Hoorcollege 1 Psychopathologie 2023 Universiteit Utrecht

Hoorcollege 1- introductie psychopathologie

DSM geschiedenis:

• 1880: 7 diagnoses: manie, melancholie, monomanie, paresis, dementie, dipsomanie, en epilepsie 
• 1911 DSM 1: 106 diagnoses 
• DSM 2: 182 diagnoses 
• DSM 3: 265 diagnoses 
• DSM 4: 374 diagnoses 2013
• DSM 5: 491 diagnoses

stromingen binnen psychologie:

• psychodynamische stroming
• behaviorism
• humanistische stroming
• cognitieve stroming
• biologische stroming

taken therapeuten

• orde te scheppen in symptomen
• te begrijpen waarom (luxerende en instandhoudende factoren)
• te bepalen waar de nood zit en wat beste aangrijpingspunt is

DSM classificaties: labels om symptomen te ordenen

• persoonskenmerk → symptoom=uitingsvorm → label
• vb controlegedrag→ dwangmatig controleren, behoefte aan orde etc → bvb label: OCS. 
• Een bepaald persoonskenmerk hoeft niet altijd negatief te zijn, zo kan bijvoorbeeld controlegedrag ook leiden tot beter presteren

DSM limitaties

• comorbiditeit
• afbakening onduidelijk omdat er veel overlap is
• versnippering
• puur gericht op symptomen en niet op onderliggende aetiologie

DSM classificatie werkt het best als:

• iedere classificatie uniek is
• iedere classificatie stabiel is
• ze alles weten te verklaren

Alternatieven voor DSM

• Research domain criteria (RDOC): symptoomclusters linken aan neurobiologie. 
• Hierarchical Taxonomy of psychopathology (HITOP): psychopathologie spectra
• Netwerktheorie: focus op de samenhang van symptomen onderling en dus niet op een achterliggende construct, zoals diagnose, ziekte, latente factor

RDOC limitaties:

• Neurobiologische constructen zijn weinig specifiek 
• Neurobiologische constructen verklaren maar klein deel 
• Dimensies te vaag en complex 
• Wel goede bouwblokken voor onderzoek naar onderliggende neurobiologie

HITOP limitaties:

• Combinaties van uitersten op een spectrum niet mogelijk 
• Verschil symptomen en maladaptieve traits onduidelijk 
• Wel goed overzicht van samenhang tussen stoornissen

Netwerkmodel limitaties:

• Het gaat puur om correlaties tussen symptomen die gecorrigeerd zijn voor andere onderlinge correlaties
• geen causaliteit!
• wel inzichtgevend: samenhang, overlap, individuele aangrijpingspunten