Waar gaat het artikel van Huber et al. over?

In 1948 introduceerde de World Health Orginasition (WHO) een definitie van gezondheid als "een toestand van volledig fysiek, mentaal en sociaal welzijn en dus niet alleen de afwezigheid van ziekte of gebrek". Deze definitie is in toenemende mate bekritiseerd. Dit artikel beschrijft de beperkingen van deze definitie en beschrijft hoe deze bruikbaarder kan worden gemaakt.

Wat zijn de beperkingen van de WHO-definitie?

De meeste kritiek op de WHO-definitie betreft het woord 'compleet' in relatie tot welzijn. Critici stellen dat bijna niemand het grootste deel van de tijd gezond is. Dit maakt de definitie problematisch omdat deze ertoe heeft geleid dat medische technologieën en geneesmiddelenindustrieën veel dingen hebben verkocht die de "gezondheid" zouden moeten verbeteren of "aandoeningen" zouden moeten verhelpen, terwijl ze eigenlijk niks voor de gezondheid doen. Ook zijn de drempels voor interventies in iemands gezondheid vaak lager. Dit zou te wijten zijn aan de nadruk op volledig lichamelijk welzijn, in plaats van specifiekere gezondheid.

Het tweede punt van kritiek is dat de demografie van de bevolking en de aard van ziekten aanzienlijk zijn veranderd in de loop der jaren. In 1948 waren acute ziekten de belangrijkste ziektelast en leidden chronische ziekten veelal tot de dood. Veel ziekten vertonen inmiddels verschillende patronen omdat ze door medicatie behandeld kunnen worden. Momenteel is ouder worden met chronische ziekten de norm geworden. Door de WHO-definitie is het zorgstelsel nog meer onder druk komen te staan omdat chronisch zieken en gehandicapten per definitie "ongezond" zijn, terwijl ze in sommige gevallen prima zonder aanvullende gezondheidszorg kunnen leven.

De derde kritiek op de WHO-definitie betreft de operationalisering. De definitie is onpraktisch omdat ‘compleet’ niet operationeel is. Dat wil zeggen dat het zeer moeilijk meetbaar is wanneer er aan voldaan is.

Wat hebben we nodig?

In dit artikel wordt voorgesteld om de definitie van gezondheid te wijzigen. Het Ottawa-handvest is één voorstel en legt de nadruk op sociale en persoonlijke hulpbronnen en op fysieke capaciteit. De WHO heeft echter nooit enig voorstel tot wijziging van hun definitie aanvaard. Het is ook moeilijk om gezondheid opnieuw te definiëren, omdat dit complex is; er zijn veel aspecten waarmee rekening moet worden gehouden en er zijn veel belanghebbenden. Een discussie tussen Nederlandse experts over dit onderwerp heeft geleid tot de definitie van gezondheid als “het vermogen om je aan te passen en zelfredzaam te zijn”. Dit lijkt een beter te gebruiken definitie dan die van de WHO. Om dit concept te kunnen gebruiken, moeten de drie domeinen van gezondheid worden geïdentificeerd, te weten fysieke, mentale en sociale gezondheid.

Fysieke gezondheid

Wanneer een organisme gezond is, is het organisme in staat tot ‘allostasis’: het handhaven van fysiologische homeostase door de loop van veranderende omstandigheden. Wanneer een organisme stress ervaart, moet het in staat zijn om een ​​beschermende reactie te creëren, de kans op schade te verminderen en het evenwicht te herstellen. Als deze coping-strategie niet succesvol is, is er schade, de zogenaamde allostatische belasting. Dit leidt uiteindelijk tot ziekte.

Mentale gezondheid

Geestelijke gezondheid wordt beschreven als ‘het gevoel van samenhang’. Dit gevoel draagt bij ​​aan succesvolle coping, herstel van psychologische stress en het voorkomen van posttraumatische stressstoornissen. Het gaat om het begrijpen, omgaan met en betekenis geven aan moeilijke situaties. Jezelf kunnen aanpassen en managen verbetert het subjectieve welzijn en kan resulteren in een goede interactie tussen lichaam en geest. Patiënten met het chronisch vermoeidheidssyndroom die cognitieve gedragstherapie krijgen, vertonen bijvoorbeeld positieve effecten op hun symptomen en hun algemene welzijn, evenals een toename van het volume van de grijze stof in de hersenen.

Sociale gezondheid

In het sociale domein wordt gezondheid gezien als het vermogen van mensen om hun potentieel en verplichtingen na te komen, het vermogen om hun leven met enige onafhankelijkheid te leiden en om ondanks een medische aandoening deel te nemen aan sociale activiteiten zoals werk. Patiënten met chronische ziekten die leerden hun leven beter te managen, rapporteerden een verbeterde zelf ingeschatte gezondheid. Zij ervoeren minder angst, minder vermoeidhei en meer energie. Tevens hadden zij minder last van beperkingen. Een belangrijk bijkomend voordeel hiervan is dat de zorgkosten lager werden.

Hoe kunnen we gezondheid het beste meten?

Gezondheidsmetingen moeten betrekking hebben op gezondheid als aanpassingsvermogen en zelfsturing. Operationele instrumenten omvatten bestaande methoden voor het beoordelen van de functionele status en het meten van kwaliteit van leven en gevoel van welzijn.