Join with a free account for more service, or become a member for full access to exclusives and extra support of WorldSupporter >>

Artikelsamenvatting bij Theorieën beschouwd van van den Hout & Boelen - 2010

Inleiding

De klinische psychologie houdt zich bezig met gedragsstoornissen. Men zoekt daarbij naar verklaringen voor het afwijkende gedrag. Zulke verklaringen worden mogelijk gemaakt aan de hand van theorieën. Er zijn inmiddels heel veel theorieën. Elk vakgebied heeft te maken met een veelvoud aan theorieën, maar het interessante aan de theorieën binnen de klinische psychologie is dat de theorieën fundamenteel van elkaar verschillen.

Het kiezen van een theorie op grond van aansluiting bij de eigen levensbeschouwing

Doordat klinische psychologen met zoveel verschillende theorieën te maken hebben, kunnen zij er voor kiezen een theorie te onderschrijven die het meeste aansluit bij hun eigen wereldbeschouwing. Een belangrijk vraagstuk waarover de theorieën verschillen is de vrije wil versus determinisme. Gedrag wordt vaak gezien als het resultaat van een samenspel tussen aanleg en omstandigheden. Echter, geen van beiden heeft men altijd voor het kiezen. Het kiezen van een theorie op basis van aansluiting bij de eigen levensbeschouwing is weinig wetenschappelijk. De wetenschap wil immers algemene uitspraken doen die gelden ongeacht de persoonlijke opvattingen van de onderzoeker. Het uitbannen van de levensbeschouwelijke idealen moet het richtinggevend ideaal zijn.

Het relativistische standpunt en co-existentie van theorieën

Het relativistische standpunt bepaalt dat een verklaring wel of niet deugt, op basis van de theorie die wordt aangehangen. Verschillende theorieën kunnen hetzelfde fenomeen verklaren, zonder elkaar daarbij tegen te spreken of de andere theorie uit te sluiten. Wanneer de theorieën niet strijdig zijn met elkaar, bijvoorbeeld omdat ze zich richten op andere aspecten van hetzelfde fenomeen, kunnen de theorieën vreedzaam co-existeren.

Theorieën als paradigma’s

Problemen ontstaan wanneer theorieën zich richten op hetzelfde aspect van hetzelfde verschijnsel. Er is dan sprake van één feit en twee verklarende perspectieven. De theorieën kunnen ook wel worden aangeduid als paradigma’s. Dit zijn stelsels van theoretische concepten, impliciete ideeën over wat relevante feiten zijn, methodiek, en voorbeelden van de te volgen werkwijze. Een veelvoorkomende reactie op de aanwezigheid van strijdige (of strijdig lijkende) theorieën is het relativisme, maar er zijn toch klinisch psychologen die niet tevreden zijn met het naast elkaar bestaan van verschillende theorieën en die willen weten welke verklaring klopt.

Hoe ziet het relativisme in de praktijk er uit?

Gevolg van het relativisme is dat de waarheid relatief is en afhankelijk van de achterliggende theorie. Het relativisme is in de gezondheidszorg in bepaalde mate geïnstitutionaliseerd, in de vorm van organisaties en verenigingen van bepaalde referentiekaders (paradigma’s). Deze institutionalisering gaat gepaard met tolerantie en samenwerking, wat voor de professionele verhoudingen een voordeel is. Maar voor de wetenschap is het niet bevorderlijk. De wetenschap heeft baat bij meningsverschillen, debatten en onderlinge kritiek. Onder meer omdat de verschillende referentiekaders verschillende gevolgen hebben voor de behandelingen. Het is belangrijk om alsnog te onderzoeken wat de relatieve effecten zijn van de verschillende behandelingsvormen.

Welke rol speelt het pragmatisme in de klinische psychologie?

Het pragmatisme is een meer zakelijke en praktische reactie op de hoeveelheid aan theorieën. Belangrijker volgens het pragmatisme is het onderzoeken van de effectiviteit van de verschillende therapieën die door de paradigma’s worden beïnvloed. Dit kan worden gedaan aan de hand van meta-analyse. Dit is een statistische methode waarmee de resultaten van verschillende onderzoeken kunnen worden vergeleken en gecombineerd aan de hand van berekenende effectgroottes. Een mogelijk gevaar van deze methode is dat uitspraken worden gedaan over het relatieve effect van therapieën die eigenlijk niet goed met elkaar te vergelijken zijn. Een ander gevaar is dat men kan concluderen dat het voor de behandeling dan niet uitmaakt welke therapie wordt gekozen, omdat ze beiden even effectief zouden zijn.

Empirisch ondersteunende therapieën

Een oplossing is aangeboden door middel van empirisch ondersteunende theorieën. Om een behandeling als een empirisch ondersteunende therapie te kunnen beschouwen moet deze voldoen aan één van de volgende criteria voldoen. De behandeling moet in ten minste twee gerandomiseerde vergelijkende studies bewezen hebben effectiever te zijn dan een psychotherapeutische of medicamenteuze placebotherapie, of minstens even effectief als een andere, reeds als empirisch ondersteunende therapie aangemerkte aanpak. Of, de behandeling moet in een grote reeks single-case design experimenten uitgevoerd door ten minste twee onafhankelijke onderzoeksteams effectief gebleken zijn.

Het biopsychosociale perspectief

Het biopsychosociale perspectief stelt dat aan gedragsstoornissen biologische, psychologische en sociale aspecten te onderscheiden zijn. Een stoornis zou op verschillede niveaus te analyseren zijn. Een sterkere variant van dit perspectief is de multicausaliteitsopvatting. Deze stelt dat stoornissen worden bepaald door verschillende oorzaken op biologisch, psychologisch en sociaal niveau en dat daar rekening mee moet worden gehouden bij de diagnostiek en de behandeling. Dit perspectief is gepast wanneer verschillende processen los van elkaar of in combinatie met elkaar verantwoordelijk zijn voor de problemen.

Welke ontwikkelingen zijn er waarneembaar?

Er zijn drie ontwikkelingen waar te nemen met betrekking tot de theoretische diversiteit van de klinische psychologie:

  • Het negeren van filosofische vraagstukken.

  • Verzakelijking van de klinische psychologie.

  • Toepassing van zowel psychologische interventies als medicamenten.

Image

Access: 
Public

Image

This content refers to .....
Psychology and behavorial sciences - Theme

Image

 

 

Contributions: posts

Help other WorldSupporters with additions, improvements and tips

Add new contribution

CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.
Image CAPTCHA
Enter the characters shown in the image.

Image

Spotlight: topics

Check the related and most recent topics and summaries:
Activity abroad, study field of working area:

Image

Check how to use summaries on WorldSupporter.org

Online access to all summaries, study notes en practice exams

How and why would you use WorldSupporter.org for your summaries and study assistance?

  • For free use of many of the summaries and study aids provided or collected by your fellow students.
  • For free use of many of the lecture and study group notes, exam questions and practice questions.
  • For use of all exclusive summaries and study assistance for those who are member with JoHo WorldSupporter with online access
  • For compiling your own materials and contributions with relevant study help
  • For sharing and finding relevant and interesting summaries, documents, notes, blogs, tips, videos, discussions, activities, recipes, side jobs and more.

Using and finding summaries, study notes and practice exams on JoHo WorldSupporter

There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.

  1. Use the menu above every page to go to one of the main starting pages
    • Starting pages: for some fields of study and some university curricula editors have created (start) magazines where customised selections of summaries are put together to smoothen navigation. When you have found a magazine of your likings, add that page to your favorites so you can easily go to that starting point directly from your profile during future visits. Below you will find some start magazines per field of study
  2. Use the topics and taxonomy terms
    • The topics and taxonomy of the study and working fields gives you insight in the amount of summaries that are tagged by authors on specific subjects. This type of navigation can help find summaries that you could have missed when just using the search tools. Tags are organised per field of study and per study institution. Note: not all content is tagged thoroughly, so when this approach doesn't give the results you were looking for, please check the search tool as back up
  3. Check or follow your (study) organizations:
    • by checking or using your study organizations you are likely to discover all relevant study materials.
    • this option is only available trough partner organizations
  4. Check or follow authors or other WorldSupporters
    • by following individual users, authors  you are likely to discover more relevant study materials.
  5. Use the Search tools
    • 'Quick & Easy'- not very elegant but the fastest way to find a specific summary of a book or study assistance with a specific course or subject.
    • The search tool is also available at the bottom of most pages

Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?

Quicklinks to fields of study for summaries and study assistance

Field of study

Follow the author: Vintage Supporter
Work for WorldSupporter

Image

JoHo can really use your help!  Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world

Working for JoHo as a student in Leyden

Parttime werken voor JoHo

Statistics
1324 1