College: Deelneming

Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

Plaatsbepaling: het uitgangspunt is de strafrechtelijke aansprakelijkheid van een individuele pleger. Dat is degene die alle delictsbestanddelen vervult. Deelneming leidt tot aansprakelijkheid van iemand die een bijdrage aan het vervullen van een delict heeft geleverd. Er wordt onderscheid gemaakt tussen voorafgaande en gelijktijdige (simultaan) vormen van deelneming. Deelneming na het strafbaar feit werd niet strafbaar gesteld door middel van deelneming.

Algemene kenmerken deelneming: alleen deelneming aan een bepaald strafbaar feit is strafbaar (accessoriteit). Rechtvaardigingsgronden gelden ook voor de andere deelnemers, maar schulduitsluitingsgronden niet (art. 50 Sr). Tot slot is dubbel opzet bij alle vormen van deelneming. Dit betekent dat de je opzettelijk deelnemer bent geworden en opzet op het grondfeit hebt gehad. 

Deelnemingsvorm ‘doen plegen’: doen plegen betekent dat je iemand anders het feit laat uitvoeren. De ander fungeert dan als willoos werktuig. De feitelijke pleger is niet strafbaar. De vereisten voor doen plegen zijn: feitelijke gedraging door een ander, straffeloosheid van feitelijke pleger, dubbel opzet, accessoriteit. Doen plegen lijkt op uitlokking. Het verschil met uitlokking is dat de feitelijke pleger bij doen pleger niet strafbaar is. Bij uitlokking zijn de uitlokker en uitgelokte strafbaar. Daarnaast moet bij uitlokking gebruik zijn gemaakt van een bepaald uitlokkingsmiddel. 

Deelnemingsvorm ‘uitlokking’: door het uitlokken via uitlokkingsmiddelen beweeg je een ander tot het begaan van een strafbaar feit. De vereisten zijn: je moet een uitlokkingsmiddel hebben gebruikt, psychische causaliteit, dubbel opzet en accessoriteit. Psychische overmacht maakt dat door de aanwending van het middel je iemand anders hebt overgehaald. De wil van de uitgelokte wordt dus bijgesteld (redelijke toerekening), omdat hij eerst niet van plan was om een strafbaar feit pleegt. Het dubbele opzet moet zijn gericht op het gebruik van het uitlokkingsmiddel.

Deelnemingsvorm ‘medeplegen’: medeplegen is het meewerken aan het plegen van een strafbaar feit met anderen. De medepleger neemt deel aan de uitvoering van het strafbare feit. De vereisten zijn: nauwe en volledige samenwerking (objectieve kant), bewuste samenwerking (dubbel opzet) en accessoriteit. 

De nauwe en volledige samenwerking: de bijdrage van de medepleger moet van voldoende gewicht zijn. Het moet een substantieel aandeel zijn. Zie hiervoor het arrest Balletjespistool. Hierin is bepaald dar de relevante factoren bij het vereiste van nauwe en bewuste samenwerking zijn: intensiteit van de samenwerking, onderlinge taakverdeling, rol in de voorbereiding, uitvoering of de afhandeling van het delict, belang van de rol van de verdachte, diens aanwezigheid op belangrijke momenten en het zich niet terugtrekken op een daartoe geëigend tijdstip. Zie ook het arrest Balletjespistool voor het verschil van medeplegen en medeplichtigheid r.o.3.2.1.

De bewuste samenwerking: je moet opzet hebben op de samenwerking en op de gedraging van het grondfeit. Hier zijn het maken van afspraken van belang, maar stilzwijgende wilsovereenstemming kan ook. 

Deelnemingsvorm ‘medeplichtigheid’: medeplichtigen zijn degene die een beperkte bijdrage leveren aan het mogelijk maken van een misdrijf.  De vereisten zijn: bevorderen of vergemakkelijken, effectiviteit, dubbelopzet en accessoriteit. 

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur? 

Er worden geen onderwerpen besproken die niet worden behandeld in de literatuur. 

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

Er worden geen recente ontwikkelingen besproken.

Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?

Tentamenvraag over medeplegen: wees zo concreet en nauwkeurig mogelijk. 

Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?

Er worden geen vragen behandeld die gesteld zouden kunnen worden op het tentamen.