Materieel Strafrecht werkgroep 4 - UL Rechten B2 - Opzet

1. Welke onderwerpen worden in de werkgroep behandeld?

In de werkgroep gaat het om het vaststellen van opzet. Wanneer is hier sprake van en wanneer niet? Het is dan vooral belangrijk de omstandigheden van het specifieke geval mee te wegen. Worden er bijvoorbeeld normen overtreden? Is er sprake van een Garantenstellung?

Casus

Albert rijdt de auto van zijn vader door Rotterdam. Op een bepaald moment rijdt hij over de trambaan. Een agent op de fiets sommeert hem te stoppen. Albert had geen toestemming om de auto van zijn vader te gebruiken en is bang dat hij er zo achter zal komen. Daarom rijdt Albert hard weg van de agent. Op een bepaald moment plaats de agent zijn fiets dwars op de weg. Albert rijdt recht op de agent af, waarbij hij meer gas geeft. De agent kan nog net op tijd opzij springen. Later wordt Albert aangehouden. Hij verklaart dat hij alleen maar zo hard reed en de agent wilde ontvluchten omdat hij bang was dat zijn ouders erachter zouden komen dat hij hun auto zonder toestemming gebruikt had. Hij wilde nooit iemand doodrijden.

Aan Albert wordt poging tot doodslag (art. 45 Sr jo. art. 287 Sr.) ten laste gelegd. Kan opzet op de dood van de agent bewezen worden?

Art. 45 lid 1 geeft aan dat er sprake is van een poging wanneer het voornemen van de dader zich door een begin van uitvoering heeft geopenbaard. Daarvan lijkt in deze casus duidelijk sprake te zijn: Albert reed met verhoogde snelheid op de agent af. Voor art. 287 is echter opzet vereist. Albert heeft verklaard dat het niet zijn bedoeling was om de agent te doden. Van zuiver opzet is dus geen sprake. Wel zijn er een aantal normen overtreden. In het algemeen de norm dat personen die aan het verkeer deelnemen zich voorzichtig moeten gedragen, maar waarschijnlijk ook een snelheidsnorm. Mogelijk is er daarom wel sprake van voorwaardelijk opzet; dit is de ondergrens voor het vaststellen van opzet. De dader heeft dan 'bewust de aanmerkelijke kans dat het ten laste gelegde gevolg zal intreden, aanvaard'. Met een auto op een relatief onbeschermd iemand inrijden leidt tot een aanmerkelijke kans dat deze persoon zal overlijden. Een gemiddeld mens zal zich in de omstandigheden waarin Albert verkeerde, dat ook beseffen. Dan is ten slotte nog van belang of Albert deze aanmerkelijke kans ook aanvaard heeft. Daarvan is hier sprake, omdat hij nog extra gas gaf toen de agent voor hem op de weg ging staan. Opzet op de dood van de agent kan daarom dus bewezen worden: er is sprake van voorwaardelijk opzet.

Vervolg casus: Na het ternauwernood ontwijken van de agent rijdt Albert met te hoge snelheid verder. De broers Bart en Cornelis steken op dat moment de weg over over het zebrapad, als ze opeens Albert op hen af zien komen rijden. Albert rijdt veel te hard, maar denkt dat hij nog net voorbij hen over het zebrapad kan rijden. Bart en Cornelis schrikken enorm en springen snel op de stoep. Cornelis wordt echter geraakt door de auto waardoor hij zwaar letsel oploopt. Onderweg naar het ziekenhuis overlijdt hij.

Aan Albert wordt doodslag op Cornelis (art. 287 Sr.) ten laste gelegd. Kan opzet op de dood van Cornelis bewezen worden?

Ook hier heeft Albert aangegeven dat het niet zijn bedoeling was om iemand dood te rijden, hij wilde alleen maar vluchten voor de politie. Het bewijzen van zuiver opzet gaat dus niet. Voor voorwaardelijk opzet is vereist dat Albert bewust de aanmerkelijke kans dat Cornelis zou komen te overlijden aanvaard heeft. Hij heeft echter aangegeven dat hij dacht de broers niet te zullen raken omdat hij nog voor hen over het zebrapad kon rijden. Er is dus sprake van een inschattingsfout bij Albert. Het kan zodoende niet worden bewezen dat hij de aanmerkelijke kans ook aanvaard heeft. Opzet op de dood van Cornelis kan dus niet bewezen worden.

2. Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

Er worden geen onderwerpen besproken die niet worden behandeld in de literatuur.

3. Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

Er worden geen recente ontwikkelingen in het vakgebied besproken.

4. Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?

Er worden geen opmerkingen gedaan met betrekking tot het tentamen.

5. Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?

Zie bovenstaande.