Hoorcollege 2: De Diagnostische Cyclus - Grondslagen van psychologische diagnostiek en testtheorie (GPDTT) aan de Universiteit Utrecht

Overconfidence bias: mensen zijn zekerder van hun oordeel dan eigenlijk het geval is.

Een goede psychodiagnosticus maakt evidence based beslissingen (vanuit wetenschappelijke theorie), gebruikt meetinstrumenten die de testkwaliteit waarborgen, gaat hypothesetoetsend te werk en hanteert een navolgbare strategie voor besluitvormen.

De randvoorwaarden tijdens een diagnose zijn een balans tussen snel en goed, rechtdoend aan de situatie en belevingswereld van de cliënt en zo volledig maar beperkt mogelijk uitspraken doen.

In de empirische cyclus staat empirisch wetenschappelijk onderzoek, waarbij hypotheses systematisch getoetst worden, centraal.  In de diagnostische cyclus is de empirische cyclus vertaald naar de diagnostiek van een individu.

De regulatieve cyclus is praktijkgericht en situatiespecifiek. Deze cyclus is zichtbaar in de indicatiefase van de DC en is gericht op het nemen van beslissingen.

Dat een diagnose enkel een DSM-classificatie is en dat een DSM-classificatie de oorzaak is van de ervaarde problemen zijn misvattingen.

Je hebt verschillende type diagnoses:

• Verhelderende diagnose: welke klachten zijn er?
• Onderkennende diagnose: wat is er aan de hand?
• Verklarende diagnose: wat is de oorzaak van de klachten?
• Indicerende diagnose: wat is er nodig om deze klachten te verhelpen?

Tijdens de klachtenanalyse (KA) inventariseer je het probleem volgens de cliënt. Je maakt een overzicht van de klachten. Je formuleert een hulpvraag (wat wil de cliënt van jou?) en maakt vraagstellingen voor onderzoek. Uiteindelijk stel je een verhelderende diagnose op.

Tijdens de probleemanalyse (PA) cluster je het probleemgedrag in categorieën. Je bepaalt de ernst van de problemen (bijvoorbeeld met de crteria van Rutter) en je doet eventueel onderkennend onderzoek (toetsen of de problemen voldoen aan de criteria van de DSM-4/5 met vooraf geformuleerde toetsingscriteria en eventueel een DSM classificatie vaststellen. Uiteindelijk stel je een onderkennende diagnose op.

Tijdens de verklaringsanalyse (VA) zoek je naar condities die de klachten in stand houden. Op basis van literatuur formuleer je een verklarende hypothese. Eventueel maak je een denkschema. Je kiest geschikte meetinstrumenten, formuleert toetsingscriteria en toetst de hypothese. Uiteindelijk stel je een verklarende diagnose op.

Tijdens de indicatieanalyse (IA) wordt een behandeling of begeleiding aanbevolen op basis van het werkmodel. Je formuleert eert advies. Uiteindelijk stel je een indicerende diagnose op.