Welke grafieken gebruik je om data weer te geven? CH.7

Samengestelde samenvatting, gebaseerd op hoofdstuk 7 van SPSS Survival Manual van Pallant, 6e druk uit 2016.

In SPSS zijn er verschillende soorten grafieken en diagrammen die je kunt gebruiken om data weer te geven. De weergaven die hier worden behandeld, zijn histogrammen, staafdiagrammen, lijngrafieken, spreidingsdiagrammen en boxplots.

In het Graph menu in SPSS zijn er verschillende mogelijkheden om grafieken te maken, de makkelijkste methode is om de Chart Builder te gebruiken.

7.1 Hoe maak je een histogram?

Een histogram gebruik je in geval van een enkele continue variabele. Je maakt een histogram als volgt:

1. Selecteer in het Graph menu de Chart Builder en klik op OK.
2. Selecteer onder Gallery de optie Histogram.
3. Sleep de optie Simple Histogram naar de Chart Preview plek.
4. Kies je variabelen in de lijst Variables en sleep het naar Chart Preview, naar de X-Axis zodat de variabele op de x-as wordt geprojecteerd.
5. Je kunt per groep een histogram maken. Selecteer onder Groups/Point ID de optie Column Panels variable (voor grafieken naast elkaar) of Rows Panel variable (voor grafieken onder elkaar).
6. Sleep de categorische variable voor de hele groep (bijvoorbeeld leeftijd) naar Panel (op de Chart Preview plek).
7. Klik op OK, of op Paste om alles op te slaan in de Syntax Editor.

Een histogram geeft in omhoog gerichte balken de output weer.

7.2 Hoe maak je een staafdiagram?

Een staafdiagram gebruik je in geval van continue variabelen voor verschillende categorieën, of als je het aantal gevallen van een bepaalde categorie wilt tonen. Voor een staafdiagram heb je een categorische variabele nodig en een continue variabele. Een staafdiagram maak je als volgt:

1. Selecteer in het Graph menu de Chart Builder en klik op OK.
2. Selecteer onder Gallery de optie Clustered Bar en sleep deze naar de Chart Preview.
3. Klik onder Element Properties op Display error bars en klik op Apply.
4. Sleep de categorische variable voor een groep (bijvoorbeeld leeftijd) naar Cluster on X: set colour (op de Chart Preview plek).
5. Sleep de andere categorische variable (bijvoorbeeld haarkleur) naar de X-Axis zodat de variabele op de x-as wordt geprojecteerd.
6. Sleep de continue variabele (bijvoorbeeld gewichtsverlies) naar de Y-Axis zodat de variabele op de y-as wordt geprojecteerd.
7. Klik op OK, of op Paste om alles op te slaan in de Syntax Editor.

Een staafdiagram geeft een vooraf bepaalde categorische variabele weer op de x-as en een continue variabele op de y-as. Voor een andere categorische variabele wordt de output weergegeven in balken (staven).

7.3 Hoe maak je een lijngrafiek?

Een lijngrafiek gebruik je voor het gemiddelde van een continue variabele bij verschillende waarden van een categorische variabele (bijvoorbeeld trimester 1, trimester 2, trimester 3). Ook eenweg of tweeweg ANOVA kun je weergeven met een lijngrafiek. Een lijngrafiek maak je als volgt:

1. Selecteer in het Graph menu de Chart Builder en klik op OK.
2. Selecteer onder Gallery de optie Multiple Line en sleep deze naar de Chart Preview.
3. Sleep de continue variabele (bijvoorbeeld gewichtsverlies) naar de Y-Axis zodat de variabele op de y-as wordt geprojecteerd.
4. Sleep een van de categorische variabelen (bijvoorbeeld leeftijd) naar Set Color en de andere categorische variabele (bijvoorbeeld haarkleur) naar X-Axis.
5. Klik op OK, of op Paste om alles op te slaan in de Syntax Editor.

Met een lijngrafiek toon je het verloop van de categorische variabelen op de x-as in de vorm van lijnen. De continue variabele wordt weergegeven op de y-as.

7.4 Hoe maak je een spreidingsdiagram?

Een spreidingsdiagram (scatterplot) gebruik je in geval van een verband tussen twee continue variabelen. Een spreidingsdiagram geeft de volgende informatie:

• of de variabelen een lineair of gebogen (vloeiend) verband hebben
• of de variabelen een positief verband hebben
• hoe sterk het verband is

Een spreidingsdiagram maak je als volgt:

1. Selecteer in het Graph menu de Chart Builder en klik op OK.
2. Selecteer onder Gallery de optie Scatter/Dot. Selecteer Grouped Scatter en sleep deze naar de Chart Preview.
3. Sleep de continue onafhankelijke variabele (bijvoorbeeld gewichtsverlies) naar de X-Axis zodat de variabele op de x-as wordt geprojecteerd.
4. Sleep de afhankelijke variabele (bijvoorbeeld cholesterolniveau) naar de Y-Axis zodat de variabele op de y-as wordt geprojecteerd.
5. Groepen kun je tonen door elke categorische groepsvariabele (bijvoorbeeld leeftijd) naar Set Colour te slepen.
6. Klik op OK, of op Paste om alles op te slaan in de Syntax Editor.

Een spreidingsdiagram toont vele puntjes in een grafiek.

Een spreidingsdiagram kun je maken voor twee variabelen, of een matrix van spreidingsdiagrammen voor een hele groep variabelen. Een matrix van meerdere spreidingsdiagrammen binnen een grafiek maak je met de optie Scatterplot Matrix in Gallery.

7.5 Hoe maak je een boxplot?

Een boxplot gebruik je om de distributies van resultaten te vergelijken. Een mogelijkheid is om de distributie van een continue variabele met de hele steekgroep te vergelijken, een andere mogelijkheid is om de resultaten op te breken in verschillende groepen. Een boxplot maak je als volgt:

1. Selecteer in het Graph menu de Chart Builder en klik op OK.
2. Selecteer onder Gallery de optie Simple Boxplot en sleep deze naar de Chart Preview.
3. Kies je categorische variabelen (bijvoorbeeld leeftijd) in de lijst Variables en sleep deze naar Chart Preview, naar de X-Axis zodat de variabele op de x-as wordt geprojecteerd.
4. Selecteer onder Groups/Point ID de optie Point ID label.
5. Klik op OK, of op Paste om alles op te slaan in de Syntax Editor.

Een boxplot toont de categorische variabele op de x-as, met per groep een lijn (genaamd whisker) met een blok (box) erin.

Een boxplot geeft de volgende informatie:

• de boxplot toont de distributie van de continue variabele en de invloed die de categorische variabele heeft
• de box toont 50% van de gevallen
• de horizontale lijn binnen de box toont de mediaan
• de whiskers tonen de grootste en kleinste waarden
• de outliers worden getoond in cirkels buiten de whiskers
• extreme outliers, meer dan drie keer de lengte van de box buiten de box, worden getoond met een sterretje (*)
• de boxplot toont variëteit binnen een groep en de verschillen tussen groepen

7.6 Hoe pas je een grafiek of diagram aan?

Met de Chart Editor kun je grafieken en diagrammen aanpassen. Hiermee kun je onder andere het volgende aanpassen:

• de verwoording van labels
• de positie en het beginpunt van de assen
• de vormgeving van tekst, lijnen, kleuren, patronen etc.

7.7 Hoe importeer je grafieken en diagrammen naar Word of andere tekstverwerkers?

De gemaakte grafieken en diagrammen kun je in Microsoft Word importeren. In andere tekstverwerkers bestaat er soms ook een optie om uit SPSS te importeren, de procedure werkt dan ongeveer hetzelfde. Je plaatst grafieken en diagrammen in Word via de volgende procedure:

1. Open in Word het bestand waarin je de grafiek wilt tonen. Klik op het IBM SPSS icoontje, deze bevindt zich afhankelijk van je versie van Word onderaan of bovenaan in het menu in Word.
2. Open in SPSS het Viewer scherm.
3. Klik op de grafiek, er verschijnt een rand omheen.
4. Klik op Edit en dan op Copy, zodat de grafiek wordt gekopieerd om elders te kunnen plakken.
5. Ga naar het Word document en klik op de plek waar je de grafiek wilt hebben, klik op Paste.
6. Sla het bestand op.