clear-cut attachment; 6-8 maanden tot 18-24 maanden

• Ze hebben een attachment figure.
• Als die persoon wegloopt, zal het kind huilen
• Separation angst
• Internal working model of attachment is gemaakt. Ze willen naar hun caregiver.
• Attachment kan secure of insecure zijn.

Goal-corrected partnership; 24 months:

• een verstandhouding

Early childhood is vaak oorzaak van alle issues die je hebt later. Denk aan de still-face experiment.

Sensitive mother:

• More positive affect
• Less gaze aversion

Secure attachment: recover more quickly van de negative affects.

Telefoongebruik heeft dezelfde invloed als het still-face experiment.

2.1.5 Peers en vriendschap (OP)

Vriendschap: 

• Relatie tussen 2 individuen
• Vrijwillig 
• Wederkerig

Met taal kunnen ze nog niet zo goed uitdrukken wat vriendschap is. Maar dit betekent niet dat ze niet goed weten wat vriendschap voor hen is.

Met wie zijn kinderen vrienden?

Nabijheid (Propinquity)

• Hoe meer je in elkaars buurt bent, hoe groter de kans dat je bevriend raakt

Homofilie (gelijkenis)

• Kinderen zijn bevriend met kinderen die op hen lijken

Kinderen geven aan liever vrienden te zijn met kinderen met dezelfde etniciteit.

2.1.6 Behoeftes, interacties en psychopathologie (KP)

Behoefte-ondersteuning vs -ondermijning, dit is dus door anderen.

Bevrediging van autonomie, belongingness en competentie zorgt voor fijn welzijn.

Autonomie-ondersteuning. Dit doet een leerkracht.

• Uitnodiging tot input
• Keuze
• Tempo volgen
• Attuning

Aan de andere kant heb je de controlerende leerkracht.

• Discipline eisen
• Taalgebruik van macht en plicht
• Beloning/straf

Structuur leerkracht

• Hulp en ondersteuning waar nodig
• Stap voor stap aanpak
• Constructieve reflectie

Chaos leerkracht

• Wachten
• Weinig plannen
• In de steek laten
• Het opgeven
• Laten ploeteren

Controlerende ouders kunnen leiden tot eetstoornissen, eenzaamheid, schaamte en depressie.

Bij behandeling van eetstoornissen is het belangrijk om autonomie ondersteuning te bieden. Voor de behandeling is die van de ouders heel belangrijk. Bij aanmelding is de autonomie-ondersteuning van de staff belangrijker.

Emoties worden gezien als een belangrijke bron van informatie.

2.1.7 Gehechtheid en psychopathologie (KP)

Klinisch lijden: dan pas krijg je de klinisch psycholoog.

Aanmeldingsklachten, zo begint het. Ook familie of vrienden kunnen meelijden.

Every child problem is a family issue.

• Het is sowieso een thema in de familie, als je kind lijdt.

Veilige gehechtheid:

• Vertrouwen in zorg
• Hulp en steun zoeken
• Buffer tegen impact van stress
• Bescherming tegen ontwikkeling psychopathologie

Onveilige gehechtheid:

• Wankel vertrouwen in zorg
• Moeilijk hulp en steun zoeken
• Meer kwetsbaar om psychische klachten te ontwikkelen

Onveilige gehechtheid is GEEN vorm van psychopathologie.

Negatieve verwachtingen:

• Weinig vertrouwen in zorg
• Verwacht verwerpende reacties
• Negatieve ideeën over zichzelf
• Bias in de informatieverwerking
• De cliënt interpreteert zorg als negatief
• Misverstand rond steun of zorg

Zelfbescherming

• Hyperactivatie in zoeken naar zorg → angstige gehechtheid
• De-activatie van zoeken naar zorg → vermijdende gehechtheid

Dit zijn twee vormen van zelfbescherming strategieën.

• Angstige gehechtheid gaat gepaard met veel angst en openheid over frustratie dat ze geen hulp krijgen.
• Beide strategieën bevatten veel angst.

Missignalen

• Nood aan zorg is ondergesneeuwd
• Iemand geeft aan zijn problemen zelf wel op te lossen
• Of je ziet een heel aanhankelijk boos, gefrustreerd persoon
• Die missignalen hebben weer invloed op de andere partner. 
• Dit leidt ook weer tot zelfbeschermingsstrategieën. Dit zijn weer misgelezen missignalen,ñiet steunende reacties.
• Dit heeft weer invloed op de andere partner.

Het is een vicieuze cirkel

Een partner die goed onder het water kan kijken van de andere partner, dat is goed. Dan krijg je niet deze loop. Als een misverstand geen onveilige cyclus in gang zet, dan is er geen probleem.

• Psychisch lijden kan ook zo’n cirkel starten.
• Dan kan een opgetrokken wenkbrauw deze cirkel al in gang zetten.

Evolutionair gezien lokt een baby zorg uit bij zijn ouder.

• Het is evolutionair voordeel om te huilen als baby bij ongemak
• Zorginstinct of verzorgnood. 

Voorbeeld

• Meisje kampt met depressie in de puberteit. Er is een scheiding geweest, wordt buitengesloten op school enzo.
• Heeft negatieve verwachtingen van zorg. Interpreteert pogingen van ouders met die bril dat ze toch geen hulp krijgt.
• Ze wordt boos op haar ouders als ze toenadering zoeken.
• Bij ouders is de angst voor de toekomst: wat als school slecht gaat, wat als ze suïcidaal wordt. Moeder voelt zich schuldig met de echtscheiding voor de dochter.
• Ook bij de ouder speelt een suspicious mind: schuld voor wat ze haar dochter aandoet.
• Moeder heeft ook iets van haar ouders meegenomen. Ze moest altijd hard zijn, kom op denk aan de leuke dingen. Dan doet ze dit ook bij haar dochter.
• De dochter kan dit weer verkeerd opvatten als steun.

Suspicious mind: waar beschermt het kind of de ouder zich tegen. Waarom kunnen signalen van de ander meteen verkeerd of anders geïnterpreteerd worden.

• We speuren aan de nood aan zorg en breuken in het vertrouwen.
• We moeten weten hoe minds suspicious werden, hoe zijn de negatieve verwachtingen begonnen.
• We gebruiken emotie- en gehechtheidstaal daarvoor.
• Grote T’s zijn trauma’s
• Kleine T’s zijn ouderlijke reacties op zorgnood van een kind.

Behandeling

• Iedereen is wie hij is, dat gaan we niet veranderen.
• Maar we zoeken samen naar manieren om toch verbonden te blijven. Jongere voelt zich gesteund, ouderen heeft het gevoel competent te zijn en iets voor zijn kind te kunnen betekenen.
• Hoe ouder het kind, hoe sterker de negatieve verwachtingen al aanwezig kunnen zijn.
• Grotere kans op misinterpretatie van signalen.
• Attachment-based Family Therapy.
• Sensitieve en steunende zorg is helend.

2.1.8 Sociale interactie en de psychotische stoornis (KP)

Koele moeder: koud, odminant, afwijzend van aard

Dubbele binding:

1. relatie belangrijk
2. Paradoxale boodschap: ‘’wees spontaan’’, maar dat is paradoxaal, want dan moet je dan tegen je moeder ingaan
3. niet onttrekken

• Dit zou het ontstaan van schizofrenie bevorderen. Hier is niets van waard.
• Het is mensonterend geweest voor de moeders.

Dan Expressed Emotion (EE).

• 3 keer zo vaak vielen die mensen met schizofrenie door familieleden terug in een psychose
• Hogere EE bij familie zorgt voor sneller terugval. Verslaving, zelfverwonding, eetstoornissen, dan valt men sneller terug als de familie een hoge EE heeft.
• Is hoge EE ook een oorzaak is nu de vraag? Dat denken we niet. GEEN oorzaak.
• Behandeling van schizofrenie is belangrijkst de medicatie. Maar ook psychotherapie voor de patiënt. Ook handig om dit aan te bieden aan de familie van de patiënten.
• Vermindering van EE bij familie is ook een behandeling. Wel een lastige training.

Pesten

• Pesten en sociale uitsluiting en de invloed daarvan op het ontwikkelen van schizofrenie.
• Anti-pestprogramma’s reduceert het risico op schizofrenie.
• Sociale en cognitieve problemen zie je al in de leeftijd van 0-10 jaar bij mensen die later schizofrenie ontwikkelen.
• Reduceren van pesten verhoogt het sociaal en cognitief functioneren. Het vermindert de kans op psychotische ervaringen.
• Sociale uitsluiting leidt tot toegenomen baseline activiteitsniveau van het mesolimbisch dopaminesysteem.
• Marokkaanse mannen eerste generatie heeft 4x meer en de tweede generatie 7x meer schizofrenie dan autochtone Nederlanders.
• Doordat ze zich uitgesloten voelen, hebben ze meer kans op schizofrenie.