Culturele deprivatie

Het is logisch dat kinderen uit ‘lagere’ culturen het moeilijk hadden ni de scholen van hogere culturen. De wortels hiervan waren terug te voeren op de opvoeding thuis waar de culturele patronen die noodzakelijk zijn om te functioneren op school niet werden doorgegeven

Cultureel deficiet theorie

De cultuur vertoont gebreken, belangrijke waarden die nodig zijn om mee te draaien in de westerse maatschappij worden niet meegegeven.

Culturele inversie

Een reactie waarbij minderheden hun oppositie tegenover de meerderheid tonen, alsook bepaalde vormen van gedrag, betekenissen en symbolen voor zichzelf ongeschikt vinden, omdat zij eigenschappen zijn van die meerderheid

Bilingual education

Tweetalig onderwijs, zowel in de moedertaal als in de taal van het land waar de kinderen in wonen

Social capital

Normen, waarden en houdingen die ouders overdragen aan hun kinderen en gezien worden als belangrijk voor het slagen op school

Reproductiemodel

Verondersteld dat in vergelijking met kinderen uit arme gezinnen, kinderen uit rijke gezinnen een voorsprong hebben en deze voorsprong neemt toe tijden de scholen

Transmissiemodel

Veronderstelt dat in vergelijking met kinderen uit arme gezinnen, kinderen uit rijke gezinnen een voorsprong hebben en deze voorsprong behouden wordt tijdens de scholing

Class composition effect

De klas heeft eigen eigen sociale context (sfeer) die een grote invloed heeft op de individuele schoolprestaties, afhankelijk van de achtergrond van de kinderen.

Assimilatie

proces van systematische integratie, immigranten worden ‘geabsorbeerd’ door de dominante cultuur. Hierbij vervagen de kenmerken van de minderheidscultuur

Acculturatie

het overnemen van elementen van een vreemde cultuur wanneer groepen langdurig in direct contact met elkaar staan. Over het algemeen zullen beide groepen elementen van elkaar overnemen, maar zal het vooral de groep die minderheid vormt zijn die het meest verandert

Cultuur

Een waardesysteem, dat door een bepaalde groep gedeeld wordt. De waarden en ideeën worden geleerd, gedeeld en overgedragen op de nieuwe generatie. De ideeën en waarden komen terug in de dagelijkse interacties.

Etniciteit

Wordt gebruikt voor een groep die geselecteerd is op nationaliteit, cultuur of taal

Ras

Term die gebruikt wordt om een groep te beschrijven die alleen gedefinieerd is daar fysieke kenmerken en eigenschappen in het fenotype bijvoorbeeld huidskleur, type haar

One-drop regel

Als iemand ook maar ‘een druppel’ zwart bloed had was diegene zwart.

Acculturatie

De mate waarin een cultuur origineel is blijven bestaan en zich heeft aangepast aan de cultuur van de nieuwe omgeving.

Biculturaliteit

Kinderen van immigranten zitten tussen twee culturen in. Aan de ene kant de traditionele cultuur van hun ouders een aan de andere kant de cultuur van de nieuwe maatschappij

Culturele mismatch

Wat in de ene cultuur belangrijk wordt gevonden vindt de andere cultuur minder belangrijk. Hierdoor botsen de culturen

Segregatie

Scheiding van groepen en individuen op basis van een bepaald kenmerk

Cultural mistrust

Het gevoel van zwarte ten opzichte van de blanken

Marked symbolism

Je moet de regels kennen om ze te begrijpen. Er is een systeem om allerlei boodschappen over te dragen voor de verschillende individuen van de samenleving

Embedded symbolism

Eenvoudig te begrijpen voor buitenstaanders. Regels worden minder expliciet overgedragen, maar ze worden afgeleid uit natuurlijke situaties.

Dance of civic order

Als je iemand zijn achternaam, leeftijd, geslacht en dag van de kalender weet dan kan iedereen je vertellen waar diegene op dat moment is

Chiao shun

Chinese term voor het idee van training van kinderen in de gewenste en verwachte gedrag

Sociaal kapitaal

De relatie tussen individuen, met daarbij de normen, waarden en verwachtingen die worden gehandhaafd en overgedragen binnen de structuur. De bagage die je vanuit je eigen groep meekrijgt.

Input factors

Invloeden op schoolresultaten die studenten met zich meebrengen naar school

Process factors

Invloeden van school als instelling voor studenten

Autonomie

Zelfbepaling, zelfstandigheid

Conformiteit

Aanpassing aan de eisen die de omgeving stelt

Autoritatieve controle

Een patroon waarin duidelijke eisen worden gecombineerd met het aanspreken van kinderen op de gevolgen van hun gedrag en uitleg en onderhandeling over regels

Head start programm

Voorschoolse educatie met als doel het promoten van schoolgereedheid om de sociale en cognitieve ontwikkeling van kinderen van ouders met een laag inkomen te verbeteren.

Kritieke periode

Eerste 4-5 levensjaren, hierin vindt de snelste verandering in intellectuele groei plaats. De helft van al het leren vindt plaats in het vijfde levensjaar.

Centre-based

Zorgen voor de verschaffing van voldoende tijd, ruimte, uitrusting en materialen en volwassen leiding voor actief spelen en bewegen, wat de fijne en grove motoriek ondersteunt. Op een centrale plek bijvoorbeeld een peuterspeelzaal

Home-based

Gericht op het bemoedigen van de participatie van ouders en het aankaarten van het belang en de waarde van fysieke ontwikkeling en het bevorderen van mogelijkheden voor veilig en actief spel. Vindt thuis plaats.

Empowerment

Ouders/verzorgers hebben een actieve rol in het programma

Wolf kinderen

Kinderen die ontdekt waren in het wild, opgevoed door wolven of andere wilde dieren. Die niet konden praten, geneigd waren op handen en voeten te lopen, ongevoelig waren voor koud en alleen rauw voedsel eten

Inclusie

Kinderen met een beperking werden zoveel mogelijk in het gewone onderwijs geplaatst.

Verzuiling

Iedere religie had zijn eigen scholen, winkels, kranten, bioscopen enzovoorts

Guyot instituut

School voor doven. Algemeen welzijn moest het doel worden van de staat en iedereen moest hiernaar streven. De staat is verantwoordelijk voor schoolonderwijs en voor de scheiding van kerk en staat. Er moest kennis overgedragen worden op de doven. En doven moest geleerd worden te communiceren met anderen. Klassen waren ingedeeld op leeftijd.

School for the deaf

Een katholieke school voor doven. Religie was een belangrijk doel van het instituut. Zonder dit onderwijs konden doven immers geen katholieke sacramenten ontvangen en konden zij dus ook niet naar de hemel gaan na hun dood.

Effatha

Orthodox-protestantse school. Is opgericht omdat christelijke principes van openbare scholen verwaterd waren. De oprichters wilden net als Jezus hun christelijke plicht uitvoeren, namelijk deze mensen hulp beiden bij het vechten tegen ongelijkheid en verwaarlozing.

Lokale kennis

Kennis die komt door een beperking

Family of choice

Een doof kind gaat zijn oorspronkelijk gezin verstoten en sluit zich aan bij een dovengemeenschap. Hier kan het kind zijn anders-zijn delen, wat resulteert in een groepsidentitiet.

Groepsidentiteit

Alleen delen met elkaar dat zij handelen vanuit een visueel opgebouwde denkwereld en dat zij in visuele taal communiceren.

Dovencultuur

Levendige gemeenschappen waarin doven zicht thuis voelen, zichzelf kunnen zijn en vrijuit communiceren. Doven beleven samen met elkaar het anders-zijn

Counterculture

Een cultuur die ontstaat in een gemeenschap van mensen van wie de leefwijze een cultureel conflict oplevert me de bredere samenleving.

Epistemologie

Houdt zich bezig met de vraag wat kennis is, wat de bron van kennis is en wat de rol van ervaringen is in kennis.

Deafhood

De manier waarop Doven hun anders-zijn beschouwen, verklaren en betekenis geven

Positieve herwaardering

Een persoon of een groep herdefinieert een bepaald kenmerk en gaat het positief waarderen.

Linguïsticide

Het willens en wetens doen uitsterven van een taal door de verspreiding en overerving ervan te hinderen

I

Zoals men zichzelf kent

Me

Zoals men door anderen gekend wordt

Natuurlijke taal

Taal die in principe iedereen kan verwerven, mits het vroeg genoeg in de ontwikkeling wordt aangeboden.

Doven als ‘visuele’

Hiermee wordt benoemd wat alle doven kunnen, zonder de beperkingen van een medisch of sociaal model die in het eerste geval enkel geldt op individueel niveau en in het tweede geval op groepsniveau

Genestelde identiteit

Men zoekt personen op met wie men sleutelkenmerken deelt die een duidelijke hiërarchische indeling hebben.

Regeling leerling gebonden financiering

Regeling die is bedoeld voor kinderen bij wie in het verlengde van hun handicap of stoornis sprake is van een beperking van de onderwijsparticipatie die dusdanig ernstig is, dat de zorgstructuur van het reguliere onderwijs ontoereikend is om deze beperking te compenseren. De regeling voorziet in een budget waarmee de leerling op een school voor regulier onderwijs geplaats kan worden en dus niet naar het speciaal onderwijs hoeft.

Rugzakbeleid

Beleid dat als doel heeft het bevorderen van de integratie en emancipatie van kinderen met een beperking in het reguliere onderwijs, het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs aan deze leerlingen en het bevorderen van de keuzevrijheid van de ouders.

Weer samen naar school-beleid

Beleid dat tot doel heeft leerlingen die in aanmerking komen voor speciaal basisonderwijs met extra zorg en begeleiding te laten deelnemen aan het reguliere onderwijs

Resource settings / pull-out programs

Programma’s waarbij leerlingen deel van de tijd aanvullende specialistische ondersteuning buiten de reguliere klas krijgen.

Handelingsplan

Plan waarin vastgesteld wordt wat het beginniveau van de leerling is, welke onderwijsdoelen voor de leerlingen worden gesteld, welke maatregelen worden getroffen om die doelen te bereiken en hoe de maatregelen worden geëvalueerd.

competentieBelevingsSchaal

Schaal waarmee kan worden vastgesteld hoe kinderen hun eigen functioneren op een aantal specifieke gebieden waarderen en hoe zij globaal hun gevoel van eigenwaarde beoordelen.

Ontvankelijkheid van een school

Attitude van de school ten aanzien van de opvang van rugzakleerlingen

Selectie effect

het lijkt erop dat scholen door middel van hun plaatsingsbeleid alleen leerlingen met beperkingen accepteren die binnen bepaalde grenzen van ‘normaliteit

vallen een keuze die strikt genomen haaks op het streven naar integratie staat.

Sociale vergelijking

Kinderen met een beperking vergelijken zich met kinderen zonder beperking.

Zorgplicht

Iedere school heeft de verantwoordelijkheid om zelf of in samenwerking met ander scholen in de regio een passend onderwijszorg-arrangement aan te bieden aan iedere leerling die zich bij de school meldt.

Operatie Jong

Hierin werd het jeugdbeleid interdepartementaal doorgelicht en in samenwerking met gemeenten en provincies werden een aantal programma’s opgezet

Onrijpheid / onvolwassenheid

Er is nog aanzienlijke investering nodig om kinderen voor te bereiden op een zelfstandig bestaan

Opvoeden

De manieren waarop in de omgang tussen kinderen en ander mensen een beïnvloeding beoogd wordt of onbedoeld ontstaat op het functioneren van de ontwikkeling van kinderen. Twee kenmerken worden hier als wezenlijk gezien namelijk coregulatie en adaptiviteit.

Protoconversatie

Door beurtelings initiatieven te nemen (met geluid, beweging, oogcontact), op elkaar initiatieven te reageren, en daar weer een vervolg aan te geven, lijkt het alsof alleen al de aanwezigheid van het kind spontaan uitlokkende gedragingen bij de volwassene oproept en alsof de aanwezigheid van de volwassene spontaan gedragingen bij het kind uitlokt.

Intern werkmodel

Hiermee wordt bedoeld dat het kind vanaf de geboorte snel leert goed de wereld in elkaar zit door de wijze waarop anderen met hem omgaan. Dit gebeurt niet vanuit een passieve en afwachtende opstelling van het kind; juist in de eerste jaren is het kind actief bezig een sociale constructie van de wereld te realiseren

Selffulfilling prophency

Wie goed doet, goed ontmoet.

Gezinnen

Situatie waarin één of meer volwassenen leven met een kind.

Maatschappelijke schade

Criminaliteit, kosten gezondheidszorg etc.

Adaptieve wijze

Een van de ingebouwde doelen van de opvoeding is om zowel het gezin als het kind in staat te stellen te functioneren in de actuele en specifieke materiele en sociale context waarin zij leven

Coregulatie

Ouders en kinderen reageren op elkaar en beïnvloeden elkaar.

Er is geen ‘opdracht’ van buitenaf nodig om te gaan opvoeden, en voor het kind is er geen opdracht om te gaan opgroeien: het gaat grotendeels vanzelf. Er is geen prikkel, ordening of sturing van buitenaf voor nodig: het systeem begint vanzelf te functioneren en houdt zichzelf in stand.

Die strukkturele rücksichtlosigkeit

Op belangrijke domeinen van het maatschappelijk functioneren (economie, werkgelegenheid, inkomensbeleid, ruimtelijke ordening enzovoorts) is niet veel aandacht voor de jeugd.

Assimilatie

Gericht op aanpassing aan het bestaande

Emancipatie

Gericht op individuele ontplooiing van het individu

Participatie

Gericht op deelname aan de samenleving

Assimilerende opvoedingsvisies

Beschouwden als kerntaak van de opvoeders het inwijden van kinderen en jongeren in de bestaande en als stabiel beschouwde wereld van de volwassenen. De opvoeding was grotendeels eenrichtingsverkeer. Afwijken van het gemiddelde is al snel een probleem.

Emancipatoire visie

De samenleving ontworstelde zich aan het keurslijf van vaste normen en waarden; individualisering, pluriformiteit en informalisering werden nieuwe vaste waarden. Opvoeding richtte zich op het geven van mogelijkheden om eigen potenties te realiseren. Het bestaan van algemeen geaccepteerde waarden en normen werd gerelativeerd.

Participatoire visie

Kinderen en jongeren worden steeds meer gezien als gelijkwaardige ‘medeburgers’. Men beschouwt de ontwikkeling van kinderen en jongeren als een proces van toenemende dialoog en participatie. Iedereen moet de kans krijgen mee te doen en invloed te hebben op het bestaande sociale systeem. Doel is het creëren van sociale bindingen en sociale cohesie.

Risicofactor

Een kenmerk van kinderen of ouders, een omstandigheid of een gebeurtenis, waarvan in goed opgezet onderzoek duidelijk is geworden dat er een verband bestaat met latere, minder wenselijke ontwikkelingsuitkomsten van welke aard dan ook.

Equifinaliteit

Eén bepaald probleem in de latere ontwikkeling kan voort komen uit een scala van sterk uiteenlopende risicofactoren.

Multifinaliteit

Eén specifieke risicofactor kan een verband hebben met een reeks van problematische ontwikkelingsuitkomsten.

Risicocumulatie

Opeenstapeling van risicofactoren

Protectieve factoren

Kenmerken, omstandigheden of gebeurtenissen die op een of andere manier bescherming bieden tegen negatieve invloeden.

Instrumentele steun

Praktische hulp bij het huishouden, af en toe oppassen op het kind, financiële hulp

Waarden

Positieve oriëntaties die richting geven aan het handelen

Normen

Beperkend en stellen grenzen aan het handelen

Compensatieprogramma’s

Programma die in de jaren 50 werden geïntroduceerd en waarin sterke nadruk lag op cognitieve vaardigheden

Centrum

Een centrale openbare plek bijvoorbeeld een peuterspeelzaal, kinderdagverblijf of basisschool

Opvoedingsondersteuning

Gezinsgerichte programma’s met als primaire doelen het verbeteren van het functioneren van het gezin en bescherming van het gezin tegen allerlei contextuele risico’s

Voorschool

Een educatief interventie programma dat direct werk met kinderen in leeftijd van 2,5 à 3 jaar tot ongeveer 6,5 jaar en voorgaat aan het formele onderwijs in groep 3. Word door professionals in het centrum uitgevoerd, het lange termijn doel is verbetering van de schoolprestaties en bevordering van sociale integratie.

Kaleidoscoop

Een voorschools programma de kern is een vaste dagstructuur en de zogenoemde ‘plan-do-review

Cyclus. Kinderen leren zo over hun plannen te reflecteren

Piramide

Voorschools programma, een belangrijk stuurmiddel hierin is het volgen van de ontwikkeling van kinderen door middel van observatie en toetsing met genormeerde toetsen.. kinderen die beneden de leeftijdsnorm scoren krijgen wekelijks enkele uren gerichte individuele aandacht van een tutor.

Opstap opnieuw

Een interventieprogramma. De kern van het programma is het structureren en cognitief verrijken van de moeder-kindinteractie.

Perry Preschool project

Voorlopen van kaleidoscoop centraal stond het ontdekkend speel-leren, communicatie en creatieve expressie. Kinderen kregen intensief les maar ook ouders werden erbij betrokken

Meta-analyse

Een statistische methode om van een aantal geëvalueerde programma’s de gemiddelde effectgrootte te berekenen. Hiervoor moeten de verschillende effecten voldoende homogeen zijn

Programmadosis

Het product van de intensiteit van het programma per week en de totale duur van het programma in weken.

Longitudinaal onderzoek

Bij dit soort onderzoek blijf je een zelfde groep een aantal jaren volgen

Elaborated code

Niet bevelend taalgebruik met meer vocabulaire langere zinnen. Het is meer een gesprek

Restricted code

Bevelend, wordt geen antwoord verwacht

Erfelijksheidscoëfficiënt

Geeft een indicatie in hoeverre verschillen tussen individuen in een bepaalde populatie toe te schrijven zijn aan erfelijke verschillen

Sensitivity

De meelevendheid en gevoeligheid van een ouder, vangt de ouder de signalen van het kind op, merkt een ouder dat…

Responsiveness

Reageren ouders adequaat op het gedrag van hun kind

Directiveness

In hoeverre sturen de ouders het gedrag van hun kind, hoe reguleren zijn de ouders

Punitivveness

In welke mate maken ouders gebruik van straf om het gedrag van hun kind te reguleren

Autoritaire opvoedingsstijl

Ouders vragen niet naar de mening van het kind, geven geen complimenten, voeden bevelend en sturend op, het kind moet zo leven als de ouders willen dat het kind leeft. En de ouders beleven weinig plezier aan de opvoeding

Autoritatieve opvoedingsstijl

Warmte wordt gecombineerd met het stellen van eisen, ouders sporen kinderen aan en stimuleren kinderen, ze leggen regels uit en stellen ze niet op, ze straffen maar af en toe

Permissieve opvoedingsstijl

Ouders tonen warmte, er is veel vrijheid en beslissingen worden gemaakt in samenspraak, regels worden uitgelegd. Ouders zien zichzelf als toeschouwer van de ontwikkeling van hun kind

Afwijzend-verwaarlozende opvoedingsstijl

Opvoeding is niet liefdevol maar er worden ook geen eisen gesteld, er is weinig structuur geen regels. De ouders doen net of de kinderen niet bestaan

Openbare scholen

Scholen zonder specifieke ideologie. Deze scholen werden altijd gesubsidieerd door de overheid

Bijzondere scholen

Scholen die vanuit een bepaalde religieuze overtuiging of ideologie waren opgericht

Impairment (stoornis)

Een bepaalde lichaamsfunctie werkt niet goed meer

Disability (beperking)

Problemen in het uitvoeren van een taak of handeling

Handicap

Problemen waar een individu mee geconfronteerd wordt als hij/zij deel wil nemen aan het alledaagse leven

Salamance statement

Verklaring waarin staat dat onderwijs voor iedereen beschikbaar moet zijn.

Heilpedagogiek

Terrein tussen de medische en pedagogische wetenschap.

Orthopedagogiek

De wetenschap over, en ten bate van de hulpverlening aan personen die te maken hebben met een problematische opvoedingssituatie in het bijzonder het afwijkende of gehandicapte kind

Opvoedingsondersteuning

Het ondersteunen van ouders bij de opvoeding om een optimale ontwikkeling van kinderen te bevorderen

Balansmodel

Model om risicofactoren tegen elkaar af te wegen, om te kijken of er in een concrete situaties echt problemen op zullen treden

Evidence-based

Door empirisch onderzoek aangetoond dat het werkt

Multifinaliteit

Een factor kan verband