Hoorcollege 14 Psychopathologie 23 Universiteit Utrecht

Hoorcollege 14: Persoonlijkheidsstoornissen

• Neuroticism
• Extraversion 
• Agreeableness,
• Conscientiousness: hoe rigide je bent, passend bij OCS
• Openness.

• Vaak traumagerelateerd. Er is dan een onveilige hechting, waardoor ze niet goed de wereld hebben kunnen ontdekken en strategiën hebben aangeleerd
• Stoornis in de interactie tussen individu en andere personen
• Prevalentie: is verschillend per stoornis. De prevalentie in de normale bevolking is 10-20% en in de GGZ 50-60%
• Verschijning ervan verloopt anders over leeftijd, zo verzwakt borderline
• Vaker gediagnosticeerd in steden
• Er is een gebrek aan emotieregulatievaardigheden
• Dissociatie: is veelvoorkomend en wordt getriggerd door onderliggende trauma’s

• Pathologisch - afwijken van de populatienorm.
• Persistent - het komt over lange tijd voor.
• Pervasief - het komt in een veelheid aan situaties voor

• Welke emoties ze ervaren
• Wat ze moeten doen als ze bepaalde emoties ervaren
•  Hoe ze emoties moeten uitleggen aan de ander
• Hoe ze om moeten gaan met emoties

• Upper limit: mensen tonen soort hyper-arousal, met een vecht/vlucht respons, ze zijn angstig en sympathisch. 
• Under limit: mensen tonen soort hypo-arousal, et depressie of dissociatie, en parasympathisch.

• Cluster A ( Buitenbeentjes): weten niet hoe ze met emoties om moeten gaan,  zijn vreemd en excentriek. Soms hebben ze psychotische kenmerken. Het zijn vaak mensen die alleen leven of wonen en weinig contact hebben met anderen en in isolatie leven
• Cluster B (Laspakken):  impulsief, onverantwoordelijk en vinden het moeilijk om met hun emoties om te gaan.
• Cluster C (Angsthazen): mensen die bang zijn, om relaties aan te gaan, of om mensen te verliezen. Ze vermijden conflicten. De angst is altijd de drijvende kracht.

• Paranoïde persoonlijkheidsstoornis: wantrouwend. Onderontwikkeld vertrouwen en harmonie. Zijn vaak scherp en goed geïnformeerd. Vragen continu verantwoording op van anderen
• Schizoïde persoonlijkheidsstoornis: afstandelijk, drukken beperkt emoties uit, weinig interpersoonlijke relaties. Moeilijk te onderscheiden van autisme
• Schizotypische persoonlijkheidsstoornis: onvermogen in sociaal contact, weinig hechte relaties, problemen met benoemen van emoties, perceptuele stoornissen (waanachtig)

• Borderline persoonlijkheidsstoornis: instabiliteit, verlatingsangst, actief, idealisatie van anderen, denken heel zwart/wit, kunnen ook omklappen
• Antisociale persoonlijkheidsstoornis: voor 15e al sprake van normoverschrijdend gedrag, agressief en impulsief, niet werkende impulscontrole, verlegging van schuld, eisen zichzelf veel toe
• Narcistische persoonlijkheidsstoornis: overtuigd van eigen geweldigheid, gebrek aan empathie, niet delen met anderen en groepsidentificatie, vinden zichzelf erg belangrijk
• Histrionische persoonlijkheidsstoornis: aandacht eisend, emotioneel, aanwezig, glamorous zelfbeeld, erotiseren graag

• Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis: behoefte aan verzorging, onderontwikkelde autonomie, verlatingsangst, hulpeloos en incompetent zelfbeeld, zoeken goedkeuring en hebben weinig daadkracht. Verschilt per cultuur
• Vermijdende persoonlijkheidsstoornis: onderontwikkelde assertiviteits en groepsgevoel, “niet goed genoeg”, sensitief voor andermans meningen, verlegen
• Dwangmatige persoonlijkheidsstoornis: preoccupatie met ordelijkheid en perfectionisme, verminderde spontaniteit, efficiëntie en openheid. Differntiaaldiagnostiek met autisme (handelingen geven een gevoel van rust) of dwangstoornis (fluctueert meer in tijd)  is ingewikkeld

• Schema focused therapy: in de kindertijd ontstaan schema’s door schending van basisbehoeften en poging tot pijn verminderen. Deze schema’s worden aangepakt.
• Dialectical behavior therapy: gericht op emotieregulatie, het versterken van gezonde processen en gedragsvaardigheden aanleren. Heel concreet, en lijkt op CGT.
• Mentalization based therapy: gericht leren mentaliseren en zo in contact komen met anderen. Voornamelijk voor borderline, meer psychodynamisch
• Transference-focused therapy (Kernberg): gaat over persoonlijkheidsorganisatie en identiteitsdiffusie, hoe stabiel ben je en hoeveel stress kan je aan