• Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

Intellectueel eigendom, inleiding en auteursrecht.

Intellectuele eigendomsrechten

Intellectueel eigendomsrecht is de verzamelnaam voor rechten op voortbrengselen van de geest/ intellectuele creaties. Denk aan muziek, werken, vormgeving, teksten, foto’s et cetera. Onder het IE-recht vallen onder andere met auteursrecht, het merkenrecht, het handelsnaamrecht en het octrooirecht.

Hoe ziet IE-recht eruit van creatieve prestaties?

• Auteursrecht
• Naburig recht
• Modelrecht
• Databankrecht

Rechten op onderscheidingsteken

• Merkrecht
• Handelsnaamrecht

Rechten op techniek

• Octrooirecht
• Kwekersrecht
• Topografieënrecht.

Het gaat om de privaatrechtelijke ordening van de concurrentiestrijd. Wat is nou wel en wat is niet geoorloofd. Dat hebben we opgeschreven in de afzonderlijke IE-wetten. Er blijft een categorie ongeschreven normen over en die gooien we op 6:162 BW.

Kenmerken van IE-rechten

• Bescherming van creatieve prestaties
• Ordening scheppen in de concurrentiestrijd
• Absolute rechten; werken tegen iedereen
• Vermogensrechten; kunnen heel veel waard zijn. Ze zijn overdraagbaar en kunnen in licentie gegeven worden
• Internationale en Europese wetgeving

Hoe kan je die IE-rechten rechtvaardigen?

• Billijkheidsargument: het verrichten van geestelijke commerciële arbeid geeft niet minder dan het verrichten van fysieke arbeid aanspraak op de adequate beloning.
• Doelmatigheidsargument: de maatschappij als geheel is ook beter af met het toekennen van IE-rechten.

Dat IIe-recht kenmerkt zich door mini monopolies. Het zijn natuurlijk absolute rechten, je voelt al aan dat gene wat we heel hoog in het vaandel hebben, dat idee van die vrije mededinging, daar wordt een uitzondering in gemaakt. We moeten daar een balans in zien te vinden. We hebben daar rekening mee gehouden, je ziet dat terug in art 34 VWEU en 36 VWEU. Je moet ook denken aan de machtsposities, 101 VWEU en 102 VWEU.

Auteursrecht

Opbouw van de auteurswet

• Materiele vereisten; wat wordt er beschermd?
• Formele vereisten
• Rechthebbende; Aan wie komen die rechten toe?
• Inhoud van het recht (en beperkingen); Wat kan ik met dat recht? Tegen wie kan ik optreden?
• Beschermingsduur; Hoelang duurt dat recht?
• Handhaving; Hoe kan je dat recht handhaven?

Het auteursrecht: Art. 1 Auteurswet: Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.

Materiele vereisten

Wat is een werk? In art 10 Aw staat een opsomming van werken, maar deze is niet limitatief. Dit artikel geeft voorbeelden van werken.

Twee eisen wanneer een werk wordt beschermd door het auteursrecht:

• Oorspronkelijk (eigen oorspronkelijk karakter en persoonlijk stempel);

Die vormgevingskeuze kan ook bestaan uit de combinatie van niet auteursrechtelijk beschermde elementen.

• Zintuig waarneembaar.

Het werk moet tot uitdrukking zijn gebracht; het moet waarneembaar zijn of zijn geweest. Dus een enkel idee dat niet tot uitdrukking is gebracht komt voor auteursrechtelijke bescherming niet in aanmerking.

Er is vrij snel sprake van auteursrechtelijk beschermd werk. Er is een lage drempel. Dommering: ‘De persoonlijke noot is niet veel meer dan een onbedoelde ‘vingerafdruk’ die aan iedere waarneembare menselijke communicatie een (vluchtig) subjectief karakter geeft’.

Vuistregel: De vraag stellen of het uitgesloten geacht moet worden dat twee auteurs, onafhankelijk van elkaar, precies hetzelfde werk maken. Wanneer die vraag bevestigend moet worden beantwoord, dan mag aangenomen worden dat van een werk sprake is. Hoe meer keuzemogelijkheden de auteur heeft om aan zijn creatie vorm te geven, hoe groter de kans is dat hij auteursrechtelijk beschermd werk schept.

Formele vereisten

Er gelden geen formele vereisten. Het enige wat nodige is, is dat er een creatieve prestatie wordt verricht. Het auteursrecht bestaat van rechtswege op het moment van scheppen.

Rechthebbende

Twee begrippen goed uit elkaar houden, de maker en de rechthebbende.

• Maker: degene wiens creativiteit in het werk is terug te vinden, wiens persoonlijk stempel het werk draagt.
• Rechthebbende: degene aan wie het auteursrecht toekomt.

De maker. Hoofdregel: wie schept is maker, aan hem komt in beginsel het auteursrecht toe. Nu kan de situatie ontstaan waarin meerdere makers zijn. Dan kan je twee situaties onderscheiden:

• Combinaties van werken, werken kunnen van elkaar worden gescheiden.
• Gemeenschappelijke werken, werken kunnen niet van elkaar worden gescheiden.

Uitzonderingen: artikel 6,7,8 Auteurswet.

De rechthebbende. De maker zal vaak ook de rechthebbende zijn. Maar het kan zo zijn, dat de maker de auteursrechten overdraagt en dat de rechthebbende een persoon is. Aan de maker komen altijd de persoonlijkheidsrechten toe.

Inhoud van het recht

Wat kan ik nou met dat recht? Welke rechten geeft het auteursrecht mij?

• Exploitatierechten
• Persoonlijkheidsrechten

Exploitatierechten bestaat uit het verveelvoudigingsrecht en het openbaarmakingsrecht. Beide zijn ruime verzamelbegrippen.

Wat is verveelvoudigen? Art 13 Aw. Dat omvat twee betekenissen:

• Kopiëren of reproduceren;
• Het nabootsen van werk in gewijzigde vorm.

Beslissend is of auteursrechtelijk beschermende trekken van het werk herkenbaar zijn overgenomen.

Er moet ook sprake zijn van ontlening. Het overnemen van beschermde trekken is niet voldoende. Ontlening houdt in dat je kan aantonen dat de vermeende inbreukmaker het van jou heeft afgekeken. Wie stelt moet bewijzen. Maar wanneer het beweerdelijk inbreuk makende werk in zodanige mate de auteursrechtelijke beschermde trekken van het eerdere werk vertoont dat de totaalindrukken die de beide werken maken te weinig verschillen voor het oordeel dat het eerstbedoelde werk als een zelfstandig werk kan worden aangemerkt, moet de verweerder aantonen dat, ondanks de overeenstemming, sprake is van een zelfstandige schepping die niet de vrucht is van (on)bewuste ontlening.

Wat is het openbaarmakingsrecht? Art. 12 Aw. Het openbaarmakingsrecht omvat een aantal handelingen die met elkaar gemeen hebben dat het werk op de één of andere manier ter beschikking van een publiek wordt gesteld. Het gaat om de toegang verschaffen tot een werk. Dat ter beschikking stellen kan op een aantal verschillende manieren:

• Vertoning van een film in een bioscoop
• Expositie in een museum
• Uitzenden van muziek op de radio
• Aanbieden van muziek op internet
• Te koop aanbieden van een boek in de winkel
• Uitzenden van voetbalwedstrijden

In beginsel zul je toestemming nodig hebben van de rechthebbende. Maar er zijn beperkingen waarin je toch zonder toestemming mag verveelvoudigen of openbaar maken. Indien je precies voldoet aan de eisen die gesteld worden in die situatie. Artikel 15,16,18 Aw. Voor de beperkingen gelden drie stappen:

1. Het moet gaan om bijzondere gevallen;
2. Er mag geen afbreuk worden gedaan aan de normale exploitatie van het werk;
3. De wettige belangen van de auteur mogen niet op ongerechtvaardigde wijze worden geschaad.

Portretrecht, artikel 19-21 Aw. Het gaat met name om artikel 21 Aw, de auteursrechthebbende van de foto van met een foto doen en laten wat hij wil, maar omdat er iemand geportretteerd is, kan iemand zich verzetten tegen openbaarmaking. Er botsen nu twee belangen; het belang van de rechthebbende en het belang van de geportretteerde.

Arrest Caroline von Hannover II – de volgende criteria spelen een rol bij de belangenafweging tussen het recht op privacy en het recht op meningsuiting:

• Een essentieel criterium is of de publicatie (van het artikel of de foto) een bijdrage levert aan een debat dat in de publieke belangstelling staat;
• De bekendheid van de persoon in kwestie en het onderwerp van het bericht;
• De manier waarop de persoon in kwestie zich in het verleden heeft gedragen;
• De inhoud, vorm en consequenties van de publicatie,
• De omstandigheden waaronder de foto is genomen.

• Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

Alles wat is besproken, is terug te vinden in de literatuur.

• Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

Er worden geen recente ontwikkelingen in het vakgebied besproken.

• Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?

Er worden geen opmerkingen gemaakt met betrekking tot het tentamen.

• Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?

Er worden geen vragen behandeld die gesteld zouden kunnen worden op het tentamen.