Hoorcollege 12: Bias en ethiek in de diagnostiek - Grondslagen van psychologische diagnostiek en testtheorie (GPDTT) aan de Universiteit Utrecht

Testbias: een fout in de testscore die systematisch een groep onder- of overschat. Bedreigt de validiteit.

De testsetting kan het resultaat beïnvloeden: verschillende personen hebben verschillende verwachting van de test waartussen interactie plaats vindt. Er zijn verschillende randvoorwaarden (heeft de deelnemer goed geslapen? Is de deelnemer zenuwachtig), de testomschrijving en testinhoud kan verschillen/verschillend geïnterpreteerd worden. 

Vormen van vertekening:

• Constructbias (begripsvaliditeit)
• Methode (afname, afnemer, interactie)
• Itembias (in de test zelf)

Culturele verschillen beïnvloeden de itembias: ben je bekend met items? Hoe praat je over symptomen? Vertalings- en formuleringskwesties? Etc.

Hoe kan je een bias voorkomen?

• Check de inhoud (items) en procedure van tests met vertegenwoordigers van verschillende groepen.
• Specificeer de afname goed en maak deze toepasbaar op alle groepen.
• Doe psychometrisch onderzoek voor verschillende doelgroepen (bias erkennen!).

Fairness: een zo eerlijk mogelijke test, zonder bias in de inhoud, met gelijke testomstandigheden, mogelijkheden en testuitkomsten voor alle groepen.

Cultural test bias hypothesis: neemt aan dat groepen niet verschillen. Ieder verschil tussen groepen is het gevolg van bias. Een compleet faire test levert geen verschil in resultaten op.

Bell curve: stelt dat arme en donkere mensen in de US dit te danken hebben aan een geërfde lage intelligentie. Stephen Jay Gould had op de volgende aannames van de Bell curve kritiek:

1. Intelligentie is een getal (Gould: intelligentie is een marge)
2. Je kunt mensen rangordenen op basis van dat getal
3. Intelligentie is erfelijk (Gould: ook grotendeels niet)
4. Intelligentie is onveranderlijk (Gould: het feit dat het genetisch is betekent niet dat het niet ontwikkelbaar is)

Het Flynn effect: toename van IQ tussen 1932-1997 (Hoeft niet te betekenen dat we slimmer zijn geworden; we zijn in ieder geval beter geworden in het maken van een IQ-test).

Het biologisch gegeven ‘ras’ bestaat niet (human genome project).

Inhoud van de tests is ontwikkeld door westerse witte mensen, dit vergroot substantieel de kans op bias t.a.v. andere groepen in de test.

De COTAN beoordeelt fairness d.m.v. een matrijs.

Klachten analyse: stellen van goede vragen. Wat heeft deze cliënt nodig? Wat is er aan de hand? (ipv ‘is er sprake van ADHD’? Stel alleen vragen die cliënt echt verder helpen.

Probleem-analyse: voldoet het gedragspatroon aan de DSM-classificatie? Wat zijn de cognitieve vermogens van de cliënt? Gewetensontwikkeling?

Indicatie-analyse: welke behandeling kies je voor je cliënt? Evidence-based keuze maken: kies voor behandeling die op grond van de best beschikbare gegevens het meest waarschijnlijk werkt. Hoe groter de impact van de keuze, hoe eerlijker je moet zijn over de onzekerheid.

Van symptoom naar classificatie: als er x aantal symptomen aanwezig zijn dan word je gediagnosticeerd met stoornis y. Niet andersom: de symptomen komen niet door de stoornis.

Als je deze aantekeningen handig vond, volg dan gelijk mijn WorldSupport account! Dit kan door rechts naast deze samenvatting op '+ Follow' te klikken. Wordt erg gewaardeerd :)