Schnitzer (strafzaak tegen Bruno Schnitzer) (HvJEG 11-12-2003, C-215/01)

Onderwerp

In Duitsland wordt Schnitzer vervolgd op grond van de Wet ter bestrijding van zwartwerk, omdat hij de wettelijke vertegenwoordiger is van een Portugese onderneming, en deze opdroeg werkzaamheden in Duitsland te verrichten. Omdat zij niet was ingeschreven in het Duitse ambachtsregister, had zij niet de vereiste vergunning. De verwijzende rechter stelt een vraag, namelijk of het vrije verkeer van diensten in dit geval van toepassing is.

Het Hof

Op de werkzaamheden van het bedrijf van Schnitzer zijn de bepalingen uit het EG-verdrag over diensten van toepassing, tenzij het bedrijf moest worden geacht in Duitsland te zijn gevestigd. Dan zouden de werkzaamheden vallen onder art. 43 tot en met 48 EG, met betrekking tot het recht van vestiging.

Art. 50 lid 3 EG brengt met zich mee dat het mogelijk is dat de werkzaamheden tijdelijk in een andere lidstaat worden uitgeoefend. Dan gelden voor de buitenlandse dienstverrichter dezelfde voorwaarden als een nationale dienstverrichter. Vereist is dan dat de werkzaamheden slechts tijdelijk zijn. Of iets tijdelijk is, ligt aan de frequentie, duur, periodiiteit en continuïteit van een dienstverrichting. De dienstverrichter kan bovendien gebruik gaan maken van bijvoorbeeld een kantoor.

Als op duurzame wijze een beroepswerkzaamheid werd uitgeoefend, valt zo’n onderdaan onder het recht van vestiging en niet onder het recht van vrij verkeer van diensten. Zo’n dienst kan enorm breed zijn. Er is geen duur of frequentie bepaald, noch valt dat af te leiden uit het Verdrag, waarbij de dienstverrichting, of een bepaalde dienst, niet meer kan worden beschouwd als dienstverrichting in de zin van het Verdrag.

Dat een in een lidstaat gevestigde ondernemer dezelfde diensten verricht in een andere lidstaat, zonder dat hij daar over infrastructuur beschikt, welke hem in staat stellen zijn werkzaamheid op duurzame wijze uit te oefenen, houdt niet in dat hij is gevestigd in die staat.

Met betrekking tot het handelsregister: de verplichting tot inschrijving in dit register vormt een beperking in de zin van art. 49 EG. Dit kan worden gerechtvaardigd door dwingende redenen van algemeen belang, zoals de bescherming van kwaliteit. Wel moet dan worden voldaan aan het evenredigheidsbeginsel. Als reeds is aangetoond dat door een ondernemer uit een andere lidstaat aan de voorwaarden is voldaan, is het niet toegestaan dat deze regels het verrichten van diensten van deze ondernemer vertragen of bemoeilijken. Als blijkt dat aan de voorwaarden is voldaan, moet inschrijving in het register automatisch geschieden, waarbij geen betalingsverplichtingen ontstaan voor de dienstverrichter. De frequentie van dienstverrichting doet hier niet aan af.

Conclusie

De bepalingen van gemeenschapsrecht verzetten zich dus wel tegen de verplichting tot inschrijving in het handelsregister, wanneer deze het duurder of moeilijker maakt om diensten in een andere lidstaat uit te oefenen, en wanneer aan de voorwaarden voor uitoefening van de werkzaamheden is voldaan.