Oefententamen 2 2013/2014: Handelsrecht - Rijksuniversiteit Groningen

Vragen

Casus I

De financiële positie van BV Lekker hapje ziet er aan het einde van boekjaar 2014 als volgt uit. BV Lekker Hapje houdt zich bezig met het bereiden van smakelijke maaltijden welke worden uitgegeven aan verzorgingstehuizen binnen Nederland. BV Lekker Hapje heeft een geplaatst kapitaal van € 35.000, dat bestaat uit 35 gewone aandelen met elk een nominale waarde van € 1.000. BV Lekker Hapje houdt zelf 15 aandelen. BV Lekker Hapje houdt een statutaire winstreserve aan van € 20.000, heeft een vordering op firma De Sparrenhof (bejaardentehuis in Ede) van € 5.000, heeft een schuld aan Bank D van € 10.000, is eigenaar van roerende zaken voor een totaalbedrag van € 40.000 en heeft een banktegoed bij Bank D van € 20.000. Het maatschappelijk kapitaal van BV Lekker Hapje bedraagt € 100.000.

Vraag 1

Maak de balans van BV Lekker Hapje over boekjaar 2014.

Vraag 2 

Mag BV Lekker Hapje op basis van de bovenstaande gegevens nog meer aandelen inkopen? Zo ja, hoeveel? Zo nee, waarom niet?

Casus II

Het bestuur van de bij notariële akte opgerichte Stichting Slaapzacht bestaat uit Birgit(bestuursvoorzitter), Loes en Ronald. De Raad van Toezicht bestaat uit Jan en Merlijn. Ingevolge de statuten van de coöperatie, die zijn gedeponeerd bij het handelsregister, is voor de aanschaf van registergoederen boven € 100.000 de voorafgaande goedkeuring van de Raad van Toezicht vereist. Voor het overige bepalen de statuten niets over de vertegenwoordigingsbevoegdheid van de bestuurders. Hoewel de Raad van Toezicht hiervoor geen goedkeuring heeft gegeven, schaft het bestuur in januari 2014 namens de stichting voor een bedrag van € 200.000 een oud pand aan in het centrum van Groningen. Het is de bedoeling dat de stichting het pand gaat verbouwen en er aanleunwoningen voor bejaarden in komen. Als de Raad van Toezicht op de hoogte is gebracht van de aanschaf, is hij ontstemd, te meer omdat het bestuur heeft nagelaten voorafgaand aan de koop het pand aan een technische inspectie te laten onderwerpen. De aanschaf valt binnen de doelomschrijving van de stichting.

Vraag 3 

Kan de stichting onder de door het bestuur gesloten overeenkomst uitkomen?

Vervolg Casus II

Stel dat de stichting niet onder de aanschaf van het pand kan uitkomen. Het bestuur geeft in juni 2014 namens de stichting opdracht aan aannemer Nijenhuis om met de werkzaamheden te beginnen. Al snel wordt duidelijk dat het verstandig was geweest het pand voorafgaand aan de koop aan een technische inspectie te onderwerpen. Het pand blijkt een enorme bouwval te zijn. De kosten voor het herstel van de gebreken worden geraamd op € 75.000. Nadat de aannemer een deel van de werkzaamheden heeft verricht, stuurt hij een rekening naar de stichting (van in totaal € 50.000). De stichting is niet in staat deze rekening te betalen. Het bestuur van de stichting vraagt daarop het faillissement van de stichting aan. De curator is van oordeel dat het bestuur ten aanzien van het project onverantwoord heeft gehandeld, maar dat het faillissement van de stichting uitsluitend is toe te schrijven aan de economische crisis. Nadat de activa van de stichting te gelde zijn gemaakt, blijkt dat enkele schuldeisers, waaronder aannemer Nijenhuis, niet volledig kunnen worden voldaan.

Vraag 4

Biedt Boek 2 BW mogelijkheden voor de curator om de boedel te spekken? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe schat u de kans op succes in?

Casus III

NV De mooie oude dag houdt alle aandelen in BV Het verzorgde leven. NV De oude dag heeft ten aanzien van BV Het verzorgde leven een 403-verklaring afgelegd. Fleurien, één van de bestuurders van BV Het verzorgde leven, heeft in de uitoefening van haar bestuurstaak onrechtmatig gehandeld jegens Karlijn, waardoor Karlijn schade is berokkend. BV Het verzorgde leven is echter niet in staat deze schade, door deskundigen begroot op € 60.000, aan Karlijn te vergoeden.

Vraag 5 

Kan Karlijn op grond van de 403-verklaring NV De mooie oude dag met succes aanspreken ter zake van de door haar geleden schade?

Casus IV

De openbare maatschap ‘De vliegende dokters’ heeft drie maten: Kees, Jan en Piet. De maatschapsovereenkomst is gedeponeerd bij het handelsregister. Niet-besturende maat Jan huurt, zonder daartoe gevolmachtigd te zijn, namens de maatschap spreker Z in voor een bedrag van € 300 als gastspreker op de maandelijkse borrel op 22 december 2014. Besturende maat Piet, die op grond van de maatschapsovereenkomst een algemene volmacht heeft van zijn medematen ten behoeve van de uitvoering van zijn bestuurstaak, heeft op eigen naam een nieuwe stethoscoop gekocht bij firma Zorgdirect voor een bedrag van € 500. De stethoscoop is bestemd voor Piet zelf, zodat hij zijn werkzaamheden optimaal kan vervullen.

Vraag 6 

Wie kan/kunnen met succes voor welk bedrag worden aangesproken door spreker Z?

Vraag 7

Wie kan/kunnen met succes voor welk bedrag worden aangesproken door Zorgdirect?

Vervolg casus IV

Stel dat Piet de factuur van Zorgdirect betaalt.

Vraag 8 

Kan C dit bedrag verhalen op het maatschapsvermogen?

Casus V

Ray Boon (hierna: Ray) is een barista. Hij drijft een eenmanszaak. Op 8 maart 2015 wordt de eenmanszaak van Ray failliet verklaard. Curator C constateert dat Ray zich op 7 maart 2015 heeft ingeschreven voor een cursus figuurmaken in koffieschuim bij Het perfecte kopje koffie. Deze cursus gaat op 2 april 2015 van start. Het inschrijfgeld van de cursus bedraagt € 800 en moet vóór aanvang van de cursus worden betaald. Ray heeft het inschrijfgeld niet voldaan. Het perfecte kopje koffie dient zijn vordering à € 800 ter verificatie in bij curator C. Na verloop van tijd ontvangt Het perfecte kopje koffie een brief van de curator waarin melding wordt gemaakt van de beschikking van de rechter-commissaris dat het faillissement van de eenmanszaak van Ray vereenvoudigd zal worden afgewikkeld. Het perfecte kopje koffie vraagt aan u of, en zo ja in hoeverre, deze afwikkeling gevolgen heeft voor (i) de afhandeling van zijn vordering en (ii) zijn kans om uit de faillissementsboedel te worden voldaan.

Vraag 9 

Hoe luidt uw antwoord op beide vragen?

Casus VI

Aan BV Koop je gek is door de rechtbank voorlopige surseance van betaling verleend. BV Koop je gek heeft op dat moment verschillende schuldeisers, waaronder een aantal leveranciers dat zonder eigendomsvoorbehoud roerende zaken aan BV Koop je gek heeft geleverd en de fiscus wegens niet door BV Koop je gek afgedragen BTW. BV Koop je gek is voornemens aan haar schuldeisers een akkoord aan te bieden.

Vraag 10

Stel dat het akkoord wordt aangenomen en gehomologeerd. Jegens welke van de genoemde schuldeisers heeft het akkoord wel/geen werking?

Casus VII

De heer Kast wordt op aanvraag van BV Meubel (een toeleverancier van meubels) failliet verklaard. Kast dreef, in de vorm van een eenmanszaak, een klein meubelzaakje in het centrum van Groningen. In het faillissement van Kast komen de volgende crediteuren met de volgende, door de curator erkende, vorderingen op:

• Fiscus: met een vordering van € 20.000,- wegens omzetbelasting verschuldigd vóór faillietverklaring

• BV Meubel: met een vordering van € 1.000,- wegens aanvraagkosten faillissement

• BV Meubel: met een vordering van € 15.000,- wegens vóór faillietverklaring geleverde producten

• Rabobank: met een vordering van € 290.000,- wegens een lening, gedekt door een hypotheekrecht gevestigd door de heer Kast op zijn woon/winkelpand

De curator gaat na verloop van tijd over tot openbare verkoop van het woon/winkelpand. Het pand brengt na aftrek van de kosten van executie, € 320.000,- op. Overige activa ontbreken.

Vraag 11

Geef onder verwijzing naar de relevante wetsbepalingen aan in welke rangorde het beschikbare bedrag van € 320.000,- over de genoemde schuldeisers zal worden verdeeld.

Casus VIII

Barry sluit op gunstige voorwaarden bij verzekeraar Veilig over de weg een all-risk verzekering af voor zijn nieuwe scooter. Verzekerd zijn de wettelijke aansprakelijkheid waartoe het motorrijtuig in het verkeer aanleiding kan geven en bovendien iedere schade aan het motorrijtuig zelf. Kort daarna veroorzaakt Barry een ongeval, waardoor de geparkeerde auto van Klaartje schade oploopt. (schade € 1.500). Ook de scooter van Barry raakt beschadigd (schade € 1.000). Bij het sluiten van de verzekeringsovereenkomst heeft Barry de vraag op het door Veilig over de weg verstrekte vragenformulier of hij met zijn vorige scooter betrokken is geweest bij aanrijdingen, ontkennend beantwoord. Nadat Barry de schade heeft gemeld, ontdekt Veilig over de weg dat Barry wel degelijk met zijn vorige scooter betrokken is geweest bij enkele aanrijdingen. Veilig over de weg zou bij kennis van de ware stand van zaken een dubbele premie hebben bedongen.

Vraag 12

Is Veilig over de weg gehouden de schade van Barry te vergoeden? Zo ja, tot welk bedrag? Zo nee, waarom niet?

Vraag 13

Is Veilig over de weg gehouden de schade van Klaartje te vergoeden? Zo ja, tot welk bedrag? Zo nee, waarom niet?

Casus IX

Albert Heijn verkoopt onder haar huismerk in Nederland koffiecupjes die geschikt zijn voor gebruik in Nespresso koffiezetapparaten. Op de verpakking van de koffiecupjes van Albert Heijn is de volgende tekst te lezen: “Onze koffiecupjes passen in de koffiezetapparaten van Nespresso”.

Vraag 14 

Kan Nespresso die merkrechthebbende is van het woordmerk Nespresso (voor koffiecupjes en koffiezetapparaten), met succes tegen het merkgebruik door Albert Heijn optreden?

Vervolg casus IX

Op de verpakking van de koffiecupjes van Albert Heijn is ook een foto met de beeltenis van George Clooney afgebeeld.

Vraag 15

Kan George Clooney, die Albert Heijn geen toestemming gegeven heeft zijn beeltenis te gebruiken, zich met succes verzetten tegen de afbeelding van zijn beeltenis op de Albert Heijnverpakking?

Antwoordindicatie

Vraag 1

Activa Passiva Roerende zaken 40.000 Geplaatst kapitaal 35.000 Vordering op F 5.000 Stat. winstreserve 20.000 Banktegoed Bank D 20.000 Schuld aan Bank D 10.000 --------- -------- 65.000 65.000

(De kern van het ondernemingsrecht H3.3 Balans- en kapitaalbegrippen)

Vraag 2

Zie art. 2:207 lid 2 BW. De balanstest slaagt. Het eigen vermogen bedraagt € 55.000, de statutaire winstreserve € 20.000: de vrije ruimte bedraagt derhalve € 35.000. Ook de uitkeringstest slaagt: er zijn geen aanwijzingen dat BV Lekker Hapje na inkoop niet zal kunnen voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden. BV Lekker Hapje mag maximaal 19 aandelen inkopen. Immers, BV Lekker Hapje heeft in totaal 35 aandelen uitgegeven en heeft op een eerder moment al 15 aandelen ingekocht. Er moet 1 aandeel geplaatst blijven bij een ander dan BV Lekker Hapje; zie art. 2:175 lid 1 BW.

(De kern van het ondernemingsrecht H3.5 Kapitaal- en vermogensbescherming)

Vraag 3

Ja. Het bestuur is bevoegd te besluiten tot aanschaf van het pand en ter uitvoering daarvan de stichting te vertegenwoordigen; zie art. 2:292 lid 1 jo. 291 lid 2 BW. Ingevolge de statuten is echter de voorafgaande goedkeuring van de Raad van Toezicht vereist. Dit betreft een door de wet toegelaten voorwaarde. Zie art. 2:291 lid 2 BW. De vertegenwoordigingsbevoegdheid van het bestuur is dus niet onbeperkt en onvoorwaardelijk, zie art. 2:292 lid 3 BW.

(De kern van het ondernemingsrecht H6.4 Vereniging, cooperatie en stichting)

Vraag 4

De curator kan de bestuurders van de stichting in ieder geval aansprakelijk stellen op grond van art. 2:9 BW tot betaling van € 75.000. Vereist is dat de bestuurders tekort zijn geschoten in een behoorlijke vervulling van hun taak en dat hen hiervan een ernstig verwijt kan worden gemaakt. Dit lijkt in casu het geval te zijn, nu de bestuurders een statutaire bepaling hebben geschonden en geen technische inspectie is uitgevoerd. De kans van slagen is groot: omdat de bestuurders een statutaire bepaling hebben geschonden die de stichting beoogt te beschermen, wordt vermoed dat de bestuurders ernstig verwijtbaar tekort zijn geschoten (NB: zie HR Berghuizer Papierfabriek). Tegenbewijs is toegestaan, maar lijkt ondoenlijk.

NB: de curator moet uiteraard wel de omvang van de schade, het causale verband, etc., bewijzen.

(De kern van het ondernemingsrecht H7.5 Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid bij maatschap, vof en cv; H7.2 Interne aansprakelijkheid)

Vraag 5

Nee, zie art. 2:403 lid 1 sub f BW. De 403-verklaring heeft slechts betrekking op schulden uit door BV Het verzorgde leven verrichte rechtshandelingen. Een onrechtmatige daad is geen rechtshandeling.

(De kern van het ondernemingsrecht H9.6 Jaarrekeningenrecht)

Vraag 6

Jan had geen volmacht van de overige maten en was daarom onbevoegd om te handelen namens de maatschap (in de zin van de gezamenlijke maten); zie art. 7A:1679 BW. Uit de casus blijkt niet dat de transactie de maatschap voordeel heeft opgeleverd (baattrekking). Niet de maatschap, maar Jan zelf is gebonden (art. 7A:1681 BW). Spreker Z kan Jan voor het volledige bedrag (€ 300) aanspreken.

(De kern van het ondernemingsrecht H6.5 Maatschap, vof en cv; H7.5 Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid bij maatschap, vof en cv)

Vraag 7

Piet kan worden aangesproken voor € 1.000. Hij heeft op eigen naam gehandeld.

Vraag 8

Piet is besturende maat. Hij is dus bevoegd voor rekening van de maatschap zaken aan te schaffen die bestemd zijn voor de dagelijkse gang van zaken. Piet kan het bedrag verhalen op het maatschapsvermogen.

(De kern van het ondernemingsrecht H6.5 Maatschap, vof en cv)

Vraag 9

Het perfecte kopje koffie heeft een concurrente pre-faillissementsvordering. Nu sprake is van een vereenvoudigde afwikkeling van het faillissement (of: nu er geen verificatievergadering plaatsvindt) zal de afhandeling van zijn vordering achterwege blijven; zie art. 137a lid 1 Fw. De schuld aan Het perfecte kopje koffie zal niet worden voldaan. N.B.: ten tijde van het aangaan van de overeenkomst met Het perfecte kopje koffie was Ray nog bevoegd om ten laste van zijn vermogen verplichtingen aan te gaan.

(Insolventie H6.34 Blz. 123-124)

Vraag 10

Art. 273 Fw: het gehomologeerde akkoord is verbindend voor alle schuldeisers ten aanzien van wie de surseance werkt. Dit zijn (in ieder geval) de concurrente schuldeisers van BV Koop je gek; zie ook art. 232 Fw. In concreto: het akkoord heeft werking jegens de leveranciers en niet jegens de fiscus. De fiscus heeft namelijk een voorrecht op grond van art. 21 lid 1 Inv.W. N.B: het is denkbaar dat de fiscus zijn voorrecht prijsgeeft. In dat geval heeft het akkoord ook werking jegens hem.

(Insolventie H6.32 Blz. 114-118)

Vraag 11

1. Rabobank: € 290.000,- (art. 3:279 BW jo art. 58 Fw)
2. BV Meubel: € 1.000,- (art. 3:288 sub a BW jo art. 21 lid 2 Inv.W.)
3. Fiscus: € 20.000,- (art. 21 Inv.W.)
4. BV Meubel: wordt als concurrent schuldeiser batig gerangschikt voor restant: € 9.000,-

(De kern van het ondernemingsrecht H5)

Vraag 12

Schade van Barry moet gedeeltelijk worden vergoed: weliswaar schending mededelingsplicht art. 7:928 BW, maar vermindering uitkering naar evenredigheid van hetgeen de premie meer zou hebben bedragen; zie art. 7:930 lid 3 BW. Tenzij Barry het opzet had om Veilig over de weg te misleiden; zie art. 7:930 lid 5 BW.

(Hoofdzaken verzekeringsrecht H1.9 Blz. 16-18)

Vraag 13

Schending van de mededelingsplicht door Barry kan niet aan Klaartje worden tegengeworpen: diens schade zal volledig moeten worden vergoed; zie art. 11 WAM.

(Hoofdzaken verzekeringsrecht H2.12 Blz. 87 onder 2)

Vraag 14

Kans van slagen is klein. Het gebruik valt onder art. 2.23 lid 1 sub c BVIE: gebruik als accessoire en er lijkt ook sprake te zijn van een eerlijk gebruik in nijverheid en handel (N.B. Zie HvJ Gillette).

(Bescherming van de intellectuele eigendom H5.52 Blz. 113)

Vraag 15

Ja. George heeft een redelijk belang in de zin van art. 21 Aw dat zich tegen openbaarmaking van zijn portret verzet. George heeft immers een commercieel belang. Bovendien en los daarvan heeft de HR beslist dat het gebruik van een portret in een commerciële reclame-uiting in beginsel een aantasting van de persoonlijke levenssfeer oplevert.

(Bescherming van de intellectuele eigendom H4.43 Blz. 79-80)