Oefententamen 2018/2019: Handelsrecht - Rijksuniversiteit Groningen

Vragen

Casus I

Beek Advocaten U.A. heeft drie bestuurders: Arnold, Bruno en Gerard. In de statuten van deze bij notariële akte opgerichte coöperatie is opgenomen dat voor de aanschaf van registergoederen de goedkeuring nodig is van de algemene ledenvergadering. In de statuten is voor het overige niets geregeld over de vertegenwoordigingsbevoegdheid. De statuten van Beek Advocaten U.A. zijn conform de daarvoor geldende wettelijke regels openbaar gemaakt bij het handelsregister. Het bestuur koopt op 13 augustus 2019 namens de coöperatie een kantoorpand van Hein voor een bedrag van € 600.000 zonder dat hiervoor goedkeuring van de algemene ledenvergadering is verkregen. Hein is een goede vriend van Gerard. Hein is er niet van op de hoogte dat er geen goedkeuring is van de algemene ledenvergadering. Achteraf blijkt dat vergelijkbare kantoorpanden in dezelfde straat voor een bedrag van € 475.000 van de hand gaan.

Vraag 1 

Kan Hein Beek Advocaten U.A. met succes aanspreken tot nakoming van de overeenkomst tot aanschaf van het kantoorpand?

Vervolg Casus I

Bestuurder Bruno koopt op 16 november 2019 namens de coöperatie drie computers van Digi BV voor een bedrag van € 9.000.

Vraag 2

Is Beek Advocaten U.A. gebonden aan de overeenkomst tot aanschaf van de computers?

Casus II

De heer Bloem wordt op aanvraag van de fiscus failliet verklaard. Bloem dreef, in de vorm van een eenmanszaak, een schildersbedrijf. In het faillissement van Bloem komen de volgende prefaillissementsschuldeisers voor de volgende (erkende) vorderingen op:

• Grijntjes: met een vordering van € 3.000 wegens achterstallig loon
• Fiscus: met een vordering van € 1.000 wegens aanvraagkosten faillissement
• Fiscus: met een vordering van € 15.000 wegens omzetbelasting
• De Jong BV: met een vordering van € 15.000 wegens geleverde verf
• Rabobank: met een vordering van € 360.000 wegens een lening, gedekt door een hypotheekrecht dat gevestigd is op het aan Bloem toebehorende woon/winkelpand

De curator gaat na verloop van tijd over tot openbare verkoop van het woon/winkelpand. Na aftrek van de kosten van executie en van het omslagbedrag ex art. 182 Fw resteert aan netto-actief een bedrag van € 390.000. Overige activa ontbreken.

Vraag 3

Geef onder verwijzing naar de relevante wetsbepalingen aan in welke rangorde het beschikbare bedrag van € 390.000 over de genoemde schuldeisers zal worden verdeeld.

Casus III

Raya heeft voor een zilveren ketting, die zij heeft geërfd van haar oma Cien, in 1999 een kostbaarhedenverzekering afgesloten bij Unavo. Raya en Unavo hebben in onderling overleg de waarde van de ketting bepaald op € 15.000 en deze waarde opgenomen in de verzekeringsovereenkomst. De verzekerde som is eveneens op dat bedrag gesteld. Raya leeft al geruime tijd in onmin met haar nicht Linda. Een van redenen is dat Linda zich door oma Cien – bij leven – achtergesteld voelde ten opzichte van Raya. Zo kan Linda het niet verkroppen dat Raya de zilveren ketting heeft geërfd. Raya en Linda krijgen tijdens een familiereünie ruzie, waarna Linda de ketting van de hals van Raya trekt. De ketting is onherstelbaar beschadigd. Raya spreekt Unavo aan tot betaling van € 15.000. Unavo meent dat de ketting in 2019 nog een waarde heeft van € 12.000 en is bereid dit bedrag uit te keren.

Vraag 4

Welk bedrag dient Unavo aan Raya uit te keren?

Vervolg Casus III

Veronderstel dat de waarde van de ketting in 2019 € 15.000 bedraagt en dat Unavo dit bedrag uitkeert aan Raya. Unavo zoekt voor € 15.000 verhaal op Linda.

Vraag 5

Slaagt Unavo’s verhaal, mede gelet op de familieband tussen Raya en Linda?

Casus IV

Dikkens NV is op 1 december 2015 opgericht bij notariële akte. Dikkens NV heeft op 1 juni 2018 een geplaatst kapitaal van € 90.000, bestaand uit 50 gewone aandelen (met elk een nominale waarde van € 1.000) en 80 preferente aandelen op naam (met elk een nominale waarde van € 500). De preferente aandelen zijn voor de helft volgestort. Dikkens NV koopt op 18 augustus 2018 tien gewone aandelen in. Op 31 december 2018 houdt Dikkens NV een statutaire reserve aan van € 25.000 en heeft zij een schuld aan de bank van € 40.000. Op deze datum bedraagt het eigen vermogen van Dikkens NV € 60.000.

Vraag 6

Maak de balans van Dikkens NV per 31 december 2018.

Vraag 7

Het bestuur van Dikkens NV meent dat het verstandig is het nominale bedrag van de preferente aandelen te verlagen tot € 100, zonder terugbetaling op de aandelen. Is dit toegestaan? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke organen zijn hierbij betrokken en wat is hun taak in deze?

Casus V

Het blijkt dat de bekende Nederlandse schrijfster Anna Blaman, die in 1955 is overleden, een aantal brieven aan haar beste vriendin Sandra van der Poel heeft geschreven. Sandra is in 1974 overleden. Haar dochter heeft die brieven onlangs aan De Volkskrant geschonken. De Volkskrant wil aan deze nog onbekende en nog niet eerder gepubliceerde brieven, uitgebreid aandacht besteden in de krant van volgende week zaterdag. In het bewuste artikel wil de krant ook enige letterlijke citaten uit de brieven weergeven. De hoofdredacteur van De Volkskrant komt bij u om advies.

Vraag 8

Wat zou u de hoofdredacteur van De Volkskrant adviseren?

Casus VI

Decca CV is ingeschreven in het handelsregister. Decca CV heeft sinds 2 februari 2017 twee gewone vennoten (Klaas en Jan), alsmede één commanditaire vennoot (Mitchel). Op 18 april 2019 is Jan uitgetreden als vennoot en is Pien toegetreden als gewone vennoot tot Decca CV. Van voormelde uittreding en toetreding heeft inschrijving plaatsgevonden in het handelsregister. Zaakscrediteur Ivar heeft een vordering van € 75.000 op Decca CV die is ontstaan op 10 maart 2019 uit een overeenkomst die Klaas en Mitchel namens Decca CV op voormelde datum hebben gesloten met Ivar.

Vraag 9

Beschrijf de aansprakelijkheidspositie van Klaas, Jan, Mitchel en Pien jegens Ivar.

Casus VII

A en B zijn voornemens BRB NV op te richten. Vooruitlopend op de oprichting koopt A alvast namens BRB NV i.o. een computer van DigiD voor € 2.000. Op 2 juli 2017 wordt BRB NV rechtsgeldig opgericht. Blijkens de oprichtingsakte van BRB NV bedraagt het geplaatste kapitaal € 160.000. Alle aandeelhouders hebben de aandelen die zij hebben genomen, voor 25% volgestort. Voorts blijkt uit de oprichtingsakte dat A en B als bestuurders van BRB NV worden aangesteld. Op 4 juli 2017 wordt BRB NV ingeschreven in het handelsregister. Op 5 juli 2017 bekrachtigt BRB NV, daarbij vertegenwoordigd door bestuurder B, de aankoop van de computer. Tot mei 2018 draait de onderneming van BRB NV goed, maar in juni 2018 valt een aantal belangrijke klanten weg als gevolg waarvan BRB NV op 12 december 2018 failliet gaat. DigiD is dan nog niet betaald.

Vraag 10

Wie kan/kunnen door DigiD met succes aangesproken worden tot betaling van de koopsom van € 2.000?

Casus VIII

Op 3 mei 2019 wordt mr. S. Sanders tot bewindvoerder benoemd van de met ingang van die datum in surseance verkerende Innov BV. Sanders wordt al snel geconfronteerd met autobedrijf A. A weigert de door hem gerepareerde auto, die eigendom is van Innov BV, af te geven zolang de reparatiekosten van € 1.000 niet zijn voldaan.

Vraag 11

Heeft A aanspraak op onmiddellijke voldoening van de reparatiekosten door Innov BV (daarbij vertegenwoordigd door de bewindvoerder en het bestuur van Innov BV)?

Casus IX

Princess bezit een nationaal Italiaans en een nationaal Nederlands octrooi met betrekking tot een nieuw type scheerapparaat. In Italië brengt haar licentienemer Barbero de scheerapparaten in het verkeer. In Frankrijk bezit Airco een nationaal Frans octrooi met betrekking tot dezelfde scheerapparaten. Airco is juridisch en economisch geheel onafhankelijk van Princess. Vorige week is Princess geconfronteerd met de invoer in Nederland door Tongeren van drie partijen van de bewuste scheerapparaten: partij A heeft Tongeren bij Barbero in Italië gekocht, partij B bij Airco in Frankrijk en partij C bij Suki in China. Princess wil zich tegen de invoer door Tongeren van zowel partij A, B en C verzetten en komt bij u om advies.

Vraag 12

Wat zou u Princess adviseren?

Antwoordindicatie 

Vraag 1

Ja. De vertegenwoordigingsbevoegdheid van het bestuur (art. 2:45 lid 1 BW jo. art. 2:53a BW) is onbeperkt en onvoorwaardelijk (art. 2:45 lid 3 BW), want de statutaire goedkeuringsvoorwaarde is niet tot de wet te herleiden. Art. 2:44 lid 2 BW is niet van toepassing op de coöperatie. In casu kan het Bibolini-arrest geen toepassing vinden omdat Hein geen wetenschap heeft van de overschrijding van de interne beperking/de omstandigheid dat geen goedkeuring is verkregen van de algemene ledenvergadering. Dit ondanks dat voor het pand €125.000 meer is betaald dan voor vergelijkbare panden.

Vraag 2

Nee. Bestuurder Bruno is niet individueel vertegenwoordigingsbevoegd (art. 2:45 lid 2 BW).

Vraag 3

Vraag 4

Omdat het een partijtaxatie betreft, kan Unavo worden toegelaten tot het leveren van (tegen)bewijs dat de ketting in 2019 een werkelijke waarde heeft van € 12.000. Slaagt Unavo in dit bewijs, dan kan zij volstaan met uitkering van dit bedrag. Lukt het Unavo niet dit bewijs te leveren, dan dient zij 15.000 uit te keren.

Vraag 5

Art. 7:962 lid 1 BW: Unavo wordt gesubrogeerd in Raya’s vordering op Linda. Weliswaar is Linda familie van Raya, maar zij is geen bloedverwant in de rechte lijn; art. 7:962 lid 3 BW is derhalve niet van toepassing. Linda moet € 15.000 betalen aan Unavo.

Vraag 6

Vraag 7

Verlaging van het nominale bedrag van de preferente aandelen zonder terugbetaling is toegestaan (mits dit gebeurt naar evenredigheid op alle preferente aandelen; art. 2:99 lid 3 BW). Omdat de nominale waarde in de statuten wordt vermeld (zie art. 2:67 lid 1 BW), is een besluit van de AV tot statutenwijziging vereist (art. 2:99 lid 1 BW). Het bestuur dient daartoe een AV bijeen te roepen.

• De houders van de preferente aandelen dienen hun goedkeuring te verlenen (2:99 lid 5) = N.B.
• Versterkte meerderheidseis in geval minder dan de helft van het geplaatste kapitaal is vertegenwoordigd (2:99 lid 6) = N.B.
• Doel kapitaalvermindering vermelden (2:99 lid 7) = N.B.

Vraag 8

De brieven zijn auteursrechtelijk beschermde werken. Het auteursrecht is immers nog niet vervallen; art. 37 Aw. De krant mag uiteraard aandacht besteden aan de brieven, maar citeren levert een verveelvoudigings- en openbaarmakingshandeling op. Art. 15a lid 1 sub 1 Aw bevat weliswaar een beperking op het auteursrecht, maar omdat de brieven nog niet rechtmatig openbaar zijn gemaakt kan op dit citaatrecht niet met succes een beroep worden gedaan. Dus citaten niet opnemen in het artikel of daarvoor toestemming vragen bij erfgenamen van Blaman.

Vraag 9

Klaas en Jan zijn als gewone vennoot hoofdelijk aansprakelijk jegens Ivar (art. 18 WvK). Uittreding van Jan brengt hierin geen verandering. Ook de toegetreden vennoot Pien is aansprakelijk jegens Ivar, omdat de Hoge Raad in het Carlande-arrest heeft beslist dat de aansprakelijkheid van de toetredende vennoot zich ook uitstrekt tot schulden die voor haar toetreding zijn ontstaan. Ook Mitchel kan worden aangesproken nu hij het beheersverbod heeft overtreden door samen met Klaas namens Decca CV de overeenkomst aan te gaan (art. 20 lid 2 en art. 21 WvK). Dit kan anders zijn indien de aansprakelijkheid van Mitchel gelet op de omstandigheden van het geval niet gerechtvaardigd is (Lunchroom Katterug-arrest). Hierover geeft de casus geen uitsluitsel.

Vraag 10

Er heeft (uitdrukkelijke) bekrachtiging plaatsgevonden; art. 2:93 lid 1 BW. BRB NV is aan de koopovereenkomst gebonden. Zij is bij de bekrachtiging vertegenwoordigd door bestuurder B, die individueel vertegenwoordigingsbevoegd is; art. 2:130 lid 2 BW. BRB NV kan dus worden aangesproken tot betaling. Gelet op het faillissement is de kans echter klein dat de schuld aan DigiD wordt voldaan. Ten tijde van de bekrachtiging van de koopovereenkomst bedroeg het gestorte kapitaal minder dan het voorgeschreven minimumkapitaal van €45.000 (namelijk 160.000:4=40.000); art. 2:67 lid 3 BW. Art. 2:69 lid 2, onder b BW is van toepassing: de bestuurders A en B zijn naast BRB NV hoofdelijk aansprakelijk tot betaling van de koopsom. (N.B.: Art. 2:69 lid 1, onder a BW speelt hier niet nu de bekrachtiging na inschrijving heeft plaatsgevonden).

Vraag 11

A (retentor) is een preferente schuldeiser; art. 3:292 BW. De surseance werkt niet jegens de preferente schuldeisers (= schuldeisers met een recht van voorrang); art. 232 sub 1 Fw. Conclusie: A heeft aanspraak op onmiddellijke voldoening.

Vraag 12

Zie art. 53 lid 5 ROW:

• Octrooirecht is ten aanzien van partij A uitgeput: in EER met toestemming (vanwege de verleende licentie is sprake van economisch/juridische verbondenheid) van Princess in het verkeer gebracht (geen verzet mogelijk);
• Octrooirecht is ten aanzien van partij B niet uitgeput: weliswaar in EER in het verkeer gebracht maar niet door of met toestemming van Princess (verzet mogelijk);
• Octrooirecht is ten aanzien van partij C niet uitgeput: niet door of met toestemming van Princess in de EER in het verkeer gebracht (verzet mogelijk).