Samenvatting van het artikel: Deskundigen in de aanval, het strafrecht in verdediging? (2008) - M.S. Gronhuijsen

In dit artikel bespreekt de auteur de groeiende trend van deskundigen uit andere vakgebieden dan het juridische, om commentaar te leveren op de strafrechtspraak, vooral na de grove rechtelijke dwaling in de Schiedamse Parkmoord.

Zes kenmerken

Volgens de auteur kent het huidige Nederlandse systeem van strafvordering een zestal kenmerken die het kwetsbaar maken voor foute rechterlijke beslissingen. Dit zijn de volgende:

• Teveel waarde toegekend aan verklaring verdachte; vooral bij een later ingetrokken verklaring, bestaat het risico dat téveel op de oorspronkelijke verklaring afgegaan wordt.
• Herkenning van verdachte door ooggetuige; risico op niet goed uitgevoerde OSLO-confrontatie bv. Waardoor ooggetuige 'verdachte' identificeert die hij helemaal nooit gezien heeft.
• Tunnelvisie van politie/OM; vaak op een vroeg punt in het onderzoek een bepaalde, voor de verdachte incriminerende denkrichting onder politie en justitie. Risico dat bevestigende informatie voor deze denkrichting extra zwaar meegewogen wordt, en ontkrachtende informatie links gelaten wordt.
• De selectie en waardering van bewijsmateriaal is (in beginsel) weggelegd voor de rechter in feitelijke aanleg, waardoor er weinig ruimte voor de HR overblijft om dit materiaal of de manier van verkrijging van dit materiaal, of het gewicht dat de feitenrechter aan elk individueel bewijsstuk toekende, te toetsen.
• Het herzieningssysteem is te beperkt; laat te weinig ruimte voor herzieningen. Het 'novum' begrip zou verruimd moeten worden om meer gevallen eronder te laten vallen.
• De niet-juridisch deskundigen vormen een potentiële bedreiging voor het huidige systeem, zowel door het verschuiven van het inroepen van de deskundigen naar een steeds eerder stadium van het strafrechtelijk onderzoek, als door het inhuren van 'partijdeskundigen' (zgn. hired guns).

In een poging dit zesde gevaar in te perken, is de Wet deskundige in Strafzaken opgesteld, waarin verschillende waarborgen zitten om zowel de legitimiteit van de deskundige zelf, als van zijn advies te kunnen toetsen.

Conclusie

In zijn conclusie relativeert de auteur de hier bovengenoemde kwetsbaarheden en het potentiële gevaar daarvan; stuk voor stuk zijn het in beginsel leemtes in de strafvordering die grote gevolgen kunnen hebben, maar gelukkig blijkt de rechtelijke macht zeer open te staan voor commentaar en bereid te zijn om zich aan te passen, zo blijkt uit een lange reeks maatregelen die genomen zijn om de kans op herhaling van rechterlijke blunders zoals bij de Schiedammer Parkmoord of bij het proces omtrent Lucia de B. zo klein mogelijk te maken.