Werkgroep week 6 materieel strafrecht

Opdrachten

Opdracht 1 

Lees de casus en beantwoord de vragen schriftelijk en gemotiveerd. 

Casus 

Anneke en Bernhard waren jarenlang gelukkig getrouwd, totdat Anneke erachter kwam dat Bernhard er al twee jaar een geheime relatie op nahield met zijn secretaresse. Sindsdien waren de twee verwikkeld in een heftige echtscheidingsprocedure, die inmiddels is afgewikkeld. De woning is verkocht en de inboedel is verdeeld. Het zit Anneke echter erg dwars dat Bernhard bij gerechtelijke uitspraak een schilderij toebedeeld heeft gekregen dat zij jaren geleden van haar grootvader heeft gekregen. Afgezien van de emotionele waarde, heeft het schilderij ook een aanzienlijke geldelijke waarde, namelijk € 100.000. Anneke wil het schilderij, hoe dan ook, terug. In het café komt Anneke Hans en Jozias tegen, gemeenschappelijke kennissen van Bernhard en haarzelf. Het is Anneke bekend dat Hans en Jozias lid zijn van het dievengilde. In het verleden kochten Bernhard en zij bij hen allerlei goedkope, ‘van de vrachtwagen gevallen’ zaken. Dat brengt Anneke op een idee. Ze biedt Hans en Jozias € 2000 als zij het schilderij voor haar uit de woning van Bernhard halen. Als Hans en Jozias het schilderij bij haar afleveren, zal ze direct contant betalen. Hans en Jozias aarzelen even, maar omdat zij het geld goed kunnen gebruiken, stemmen zij uiteindelijk met het voorstel in. 

Enige dagen later gaan Hans en Jozias naar de woning van Bernhard om het schilderij te stelen. Ze hebben een koevoet, een zaklamp en een grote weekendtas bij zich. Hans heeft ook een pistool meegenomen, omdat hij weet dat Bernhard een fervent judoka is en in het bezit van de zwarte band is. Jozias heeft gezien dat Hans het pistool in zijn jaszak heeft gedaan. Ze treden de woning binnen door de tuindeur die niet op slot blijkt te zijn. Ze hebben het betreffende schilderij al snel gevonden. Op dat moment horen ze ineens geluid uit de hal. Als de deur van de woonkamer opengaat en Bernhard binnenkomt, aarzelt Hans geen moment. Hij pakt het pistool en schiet Bernhard onmiddellijk neer. Bernhard valt hevig bloedend op de grond. Hans en Jozias gaan er snel met het schilderij via de tuindeur vandoor. 

De kogel heeft zo veel schade aangericht dat Bernhard blijvend vanaf zijn middel is verlamd. 

Vraag 1A

Is Anneke strafbaar wegens deelneming en zo ja, op grond van welke deelnemingsvorm en in verband met welk strafbaar feit? 

Vraag 1B

Is Hans strafbaar wegens deelneming aan diefstal met geweld (art. 312 lid 1 Sr) en zo ja, op grond van welke deelnemingsvorm? 

Vraag 1C

Is Jozias strafbaar wegens deelneming aan diefstal met geweld (art. 312 lid 1 Sr) en zo ja, op grond van welke deelnemingsvorm? 

Opdracht 2 

Lees de casus en beantwoord de vragen schriftelijk en gemotiveerd. 

Casus 

Afgelopen zomer is de nu 19-jarige Sahid geslaagd voor zijn eindexamen en hij heeft besloten om, voordat hij aan een vervolgopleiding begint, een jaar niets te doen. Hij heeft een baantje voor drie dagen in de week en brengt de rest van zijn tijd door met chillen met zijn vrienden. Zijn ouders zijn niet zo gelukkig met de vriendengroep van Sahid: deze jongens zijn een paar jaar ouder dan Sahid, slijten hun dagen met rondhangen en buurtbewoners klagen over overlast van de vriendengroep. Toch mag Sahid van zijn moeder haar Opel Corsa gebruiken, waardoor hij min of meer als chauffeur binnen de vriendengroep fungeert. Dit doet Sahid omdat hij graag bij de groep wil horen. 

Op een maandag in september belt vriend Anton of Sahid hem komt halen. Zoals gewoonlijk voldoet Sahid aan dat verzoek en pikt Anton op bij diens huis. Die vertelt dat hij heeft afgesproken met Bas en dus rijdt Sahid naar het huis van Bas om hem ook op te pikken. Anton en Bas vragen of Sahid hen even wil helpen met een klusje en vertellen in de auto dat ze naar de woning willen gaan van een gezamenlijke vriendin, Lisa, die met haar ouders in een dorp verderop woont. Zoals Sahid ook weet, zijn de ouders van Lisa zeer welgesteld en woont de familie in een kast van een huis. Onderweg luistert Sahid naar het gesprek tussen Bas en Anton dat gaat over de slechte verhouding tussen Lisa en haar ouders, die er nooit voor haar zijn omdat ze altijd aan het werk zijn. Wel is ze haar hele leven overladen met dure spullen, maar die kunnen voor haar de afwezigheid van haar ouders niet compenseren. 

Als Sahid in het dorp van Lisa arriveert, heeft hij een slecht voorgevoel. Hij probeert niet meer te luisteren naar het gesprek, maar vangt toch flarden op als “die ouders een lesje leren”, “wij hebben meer aan die spullen dan zij” en “ik kan nog wel een laptop gebruiken”. Bas en Anton geven Sahid de opdracht om twee straten achter het huis te parkeren en te wachten tot Anton en Bas terugkomen. Bas voegt daar op dwingende toon aan toe dat als Sahid niet op hun terugkomst wacht, hij niet langer tot de vriendengroep behoort. 

Na een minuut of tien komen de twee inderdaad terug met in hun handen een laptop, een fotocamera, een audioset en Sahid meent ook een iPad te zien. Nadat Bas en Anton met de spullen in de auto zijn gestapt, krijgt Sahid de opdracht om naar het huis van Bas te rijden. Daar aangekomen ziet hij Bas en Anton met de spullen het huis binnengaan. Nu ze hem verder geen blik waardig keuren, besluit Sahid naar huis te gaan. 

Op grond van verklaringen van buurtbewoners kan de politie een paar dagen later Sahid, Anton en Bas aanhouden, waarna de officier van justitie besluit het drietal te vervolgen voor diefstal (art. 310 Sr). 

Is Sahid strafbaar wegens deelneming aan diefstal en zo ja, op grond van welke deelnemingsvorm?

Antwoordindicatie

Opdracht 1

Vraag 1A

Anneke heeft Hans en Jozias de opdracht gegeven om een schilderij uit de woning van Bernhard te stelen. Dit betekent dat Anneke hen vraagt om diefstal te plegen, wat strafbaar is gesteld in art. 310 Sr. Hier is geen sprake van doen plegen, omdat Hans en Jozias ook zelf strafbaar hebben gehandeld. Anneke zou strafbaar kunnen worden gesteld wegens deelneming op grond van de deelnemingsvorm uitlokking. Dit kan enkel in verband met het strafbare feit diefstal, omdat zij geen opdracht heeft gegeven tot het mishandelen van Bernard. Tevens blijkt niet dat Anneke wist van het wapenbezit. 

Om te kunnen spreken van uitlokking moet er aan verschillende vereisten zijn voldaan:

• Uitlokkingsmiddel: Anneke heeft de mannen beloften gemaakt, door hen te betalen wanneer zij het schilderij bij haar afleveren.
• Psychische causaliteit: door de beloftes van Anneke hebben zij het misdrijf gepleegd. Zij konden het geld goed gebruiken. De mannen zijn door Anneke overgehaald om het misdrijf te plegen.
• Dubbele opzet: Anneke moet opzet hebben gehad op het gronddelict diefstal, dit blijkt uit de casus daar waar zij de opdracht geeft om het schilderij voor haar te halen. Anneke moet daarnaast opzet hebben om als deelnemer te handelen en het gebruik van het uitlokkingsmiddel, ook hiervan is sprake omdat zij de opdracht uitgeeft.
• Accessoriteit: de mannen hebben het feit diefstal ook daadwerkelijk gepleegd. Dit betekent dat het misdrijf voltooid is. 

Hieruit kan geconcludeerd worden dat Anneke strafbaar is wegens uitlokking voor diefstal.

Vraag 1B

Hans kan worden aangemerkt als medepleger op grond van art. 47 lid 1 sub a. De vereisten hiervoor zijn:

• Een nauwe en volledige samenwerking: of er sprake is van een nauwe en volledige samenwerking kan beoordeeld worden op grond van de richtlijnen in het arrest Balletjespistool. In dit geval hebben Hans en Jozias nauw samengewerkt om aan de vraag van Anneke te voldoen. Er zijn van te voren dus afspraken gemaakt.
• Een bewuste samenwerking (dubbele opzet): er moet sprake zijn van dubbele opzet. Hans had opzet op het zijn van medepleger, want zo zouden hij en Jozias 2000 euro verdienen. Daarnaast had Hans opzet op diefstal met geweld, omdat hij enkel door diefstal het schilderij kon bemachtigen. Hans heeft ook een pistool meegenomen, waardoor hij rekening had gehouden met geweld. 
• Accessoriteit: het gaat hier om het misdrijf diefstal met geweld art. 312 lid 1 Sr. Dit misdrijf is ook mede door Hans voltooid.

Hans is dus strafbaar wegens medeplegen aan diefstal met geweld (art. 47 lid 1 sub 1 jo. 312 lid 1 Sr). 

Vraag 1C

Jozias kan strafbaar worden gesteld op grond van medeplegen. Het vereiste van een nauwe en volledige samenwerking en de accessoriteit zijn hetzelfde als in het geval van Hans. De bewuste samenwerking moet hier opnieuw worden beoordeeld. Jozias heeft opzet gehad op zijn rol als medepleger. Alleen via deze weg kon hij de 2000 bemachtigen. Vervolgens moet worden beoordeeld of Jozias ook opzet had op diefstal met geweld. Nu Jozias wist dat Hans een pistool mee had genomen, is hier sprake van voorwaardelijke opzet. Jozias heeft de aanmerkelijke kans aanvaardt dat Hans dit pistool zou gaan gebruiken. Zie hiervoor het arrest Opzet op medeplegen diefstal met geweld. 

Dit betekent dat ook Jozias strafbaar is wegens medeplegen aan diefstal met geweld. 

Opdracht 2

Sahid heeft een ondersteunende rol gehad bij het plegen van diefstal. Er moet dus worden gekeken naar art. 48 Sr betreffende medeplichtigheid.

De vereisten hiervoor zijn: 

• Ondersteunende rol, bevorderen of vergemakkelijken: Sahid heeft een ondersteunende rol, omdat hij enkel de chauffeur is. Dit vergemakkelijkt het misdrijf voor de andere daders, omdat zij zo gemakkelijk kunnen vluchten met de gestolen spullen.
• Misdrijf: diefstal art. 310 Sr is een misdrijf.
• Effectiviteit: de rol van Sahid is effectief geweest voor het plegen van het strafbare feit. Hij heeft de andere plegers heen en teruggereden.
• Dubbele opzet: in dit geval heeft Sahid de aanmerkelijke kans aanvaardt op het plegen van diefstal. De andere plegers hadden in de auto al duidelijk gemaakt wat hun plannen waren. Dat Sahid geprobeerd heeft niet te luisteren en zijn slechte voorgevoel heeft genegeerd, komt voor zijn eigen rekening. Hierdoor heeft Sahid ook opzet gehad op zijn rol als medeplichtige. 
• Accessoriteit: het feit diefstal art. 310 is ook daadwerkelijk voltooid. 

Dit betekent dat Sahid kan worden veroordeeld voor medeplichtigheid bij diefstal.