HC5A Strafprocesrecht 

Onderwerpen

• Voorbereidend onderzoek
• ZSM / Strafbeschikking
• Dagvaarding
• Onderzoek ter terechtzitting
• Rechtsmiddelen

Inleiding

Het strafprocesrecht omvat de regels met betrekking tot de toepassing van het strafrecht in een concreet geval.

Het strafprocesrecht is het op een juiste manier toepassen van het strafrecht; 

Kenmerken

De belangrijkste kenmerken van het strafproces zijn de volgende:

• Art. 167 Sv: Het vervolgingsmonopolie van het OM;

- Het opportuniteitsbeginsel

- Mogelijkheid tot afzien van vervolging; seponeren 

- Indien het OM afziet van de mogelijkheid tot vervolging; bestaat het beklachrecht voor rechtstreeks belanghebbende van artikel 12 Sv. 

Bronnen strafprocesrecht

• Wetboek van strafrecht (art. 27 verdachte);

• Verdragen (artikelen 5,6 en 8 EVRM);

• Grondwet (artikelen 10,11,12 en 15);

• Bijzondere wet (wet RO, politiewet);

• Ongeschreven recht (jurisprudentie, beleidsstukken).

Strafprocesrecht bestaat uit 5 fases:

• Opsporing;

• Vervolging;

• Berechting;

• Strafoplegging;

• Tenuitvoerlegging vonnissen.

In het strafprocesrecht kunnen we ook nog onderscheid maken tussen de fase vóór de rechter en de zitting en de fase dat de terechtzitting plaatsvindt. Dit is de gematigd inquisitoir en gematigd accusatoir fase.

Actoren strafproces

De Verdachte; vóór vervolging is er sprake van een verdachte.  Voor minderjarigen gelden aparte regels (leeftijd 12, 12 t/m 17 en 16 t/m 23) , artikel 486 Sv e.v.  Er moet een redelijk vermoeden zijn (art. 27 Sv). Het moeten voorafgaande feiten of omstandigheden zijn, objectief en waarschijnlijk en er moet een concrete verdachte zijn met een concreet feit. Als verdachte heb je het zwijgrecht en het cautie voor verhoor. Het wetboek van strafrecht geeft een aantal waarborgen aan de verdachte. De verdachte moet dulden dat je aangehouden wordt, gefouilleerd wordt en in verzekering gesteld wordt. Die in verzekeringstelling mag maximaal twee keer drie dagen. Na die zes dagen, is er sprake van in bewaring. De criteria hiervoor zijn: er moet sprake zijn van een redelijk vermoeden van schuld, er moet een belang van een onderzoek zijn, er moet een voorlopige hechtenis feit zijn. Verlening van de in verzekeringstelling is mogelijk na drie dagen. De officier van justitie is hier bevoegd in. Na drie dagen en 15 uren moet er een zittend lid van de rechtbank een uitspraak doen over of de in verzekeringstelling terecht is. Volgens het EVRM heb je recht op vrijheid en veiligheid (art. 5). De in verzekeringstelling mag hier niet mee in strijd zijn.

De Raadsman; werkt vanuit het belang van de cliënt. Het recht op rechtsbijstand is een grondrecht o.g.v. artikel 6 EVRM jo. 18 GW. Een raadsman is niet in alle gevallen verplicht art. 28a Sv. ; let op zeer belangrijk arrest Salduz vs. Turkije 

De Politie is heeft een belangrijke taak binnen het strafprocesrecht. De politie handhaaft de openbare orde, dit is de openbare-orderechtelijke handhaving. Daarnaast doet de politie aan opsporing, dit is de strafrechtelijke handhaving.

De Officier van justitie is onderdeel van het Openbaar Ministerie. De officier van justitie vertegenwoordigd het Openbaar Ministerie in de rechtbank. Bij de hoven wordt de officier van justitie advocaat-generaal genoemd. Bij de rechtbank wordt hij gewoon officier van justitie genoemd. Het Openbaar Ministerie valt onder de Minister van Justitie. Zie artikel 9 Sv. 

De zittende magistratuur, art. 268 Sv, hoofdregel is dat de meervoudige kamer van de rechtbank bevoegd is in eerste aanleg. Hier zijn echter uitzondeirngen op: Politierechter gaat over eenvoudige zaken en zaken waar maximaal 1 jaar gevangenisstraf op staat (art. 368 Sv), de kantonrechter is bevoegd in geval van overtredingen en de kinderrechter in geval van zaken jonger dan 18 jaar (art. 495 Sr). In hoger beroep is het gerechtshof bevoegd en in cassatie de hoge raad.

Het slachtoffer (art. 51a e.v. Sv) heeft sinds 2005 een steeds grotere rol gekregen, het spreken ter zitting is namelijk uitgebreid. Niet meer beperkt tot de "gevolgen van het strafbaar feit" zoals "ik heb nachtmerries", maar ook mogelijkheid tot uitspreken over de straf en schade aan eigen zaak.

De Politie doet het voorbereidend onderzoek. Veel opsporingsonderzoeken ontstaan door een aangifte. Er doet bijvoorbeeld iemand aangifte van mishandeling, smaad of intimidatie. Vorig jaar deed het Genootschap Federatief Joods Nederland aangifte wegens het verkopen van Mein Kampf. Het verkopen van dit boek is een aanzet tot haat en discriminatie (art. 137^e Sr). Het OM besliste dat het boek verkocht werd zonder voorlichting of feitelijke informatie, dat er geen sprake was van journalistieke verspreiding en dat het geen wetenschappelijk doel had. De rechtbank Rotterdam heeft de verkoper vrijgesproken. Hij zette niet aan tot haat of discriminatie. De rechtbank oordeelde dat de beperking van het verkopen van dit boek niet noodzakelijk was in een democratische samenleving.

I Voorbereidend onderzoek

1. Opsporingsonderzoek (art. 140 e.v. Sv) 

definitie te vinden in artikel 132a Sv. Een opsporingsonderzoek vangt aan indien er sprake is van een strafbaar feit, aangifte en/of klachtdelicten. 

Er wordt een opsporingsambtenaar ingeschakeld, belangrijk hierbij is het procesverbaal. Wat niet in het p-v staat, bestaat niet !! 

2. Dwangmiddelen en bijzondere opsporingsbevoegdheden

Dwangmiddelen: art. 94 e.v. Sv

• Vb. Inbeslagneming/doorzoeking woning 

Bijzondere opsporingsbevoegdheden: art. 126g e.v. Sv.

• Vb. stelselmatige observatie, infiltratie, pseudo-koop, telefoontap. 

3. Vrijheidsbenemde dwangmiddelen

1. Staande houden; In eerste instantie is er sprake van staande houden (art. 53 Sv). In de casus die we nu gebruiken gaat het over Luis C. Wanneer iemand gezien wordt als verdachte mag er inbreuk gemaakt worden op de privacy van de verdachte. Gaat het verkrijgen van bewijs niet op de juiste manier, dan wordt er gesproken van onrechtmatig verkregen bewijs. Onjuiste gegevens opgeven bij staandehouden is strafbaar.

2. Aanhouden; Een opsporingsambtenaar is bevoegd tot aanhouden. Iedereen mag iemand aanhouden, burgers mogen dit alleen op heterdaad. Particuliere beveiligers mogen dus ook aanhouden op heterdaad, particuliere beveiligers hebben evenveel rechten en bevoegdheden als een gewone burger. Ophouden voor verhoor mag maximaal zes uur. De tijd tussen 0:00 en 9:00 telt niet mee, daarom worden verdachten ook altijd ‘s nachts van hun bed gelicht.

3. Ophouden voor onderzoek; (art. 56a Sv); doel is het belang van het onderzoek bijvoorbeeld identificatie en verhoor. Duur is 9 uur in plaats van 6 uur aritkel 61 Sv is vervallen!  

4. Inverzekeringstelling (art. 59a Sv); 

5. Voorlopige hechtenis (art. 63 e.v. Sv);Voorlopige hechtenis wordt bewaring genoemd. De rechter-commissaris moet toestemming geven. De eisen hiervoor zijn: voorlopige hechtenis feit, ernstige bezwaren en vluchtgevaar/maatschappelijke veiligheid. Daarnaast moet er ook nog een grond bestaan. Er moet sprake zijn van een misdrijf met een gevangenisstraf van vier jaar of meer, of er moet sprake zijn van opgesomde misdrijven in art. 57 SV. Gronden zijn bijvoorbeeld ernstig gevaar voor vlucht of gewichtige redenen van maatschappelijke veiligheid. Het zijn best wel zware eisen, dat is ook niet vreemd. Voorlopige hechtenis heeft natuurlijk ook impact op een verdachte. Na in bewaring neming kan er sprake zijn van gevangenhouding.

Einde voorbereidend onderzoek

Wanneer het OM er voor kiest om te vervolgen, kan het OM kiezen voor strafbeschikking of dagvaarding. Strafbeschikking komt steeds meer voor. Wanneer er gekozen wordt voor strafbeschikking, doet het OM een uitspraak. Het OM kan een taakstraf en geldboete opleggen, ontzeggen rijbevoegdheid, afstand in beslaggenomen goederen en storting in schadefonds. Wanneer je het niet eens bent met de uitspraak van de officier van justitie, kun je binnen veertien dagen in ‘in verzet’ gaan.

Wanneer het er toe komt dat een rechter een uitspraak gaat doen, moet de rechter art. 6 van het EVRM waarborgen. Een verdachte heeft recht op eerlijke behandeling “equality of arms”.