Merci convenzionali porto di Genova (HvJ 10-12-1991, Zaak 179/90)

Casus

Deze zaak speelt tussen Merci en Siderurgica Gabrielli SpA over de uitvoering van loswerkzaamheden in de haven van Genua. Het blijkt dat in Italië het laden, lossen overslaan en het verplaatsen in het algemeen van goederen en al het andere materieel in de haven op grond van artikel 110 van de Codice della Navigazione zijn voorbehouden aan havencorporaties waarvan de werknemers de Italiaanse nationaliteit moeten hebben. Op inbreuken op de uitsluitende rechten die aan de havencorporaties zijn verleend, worden in artikel 1172 van de Codice sancties gesteld. Overeenkomstig de Italiaanse regeling wendde Siderurgica zich tot Merci, een onderneming waaraan het uitsluitende recht was toegekend, in de haven van Genua werkzaamheden met betrekking tot conventionele goederen uit te voeren, voor het lossen van een uit de Bondsrepubliek Duitsland geïmporteerde partij staal, hoewel de goederen onmiddellijk door het boordpersoneel hadden kunnen worden gelost. Voor de loswerkzaamheden deed Merci op haar beurt een beroep op de havencorporatie van Genua. Als gevolg van een vertraging bij het lossen van de goederen, die vooral het gevolg waren van stakingen van arbeiders van de haven, ontstond er een geschil tussen Siderugica en Merci. Siderurgica vorderde een vergoeding voor de schade. De verwijzende rechter schorste de zaak en stelde prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie. 

Rechtsvragen

1. Kan het worden verplicht dat enkel onderdanen van het land in kwestie mogen lossen als er ook boordpersoneel is dat dit kan verrichten. 

2. Is een havenonderneming waarvan het personeel uitsluitend uit onderdanen van het eigen land bestaat en die het uitsluitende recht heeft op het laden en lossen van goederen in de nationale havens en daarbij opgelegde tarieven moet toepassen, een onderneming belast met het beheer van diensten van algemeen economisch belang die haar bijzondere taak niet langer meer zou kunnen vervullen, indien artikel 90, lid 1, en de verbodsbepalingen van de artikelen 7, 30, 85 en 86 EEG-Verdrag op haar zouden worden toegepast?" 

HvJ

Ten aanzien van de afbakening van de relevante markt blijkt uit de verwijzingsbeschikking dat dit de markt is van het in de haven van Genua voor rekening van derden organiseren en uitvoeren van havenwerkzaamheden voor conventionele vracht. Met name gezien de overgeslagen hoeveelheden in de haven en de belangrijke plaats die deze in het geheel van de in- en uitvoeractiviteiten in de betrokken Lid-Staat inneemt, kan deze markt worden geacht een wezenlijk deel van de gemeenschappelijke markt uit te maken. Dergelijk misbruik kan bestaan in het aan de ontvanger van de betrokken diensten opleggen van onbillijke aankoopprijzen of andere onbillijke contractuele voorwaarden. Een nationale maatregel die het misbruik van een machtspositie ongunstig kan beïnvloeden of vergemakkelijkt is normaliter in strijd met artikel 30 EEG. In het hoofdgeding is uit de constateringen van de nationale rechter gebleken dat de goederen door het boordpersoneel tegen lagere kosten hadden kunnen worden gelost, zodat het verplichte gebruik van de diensten van de twee bedrijven met uitsluitende rechten extra kosten heeft veroorzaakt en derhalve, door het effect ervan op de prijs van de goederen, de import kon beïnvloeden.