• Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

Personenvennootschappen

De wettelijke regelingen vind je in boek 7a, er zijn drie vormen te onderscheiden:

• De maatschap
• De vennootschap onder firma
• Commanditaire vennootschap

Mogelijke keuzefactoren

Voordelen BV

• Geen persoonlijke aansprakelijkheid bestuurders en aandeelhouders voor schulden van de BV
• Vermogen aantrekken door emissie van aandelen
• Verkoop onderneming door overdracht aandelen

Nadelen van een BV

• Dwingendrechtelijke regime (2:25 BW). Een terugkerend moment is het jaarrekeningregime titel 9 boek 2 BW.
• Mogelijke fiscale consequenties. Je hebt bij een BV een ander fiscaal regime dan bij de personenvennootschappen.

Voordelen personenvennootschap:

• Overeenkomst, dus vormvrij
• Weinig dwingendrechtelijke bepalingen

Nadelen personenvennootschap:

• Persoonlijke aansprakelijkheid maten, vennoten.
• Verkoop onderneming, overdracht ‘aandeel’ in gemeenschappelijk vermogen.

Dit komt uitgebreider aan bod in week 4.

Kenmerken maatschap

• Overeenkomst
• Samenwerking voor gemeenschappelijke rekening.
• Gemeenschappelijk vermogen,
• Regelmatige, min of meer duurzame samenwerking. Vermogensrechtelijke voordeel ten behoeve van alle maten. Dit kan inhouden:
• Positief voordeel, winst behalen
• Vermijden van verlies of het besparen van kosten
• Elk van de maten moet iets inbrengen

Typen personenvennootschappen

• Beroep of bedrijf? Beroep = kwaliteit van persoonlijk dienstverlening staan voorop, vertrouwensrelatie en beroepsgeheim. Alles wat niet aan die drie voorwaarden voldoet, wordt gekwalificeerd als bedrijf.
• Tweede element is openbaar of stil. Openbaar = voor derden kenbaar. Stil = niet voor derden naar buiten kenbaar.

Een kwalificatie vraagstuk. De maatschap, VOF en CV zijn enkel samenwerkingsovereenkomsten, de oprichting is vormvrij. De maatschap of vof kan bestaan zonder dat betrokkenen zich hiervan bewust zijn. Want beslissend is de vraag: kwalificeert een samenwerkingsverband zich als maatschap of VOF? In dat geval zijn boek 7a en de WvK van toepassing.

Eenmanszaak

Kenmerken:

• Één natuurlijke persoon
• Geen afgescheiden vermogen
• Inschrijven in het handelsregister
• Kan werknemers in dienst hebben

Vereniging

De vereniging is te vinden in titel 2 van boek 2 BW

Organen:

• Bestuur
• Geen aandeelhouders, maar leden (verenigd in de ALV)
• (Eventueel Raad van toezicht)

Leden hebben stemrecht (2:38 BW). Bijvoorbeeld benoeming en ontslag van bestuurders (2:37 BW).

De vereniging kent een winstuitkeringsverbod, de vereniging mag geen winstuitkering onder haar leden. Doen ze dit wel? Dan dreigt er ontbinding. De vereniging is een rechtspersoon, de bestuurders zijn niet persoonlijk aansprakelijk, tenzij het een informele vereniging is.

Een informele vereniging is een vereniging die niet in opgericht bij notariële akte. Informele verenigingen mogen

• Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

Verhoudingen binnen de vennootschap en besluitvorming

Gewone vennootschap bestaat uit:

• Bestuur (verplicht)
• AV (verplicht)
• Raad van commissarissen (facultatief) of
• Niet uitvoerende bestuurders (facultatief)

De ondernemingsraad is niet een orgaan van de BV en NV (zie art. 2:78a/189a BW). Het is een medezeggenschapsorgaan’ op het niveau van de onderneming (25/27/30 WOR)

Bestuur

Het bestuur is belast met besturen, maar wat valt eronder besturen?

• Leiding over de dagelijkse gang van zaken
• Uitstippelen beleid voor toekomst
• NV/BV vertegenwoordigen in het economisch verkeer

Algemene vergadering

De algemene vergadering is een bijzonderheid voor NV: art. 2:107a BW.

De algemene vergadering heeft alle bevoegdheden die niet aan het bestuur of aan anderen zijn toegekend.

De belangrijkste bevoegdheden zijn:

• Bestuurders benoemen
• Bestuurders ontslaan
• Vaststellen jaarrekening
• Decharge statutenvaststelling.

Raad van commissarissen

Taken:

• Houden van toezicht
• Adviseren van bestuur
• Belang vennootschap met de haar verbonden onderneming in acht nemen
• Het bestuur legt ook verantwoording af aan de RvC
• RvC kan bestuurders schorsen - art. 2:147/257 lid 1 BW

Benoeming commissarissen door de algemene vergadering (art. 2:142/252 BW), Bijzonderheid in art. 2:143/253 BW: bijvoorbeeld bank of overheid

Ontslag commissarissen: door degene die bevoegd is tot benoeming (2:144/254 BW).

One tier board

• Bestuur met uitvoerende en niet uitvoerende bestuurders
• Niet uitvoerende bestuurders i.p.v. commissarissen
• Staat ter vrije keuze
• Benoeming - art. 2:132/242 BW
• Ontslag - art. 2:134/244 BW
• Schorsing uitgerende bestuurders - 2:134/244 BW
• Taken niet uitvoerende bestuurders:
• Toezicht op en advisering van uitvoerende bestuurders
• Niet uitvoerende bestuurders nemen deel aan de besluitvorming (de algemene gang van zaken)

Wie vormt de hoogste macht?

Eindeloze discussie - spanningsboog

• Bestuursautonomie: in principe zelfstandig besturen, wel in belang van vennootschap
• Instructiebevoegdheid Algemene vergadering -> NV alleen algemene lijn, BV ook concreet mogelijk
• Ontslagbevoegdheid Algemene vergadering
• Positie statutair bestuur
• Dubbele rechtsbetrekking: vennootschappelijk en arbeidsrechtelijk - bestuurder die vennootschapsrechtelijke ontslag heeft moet nog worden aangehouden vanwege arbeidsrechtelijk. In HR Unidek heeft HR besloten dat indien vennootschapsrechtelijke ontslag is gegeven dan van rechtswege ook de arbeidsrechtelijke betrekking ophoudt, tenzij een ontslagverbod

Onderscheid ‘gewone’ NV/BV

• Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

Personenvennootschappen

Wetsvoorstel modernisering personenvennootschap

Noviteit: rechtspersoonlijkheid met beperkte rechtsbevoegdheid (art. 803 Wv) voor de vennootschap. Pas na inschrijving in het handelsregister kan de vennootschap erfgenaam zijn en registergoederen verkrijgen.

Personenvennootschap heeft naar huidig recht geen rechtspersoonlijkheid. Dit werd bepaalt in het arrest Roham (HR 15 maart 2013, JOR 2013, 133). Ontbreken rechtspersoonlijkheid heeft onder andere gevolgen voor toe- en uittreding van vennoten en herstructurering (fusie en omzetting). Er is een wetsvoorstel gedaan met het idee om personenvennootschappen ook rechtspersoonlijkheid toe te kennen.

Kenmerken personenvennootschap:

• Vormvrijheid
• Geen verplicht minimumkapitaal
• Inlichtingsvrijheid
• Geen verplichting openbaarmaking jaarrekening
• Persoonlijke aansprakelijkheid jegens vennootschapscrediteuren
• Beroepsuitoefening in maatschap gelijke delen
• Beroepsuitoefening in VOF/CV hoofdelijk aansprakelijk

Art 7a:1655 BW maatschap:

De maatschap is een overeenkomst tot samenwerking waarbij twee of meer personen zich verbinden om iets in gemeenschap te brengen met het oogmerk om het daaruit ontstane voordeel met elkaar te delen. Kenmerken van de maatschap zijn:

•  Vormvrije overeenkomst
• Actieve samenwerking (ter bevordering doel)
• Persoonlijke aansprakelijkheid van de vennoten
• Vaak van min of meer duurzame aard (hoeft niet!)
• Op voet van gelijkheid
• Gericht op een gemeenschappelijk doel.

Klassieke eis van “Affectio societatis”: de uit de inhoud van de overeenkomst af te leiden wil van de maten/vennoten tot samenwerking op de voet van gelijkheid. Het gaat vooral om de kwaliteit van de personen. Bij de NV/BV gaat het om de inbreng van het geld, bij de maatschap om de personen.

Soorten maatschappen

• Openbare maatschap
• Stille maatschap
• VOF

Vermogen

Het vermogen wordt gevormd door de inbreng en daarna wat er verworven wordt. Als gevolg daarvan ontstaat er gemeenschappelijk eigendom ten aanzien van de goederen. Dat vermogen is een afgescheiden vermogen. Het is bedoelt om verhaal te bieden aan zaakscrediteuren. Het is ook een gebonden vermogen.

Maatschap in ruime zin: beheer

Met beheer bedoelen we ook wel bestuur. En met bestuur bedoelen we de vennootschappelijke werkzaamheid. Het verrichten van alle handelingen die gelet op de doeleinden van de maatschap tot haar normale werkzaamheden behoren. Voorbeelden daarvan zijn:

• Dagelijkse leiding
• Andere handelingen die daadwerkelijk tot de normale werkzaamheden behoren.
• Uitvoeren van krachtens de overeenkomst door vennoten genomen beslissingen.

Art. 7A: 1673-1675 BW: De maten hebben afspraken gemaakt over het beheer

Art. 7A:1676 BW: De maten hebben niets geregeld aangaande het beheer

Iedere maat heeft volledige bestuursbevoegdheid, iedere maat is beheerder. Hoeft geen instructies van anderen op te volgen (tenzij anders overeengekomen). Wel preventief vetorecht andere maten (7A:1676, onder 1 BW).

Bij

• Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

Faillissementsrecht

Vermogensrechtelijke gevolgen van een faillissement

Hoofdregel: voor verbintenissen van de failliet die na faillietverklaring ontstaan is de boedel niet aansprakelijk.

Uitzondering: dan voor zover de boedel daardoor is gebaat.

De curator en bestaande wederkerige overeenkomsten

Overeenkomsten blijven bestaan en het faillissement op zich brengt hier geen wijzigingen op aan. Echter zijn er wel wat regels van belang. De hoofdregel is art. 37 Fw.

Specifieke regels: art. 39 Fw en art. 40 Fw.

Voorbeeld bij 37 Fw

Monique heeft een keuken besteld bij Keukengigant BV en daarop 1000 euro aanbetaald. Keukengigant BV gaat failliet. Monique hoeft niet lijdzaam af te wachten, maar kan curator vragen om nakoming. Zegt curator nee, dan kan Monique kiezen voor ontbinding eventueel met schadevergoeding (als vergelijkbare keuken elders duurder is) (art. 6:265 jo. 6:277 BW). Art. 37a Fw: vordering van 1000 euro uit hoofde van onverschuldigde betaling en eventueel vordering tot schadevergoeding indienen ter verificatie, dat betekent in de praktijk dat Monique niets krijgt.

Zegt curator ja, dan creëert hij boedelschuld. Nota bene zie art. 68 lid 2 Fw: toestemming rechter-commissaris. En zie art. 37 lid 2 Fw: stellen passende zekerheid (vordering promoveert tot boedelschuld). Geldt ook voor vorderingen die al voor faillietverklaring uit de overeenkomst zijn ontstaan (achterstallige termijnen)! Impliciete gestanddoening? Zie Rechtbank Overijssel 3 april 2013, ECLI:NL:RBOVE:2013:3427 (Paprikakwekerij de Koekoek). Art. 37 Fw is niet van toepassing als één van de partijen al volledig heeft gepresteerd.

Voorbeeld bij 39 Fw

Huurcontract bedrijfspand aangegaan voor 5 jaar, op dag faillietverklaring van huurder Keukengigant BV zijn twee jaar verstreken. Kan curator of verhuurder nu snel van het contract af? Ja, zie art. 39 Fw: curator of verhuurder hoeft slechts een opzegtermijn van drie maanden in acht te nemen. Nota bene Curator Keukengigant BV zal – als hij bedrijf niet wil voortzetten – ook snel willen opzeggen: huur na faillietverklaring is immers boedelschuld (en gaat dus boven pre-faillissementsschulden). Let op toestemming rechter-commissaris; art. 68 lid 2 Fw.

Voorbeeld bij 40 Fw

Kees de Groot is al 11 jaar als monteur in dienst bij Keukengigant BV. Hij wil weten hoe snel hij op straat kan komen te staan en wat zijn financiële positie in het faillissement is. Zie art. 40 Fw: in faillissement geldt een opzegtermijn van maximaal 6 weken. Bovendien is geen ontslagvergunning CWI nodig; wel toestemming van de rechter-commissaris ex art. 68 lid 2 Fw. Het loon dat verschuldigd is na faillietverklaring is een boedelschuld + bevoorrecht ex art. 3:288 sub e BW. Achterstallig loon: vordering ter verificatie indienen + aanspraak maken op voorrecht ex art. 3:288 sub e BW. Art. 7:666 BW: art. 7:663 geldt niet!

Tot slot: ook een werknemer kan failliet gaan. Dit heeft geen invloed op de arbeidsovereenkomst. De werknemer

• Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

Verzekeringsrecht

Verzekeringsovereenkomst

Een verzekeringsovereenkomst is een overeenkomst waarbij een partij, de verzekeraar, zich tegen het genot van een premie jegens zijn wederpartij, de verzekeringsnemer, verbindt tot het doen van een of meer uitkeringen en waar bij het sluiten van de overeenkomst voor de partijen geen zekerheid bestaat:

• Dat,
• Wanneer of;
• Tot welk bedrag de uitkering moet worden voldaan
• Of ook hoelang de overeengekomen premiebetaling zou duren.

Een overeenkomst kan een verzekeringsovereenkomst worden genoemd indien er sprake is van minstens één van deze vier onzekerheden.

Een verzekering is altijd of een sommenverzekering of een schadeverzekering. Indien er sprake is van een schadeverzekering, moet er sprake zijn van een verzekerbaar belang, ook wel het voorwerp van de verzekering. Tevens moet er ook sprake zijn van een verzekerde zaak, een stoffelijk object. Deze twee dingen moet je goed uit elkaar houden, ze moeten er beide zijn, anders is de overeenkomst nietig.

Een schadeverzekering zonder verzekerde zaak is een aansprakelijkheidsverzekering.

Het indemniteitsbeginsel

Art 7:944 BW: een schadeverzekering is de verzekering strekkende tot vergoeding van vermogensschade die de verzekerde zou kunnen leiden. Indemniteit is een ander woord voor schadeloosstelling, de strekking is vergoeding van schade.

Het indemniteitsbeginsel: een verzekerde mag niet in een duidelijk voordeligere positie uitkomen door de uitkering van de schade.

Jacob Maring-arrest

In het Jacob Maring-arrest oordeelt de Hoge Raad dat het indemniteitsbeginsel meebrengt gericht moet zijn op de vergoeding van de schade die de verzekerde zal lijden als gevolg van een onzeker voorval. Maar over het algemeen is het zo dat het onjuist is dat verzekeringen onverenigbaar zijn met het indemniteitsbeginsel als de verzekeraar de nieuwwaarde uit zal keren. Soms kunnen de schadelijke gevolgen enkel worden weggenomen door vergoeding van de nieuwwaarde.

In artikel 7:960 BW wordt het Jacob Maring-arrest gecodificeerd. Er zijn echter drie uitzonderingen op:

• Art 7:956 BW
• Deskundigentaxatie
• Schadetaxatie

Sommenverzekering

Bij de sommenverzekeringen speelt het indemniteitsbeginsel geen rol. Bij een sommenverzekering wordt afgesproken dat wanneer een onzeker voorval zich voordoet, een afgesproken bedrag in één keer wordt uitgekeerd. De sommenverzekering is echter slechts toegestaan bij persoonsverzekeringen. Maar let op, niet iedere persoonsverzekering is ook een sommenverzekering.

Schadeverzekeringsuitsluitingsgronden

• Geen schade wordt vergoed indien de schade is veroorzaakt door de aard of het gebrek van de zaak.
• Geen schade wordt veroorzaakt wanneer deze met opzet of door roekeloosheid is veroorzaakt.

Mededelingsplicht

Wanneer een verzekeringsovereenkomst wordt aangegaan komt de vraag opzetten wat een verzekeraar moet mededelen aan de verzekeringsnemer. Het uitgangspunt is een spontane mededelingsplicht verzekeringnemer (7:928 lid 1), tenzij er een vragenlijst is gebruikt door verzekeraar (7:928

• Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

Intellectueel eigendom: merkenrecht

Er bestaan twee merkensystemen naast elkaar:

• Beneluxmerk (BVIE): biedt bescherming in België, Nederland en Luxemburg. Let op: per 1 maart 2019 is BVIE gewijzigd.
• Uniemerk (UMV): biedt bescherming in alle lidstaten van de EU.

Deze systemen bestaan naast elkaar, het is dus mogelijk om zowel een Uniemerk als een Beneluxmerk te hebben.

Materiele vereisten

Het merkenrecht gaat om alle voor grafische voorstelling vatbare tekens, die dienen om de waren of diensten van een onderneming te onderscheiden. Het moet dus gaan om een grafisch ontwerp en dit ontwerp moet onderscheidend zijn. Het onderscheidend vermogen wordt beoordeeld aan de hand van twee criteria:

• De waren of diensten waarvoor een merk wordt ingeschreven. Beschrijvende woordmerken zijn verboden.
• De perceptie van het relevante publiek; het publiek die de goederen koopt of de diensten afneemt.

Het teken dat wordt ingeschreven moet vatbaar zijn voor grafische voorstelling. Scheikundige formules van geuren kunnen geen merk vormen, kleuren en geluid wel. 

Formele vereisten

De bescherming wordt verkregen door inschrijving, art 2.2 BVIE. Dit doe je doormiddel van het aanmaken van een depot. Dit depot lever je in bij het bureau, deze gaat toetsen. Wanneer de toets positief is wordt het merk ingeschreven en heb je merkenrecht. Zonder inschrijving bestaat er geen bescherming.

Rechthebbende

Degene op wiens naam het merk is ingeschreven is rechthebbende van het merk. Diegene heeft een uitsluitend recht. Hoe dit uitsluitende recht eruitziet is geregeld in art. 2.20 lid 1 BVIE.

Het merkenrecht kan enkel worden ingeroepen tegen deelnemers van de markt. Voorbeelden van merkgebruik staan opgesomd in art. 2.20 lid 2 BVIE:

• Aanbrengen op de waar 
• Aanbieders onder het teken
• In- en uitvoer
• Gebruik in stukken voor zakelijk gebruik en reclame

Let op, dit artikel is niet limitatief. 

Inbreuken 2.20 lid 2 BVIE 

Sub a

Sub a gaat over double identity. Je gebruikt hetzelfde teken voor dezelfde goederen als waarvoor het merk is ingeschreven.

Sub b

Sub b valt uiteen in drie categorieën:

• Het teken is niet hetzelfde
• Het product is niet hetzelfde
• Niet hetzelfde teken en op een ander product, maar het lijkt wel op elkaar.

Er moet sprake zijn van verwarringsgevaar. Verwarringsgevaar toetsen we aan vijf hoofdfactoren:

• De mate van overeenstemming
• De soortgelijkheid van waren of diensten
• De onderscheidingskracht van het merk
• Het relevante publiek
• De manier waarop het merk in de praktijk gebruikt wordt.

Sub c

Bij sub c gaat het om waren