- Wat houdt de forensische psychiatrie in? Ch.1
- Wat is de historie van de psychiatrie in het recht? Ch.2
- Hoe worden vrijheid en verantwoordelijkheid wijsgerig-antropologisch beschouwd? Ch.3
- Wat is de relatie tussen de psychiatrie en de rechtsbescherming? Ch.4
- Wat houdt de wet BOPZ in? Ch.5
- Hoe wordt toerekeningsvatbaarheid beschouwd vanuit psychiatrisch oogpunt? Ch.6
- Wat houdt het psychologisch onderzoek pro Justitia in? Ch.7
- Wat houdt het strafrechtelijk psychiatrisch gedragsonderzoek in? Ch.8
- Wat is er geregeld in de penitentiaire beginselenwet? Ch.9
- Welke psychiatrische voorzieningen zijn er in de gevangenis? Ch.10
- Hoe wordt de terbeschikkingstelling uitgevoerd? Ch.13
- Risicotaxatie: hoe wordt delictrecidive in de forensische psychiatrie voorspeld? Ch.14
- Welke aspecten zijn er binnen de psychiatrie en het jeugdrecht? Ch.15
- Hoe gaat de (jeugd)psychiatrie om met het jeugdrecht? Ch.16
Wat houdt de forensische psychiatrie in? Ch.1
De psychiatrie houdt zich bezig met de diagnostiek en de behandeling van mensen die een psychische stoornis hebben.
Na Kraepelin zijn vele theorieën ontwikkeld ter verklaring van afwijkend gedrag c.q. gedragsstoornissen, zoals de psycho-analytische theorie, leertheorie, antropologie, sociale psychologie en systeemtheorie.
Tegenwoordig is men het erover eens dat verklaringen multicausaal moeten zijn.
De gedragskundige disciplines werden rechtens erkend bij de wetswijziging van 1988: van TBR naar TBS.
Wat is de historie van de psychiatrie in het recht? Ch.2
In Frankrijk ontstond in de 13e eeuw het instituut van het curatorschap: Wanneer iemand geestesziek was, werd hij verzorgd door iemand die ook zijn vermogen beheerde.
In Engeland kon de koning vanaf 1324 het beheer voeren over de landerijen van geestelijk gestoorden.
In het Romeinse recht werden geestelijk gestoorden niet gestraft. Algemeen gesproken was de familie of curator verantwoordelijk voor de geesteszieke, die zelf onder primitieve omstandigheden werd opgesloten of op bedevaart meegenomen.
Het Germaanse recht kende eveneens de mogelijkheid van niet of verminderd toerekenen bij geesteszieke daders.
In het oude Nederlandse recht werden krankzinnigen of zwaar zwakzinnigen niet gestraft, konden wel worden veroordeeld maar nooit tot de doodstraf.
In 1808 werd het woord ‘psychiatrie’ als eerste gebruikt door Reil.
In de jaren vijftig hebben Pompe, Baan, Kempe en Buytendijk zich als vertegenwoordigers van de Utrechts School bezig gehouden met de integratie tussen recht en sociale wetenschappen. Hiermee namen zij het voortouw bij de humanisering van het strafrecht.
Hoe worden vrijheid en verantwoordelijkheid wijsgerig-antropologisch beschouwd? Ch.3
Indeterminisme is een opvatting die de mens enigerlei vorm van vrijheid laat. Determinisme is de opvatting die deze mogelijkheid ontkent.
In de geschiedenis van het strafrecht onderscheidt men 2 richtingen, namelijk de Klassieke Richting en de Moderne Richting/School.
Van Hamel behoorde tot de Moderne Richting/School. Zijn voorgestelde maatregelen werden in gewijzigde vorm vastgelegd in de Psychopathenwetten van 1928.
In de 17e eeuw kwam het causaal-determinisme opzetten.
Wat is de relatie tussen de psychiatrie en de rechtsbescherming? Ch.4
Het subsidiariteitsbeginsel houdt in dat er bij de beschermingsmaatregelen terughoudendheid is geboden waar het gaat om inschakeling van de rechter.
Het proportionaliteitsbeginsel houdt in dat wanneer vaststaat dat rechterlijke tussenkomst is vereist, gekozen wordt voor de verhoudingsgewijs minst ingrijpende maatregel.
Vertegenwoordiging kan gebeuren op basis van volmacht, zaakwaarneming en de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO). Deze drie vormen van vertegenwoordiging hebben gemeen dat er bij allemaal geen sprake is van een door de rechter benoemde vertegenwoordiger.
Bij volmacht is er sprake van een zelfbenoemde vertegenwoordiger, waarbij de volmachtgever ook de omvang van de volmacht vaststelt. Vereist is wel dat de psychiatrische patiënt die de volmacht afgeeft ter zake wilsbekwaam is op het moment van het verlenen van de volmacht.
Een zaakwaarnemer behartigt de belangen van een ander zonder dat hij daartoe o.g.v. de wet of een overeenkomst is verplicht. Hij is ook bevoegd de betrokkene te vertegenwoordigen.
De rechtbank kan een meerderjarige onder curatele stellen, indien die vanwege zijn geestelijke stoornis niet in staat is of bemoeilijkt wordt zijn belangen zelfstandig te behartigen.
De drie basisrechten van de patiënt op grond van de WGBO zijn het toestemmingsvereiste, het recht op informatie en de bescherming van de privacy.
Wat houdt de wet BOPZ in? Ch.5
De interne rechtspositie ziet op het behandelingsplan, de mogelijkheid van dwangbehandeling, het toepassen van middelen of maatregelen en het beklagrecht.
De externe rechtspositie ziet op de verschillende manieren die er zijn om iemand tegen zijn wil op te nemen in een psychiatrisch ziekenhuis en daar te laten verblijven.
De voorlopige machtiging is de basismaatregel, welke de mogelijkheid biedt iemand tegen zijn wil gedurende maximaal 6 maanden op te nemen en te laten verblijven in een psychiatrisch ziekenhuis.
Het doel van de observatiemachtiging is een onderzoek op korte termijn om te bezien of er sprake is van een geestesstoornis en of die stoornis betrokkene gevaar doet veroorzaken (alleen voor zichzelf!).
Een behandelingsplan wordt opgesteld in overleg met de betrokkene, zijn wettelijk vertegenwoordiger, een derde door de betrokkene aangewezen, de echtgenoot, ouder, kind, broer of zuster (art 38 lid 1). De betrokkene hoeft niet in te stemmen.
Art. 39 beperkt de toepassing van middelen of maatregelen en regelt dwangbehandeling.
In art. 40 staan de rechten van de onvrijwillig opgenomen patiënt, welke kunnen worden beperkt.
Het klachtrecht staat in art. 41. Hij kan door betrokkene en alle ander in het ziekenhuis verblijvende patiënten schriftelijk worden ingediend.
Hoe wordt toerekeningsvatbaarheid beschouwd vanuit psychiatrisch oogpunt? Ch.6
De schulduitsluitingsgrond ontoerekeningsvatbaarheid (art. 39 Sr) wil zeggen dat wanneer een handeling wegens een psychische stoornis niet verwijtbaar is geweest, de handelingsvrijheid bijgevolg afwezig is en de persoon niet over handelingsalternatieven beschikt.
Omdat op deze wijze de verwijtbaarheid ontbreekt, vervalt het schuldverwijt.
Beslissend is of iemand met een psychische stoornis zich van te voren verwijtbaar in een situatie had begeven die noodzakelijkerwijs of waarschijnlijk zou resulteren in een toestand waarin hij niet meer over zijn geestelijke vermogens zou beschikken (culpa in causa).
Wat houdt het psychologisch onderzoek pro Justitia in? Ch.7
1988: psycholoog is wettelijk deskundige voor oplegging tbs
1996: professionalisering: wetenschappelijk onderzoek op gang gekomen en landelijke Commissie rapportage ingericht
Doel gezondheidszorg: verlichten van het lijden en boeken gezondheidswinst
Doel strafrecht: vergelding en beïnvloeding en nastreven gerechtsgelijkheid
Officier van Justitie geeft opdracht Pro Justitia onderzoek: onderzoek naar de persoonlijkheid
Rechter commissaris geeft opdracht onderzoek geestesvermogens
Pro Justitia onderzoek: kijken of er sprake is van een ziekelijke stoornis of gebrekkige ontwikkeling
BooG: screeningsinstrument voor het inzetten pro Justitia onderzoek
NIFP bepaalt of er enkelvoudig/multidisciplinair onderzoek gedaan moet worden en door wie dit gedaan moet worden.
Het onderzoek is deductief, uit de stoornis wordt de invloed op het gedrag afgeleid
De schulduitsluitingsgrond is abstract geformuleerd om met veranderingen mee te gaan.
Objectiverend onderzoek is de vraag of iemand een psychische stoornis of gebrekkige ontwikkeling heeft
Individualiserend onderzoek is wat de invloed van de stoornis op de keuzemogelijkheden was
De rapporteur geeft aan hoe onvermijdelijk de gevolgen voor de onderzochte waren,
Psychologisch onderzoek bestaat uit gesprekscontact, tests, strafdossier en eerdere hulpverleningscontacten.
Alle informatie moet gevalideerd worden omdat informatie achtergehouden of verdraaid kan zijn.
Wat houdt het strafrechtelijk psychiatrisch gedragsonderzoek in? Ch.8
Om de nu nog gebrekkige consensus tussen beoordelaars in Nederland te vergroten, is in Nederland de werkgroep Forensische Rapportage opgericht.
Wanneer een psychiater of psycholoog wordt benoemd tot getuige-deskundige zijn art. 227-236 Sv van toepassing.
In de eerste plaats dient uitgemaakt te worden of er bij de verdachte wel een geestelijke stoornis bestaat. Is dit niet zo, dan kan de verdachte ook niet verminderd toerekeningsvatbaar zijn.
Vervolgens dient te worden vastgesteld of de betrokkene zich in verstandelijke zin wel bewust was van wat hij deed en van de consequenties van zijn handelen.
De verdere vragen hebben betrekking op het verband tussen de geconstateerde aandoening en het ten laste gelegde waaruit een mogelijke beperking van de wilsvrijheid tijdens het ten laste gelegde voortvloeit, resulterend in een vermindering van de toerekeningsvatbaarheid.
De laatste vraag die van groot belang is, is of het verminderen van de stoornis door een bepaalde begeleiding of behandeling zou kunnen leiden tot een kleinere kans op herhaling van het delict.
Wat is er geregeld in de penitentiaire beginselenwet? Ch.9
De PBW geldt sinds 1999. Uitwerkingen zijn te vinden in de Penitentiaire maatregel (PM) en een twaalftal Regelingen, waaronder de huisregels. De PM, een AMvB met zijn grondslag in art 11 Sr, gaat boven de Regelingen en de PBW gaat boven de PM.
Art 2 lid 4 PBW geeft de grenzen weer van degenen die met de tenuitvoerlegging zijn belast en vind zijn grondslag in art 15 lid 4 GW.
Welke psychiatrische voorzieningen zijn er in de gevangenis? Ch.10
De voornaamste differentiatiecriteria worden gevormd door sekse, leeftijd, strafduur en de juridische status, welke kunnen worden toegepast o.g.v. art 8.
De regeling van het beklag is geregeld in art 60-68 PBW. Door het woord ‘beslissing’ in art 60 wordt beklag over feitelijk handelen dat niet direct is terug te voeren op een beslissing uitgesloten.
Hulpverlening aan gedetineerden met psychische problemen wordt primair uitgevoerd door inrichtingspsychologen.
Indien er een psychische stoornis wordt vastgesteld wordt, indien noodzakelijk en mogelijk, vervolgens een psychiatrische behandeling gestart. Deze behandeling bestaat meestal uit het voorschrijven van medicatie en begeleidende gesprekken.
Hoe wordt de terbeschikkingstelling uitgevoerd? Ch.13
Tbs is het ultimum remedium
Doel: beveiligen van de samenleving tegen de recidive van de veroordeelde
Vroeger: sterkverminderd en ontoerekeningsvatbaren volgens medisch model behandeld
In TBR (tot jaren 50)dwangverpleging gericht op individuele psychotherapie
Veel onderlinge verschillen tussen TBR inrichtingen
Psychiatrische Observatie Kliniek (Pieter Baan Centrum): grondslag multidisciplinaire observatie
Na jaren 70: niet meer veranderen van persoonlijkheid als doel, maar verminderen van de recidive
Inzicht kwam dat stoornissen chronisch waren
Aantal vrijheidsbenemende straffen en lengte zijn toegenomen
Door toename was er een capaciteitsnood, daardoor werden twee beleidsonderzoeken uitgevoerd, namelijk meer sturing bij de tenuitvoerlegging van de tbs en het aselect toewijzen van tbs-gestelden
20% van de in vrijheid gestelden recidiveerden
Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatie-Centrum verzamelt recidive cijfers
Recidive is afgenomen, waarschijnlijk door toegenomen verblijfsduur
Longstay indicatie bij blijvend delictgevaarlijke tbs-gestelden
Aantal verdachten dat Pro Justitia onderzoek weigert groeit, om tbs-vonnis te ontlopen
Tbs duurt vaak langer dan gevangenisstraf
Risicotaxatie: hoe wordt delictrecidive in de forensische psychiatrie voorspeld? Ch.14
Delictrecidive geeft de gevaarlijkheid van de verdachte
Risicotaxatie is het vaststellen van recidive
Tbs mag alleen opgelegd/voortgezet worden bij onaanvaardbaar geachte recidivekans
Base rate: percentage personen binnen een populatie dat een bepaald verschijnsel vertoont
Soms foute voorspellingen delictresidive (vals negatieven of vals positieven)
Ongestructureerde klinische risicotaxatie: deskundigen hebben persoonlijk referentiekader
Actuariele risicotaxatie: risicofactoren verzamelen en via algoritme omzetten in percentage
Gestructureerde klinische risicotaxatie: behandelaren werken volgens een vast (evidence based) systeem
Gestructureerde risicotaxatie maakt advisering objectiever
Onwenselijke neveneffecten van de risicotaxaties is dat slachtoffers de overheid aansprakelijk kunnen stellen en gedetineerden beklag kunnen doen
Welke aspecten zijn er binnen de psychiatrie en het jeugdrecht? Ch.15
Handelingonbekwaamheid van de minderjarige betekent dat hij in het algemeen onbekwaam is rechtshandelingen te verrichten, waaraan hij zichzelf bindt. Hij kan ook niet zelf in rechte optreden.
Als de minderjarige handelingsonbekwaam is en toch rechtshandelingen verricht dan zijn deze rechtshandelingen vernietigbaar of nietig (art 1:234 BW).
Een uitzondering hierop is onder meer dat een minderjarige van 16 jaar en ouder zelfstandig een arbeidsovereenkomst kan aangaan. Ook art 7:447 en 7:465 BW zijn hierop uitzonderingen.
Hoe gaat de (jeugd)psychiatrie om met het jeugdrecht? Ch.16
De art 77a Sr ev. gelden voor minderjarigen van 12 tot 18 jaar ten tijde van het begaan van het feit.
Op 16 en 17 jarigen kan bij uitzondering het meerderjarigenstrafrecht worden toegepast, de gronden hiervoor zijn dan de ernst van het begane feit, de persoonlijkheid van de dader of de omstandigheden waaronder het feit is begaan.
Op 18-21 jarigen kan het minderjarigenstrafrecht worden toegepast, de gronden hiervoor zijn de persoonlijkheid van de dader of de omstandigheden waaronder het feit is begaan.
Samenvattingen per hoofdstuk bij de 6e druk van De Psychiatrie in het Nederlands Recht van Raes e.a.
Samenvattingen per hoofdstuk bij de 6e druk van De Psychiatrie in het Nederlands Recht van Raes e.a.
Psychology and behavorial sciences - Theme
Summaries, study notes, internships, tips and tools for study and work in psychology and behavorial sciences
- Lees verder over Psychology and behavorial sciences - Theme
- 14593 keer gelezen
- 1 of 1913
- volgende ›
JoHo can really use your help! Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world
Online access to all summaries, study notes en practice exams
- Check out: Register with JoHo WorldSupporter: starting page (EN)
- Check out: Aanmelden bij JoHo WorldSupporter - startpagina (NL)
How and why would you use WorldSupporter.org for your summaries and study assistance?
- For free use of many of the summaries and study aids provided or collected by your fellow students.
- For free use of many of the lecture and study group notes, exam questions and practice questions.
- For use of all exclusive summaries and study assistance for those who are member with JoHo WorldSupporter with online access
- For compiling your own materials and contributions with relevant study help
- For sharing and finding relevant and interesting summaries, documents, notes, blogs, tips, videos, discussions, activities, recipes, side jobs and more.
Using and finding summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter
There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.
- Use the menu above every page to go to one of the main starting pages
- Starting pages: for some fields of study and some university curricula editors have created (start) magazines where customised selections of summaries are put together to smoothen navigation. When you have found a magazine of your likings, add that page to your favorites so you can easily go to that starting point directly from your profile during future visits. Below you will find some start magazines per field of study
- Use the topics and taxonomy terms
- The topics and taxonomy of the study and working fields gives you insight in the amount of summaries that are tagged by authors on specific subjects. This type of navigation can help find summaries that you could have missed when just using the search tools. Tags are organised per field of study and per study institution. Note: not all content is tagged thoroughly, so when this approach doesn't give the results you were looking for, please check the search tool as back up
- Check or follow your (study) organizations:
- by checking or using your study organizations you are likely to discover all relevant study materials.
- this option is only available trough partner organizations
- Check or follow authors or other WorldSupporters
- by following individual users, authors you are likely to discover more relevant study materials.
- Use the Search tools
- 'Quick & Easy'- not very elegant but the fastest way to find a specific summary of a book or study assistance with a specific course or subject.
- The search tool is also available at the bottom of most pages
Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?
- Check out: Why and how to add a WorldSupporter contributions
- JoHo members: JoHo WorldSupporter members can share content directly and have access to all content: Join JoHo and become a JoHo member
- Non-members: When you are not a member you do not have full access, but if you want to share your own content with others you can fill out the contact form
Quicklinks to fields of study for summaries and study assistance
Field of study
- All studies for summaries, study assistance and working fields
- Communication & Media sciences
- Corporate & Organizational Sciences
- Cultural Studies & Humanities
- Economy & Economical sciences
- Education & Pedagogic Sciences
- Health & Medical Sciences
- IT & Exact sciences
- Law & Justice
- Nature & Environmental Sciences
- Psychology & Behavioral Sciences
- Public Administration & Social Sciences
- Science & Research
- Technical Sciences
Add new contribution