Wat is normaal en wat is een stoornis? - Chapter 1

Wat is ontwikkelingspsychopathologie? 

Door middel van ontwikkelingspsychopathologie zijn stoornissen van kinderen beter te begrijpen, omdat hierbij de context van ontwikkeling wordt meegenomen. Hierbij wordt er vanuit gegaan dat psychopathologie bij zuigelingen, kinderen en adolescenten alleen begrepen kan worden door de stoornissen te bekijken tegenover hun achtergrond van emotionele-, cognitieve- en gedragsontwikkeling. Het is noodzakkelijk om alledaagse problemen en moeilijke fasen te karakteriseren en deze te onderscheiden van natuurlijke ontwikkeling en gestoorde ontwikkeling. 

Welke stoornissen zijn er bij zuigelingen, kinderen en adolescenten?

Het begrijpen van psychopathologie is moeilijk, omdat ouders, leraren en de kinderen zelf vaak verward zijn of een bepaald gedragspatroon of gevoelens een stoornis reflecteert. Wat hierbij helpt is het herkennen van verschillende verbindingen tussen typische en atypische ontwikkelingen, zoals het vergelijken met andere kinderen in dezelfde ontwikkelingsfase. Er zijn verschillende modellen over ontwikkeling, zoals het historische model waarbij er vanuit gegaan wordt dat een kind geboren wordt als een 'leeg blad'. Een complex model waarbij ontwikkeling dynamisch wordt beschreven en bestudeerd, wordt het liefst gebruikt door psychologen en onderzoekers. In deze modellen worden ook de complexiteiten van het individu, de familie en etnische, culturele en maatschappelijke geloven erbij betrokken. Zo kunnen de kinderen die een uitzondering zijn geïdentificeerd worden. 

Wat is normaal? 

De meeste beschrijvingen van normaliteit en psychopathologie focussen op drie dingen:

1. Statistische afwijking: de infrequentie van bepaalde emoties, cognities en gevoelens. Wanneer een kind heel veel meer of heel veel minder vertoond dan zijn leeftijdsgenoten kan er nagedacht worden over een stoornis. 
2. Socio-culturele normen: de geloven en verwachtingen van bepaalde groepen over welke emoties, cognities en gedragingen onwenselijk of onacceptabel zijn. Kinderen die mislukken zich aan de normen en verwachtingen te houden worden bestempeld als uitdagend, moeilijk en gestoord. 
3. Mentale gezondheidsperspectieven: beschrijvingen van disfunctie op basis van theorie en klinische psychologie. Hierbij wordt er gekeken naar het welzijn van een kind. Kinderen die een negatieve kwaliteit van leven hebben, die slecht functioneren en bepaalde symptomen uiten, kunnen een stoornis hebben. 

Wat is de rol van waarden?

Op basis van deze definities kan gesteld worden dat waarden een belangrijke rol speelt bij het definiëren van mentale gezondheid en psychopathologie. Zo wordt er vaak beoordeeld op adapatie of maladapatie, waarbij er een onderscheid wordt gemaakt tussen nauwkeurige of gemiddelde adaptatie en optimale adaptatie. Nauwkeurige adaptatie heeft te maken met wat bestempeld wordt als goed genoeg of acceptabel. Optimale adaptatie gaat over wat excellent, bovenwaardig of het beste is. Zowel nauwkeurige als optimale adaptatie betekenen niet direct een goede ontwikkeling. Uitdagingen en moeilijkheden zijn onvermijdbaar, maar laten je wel groeien. 

Welke invloed heeft waarden op de definities van stoornis? 

Waarden spelen ook een rol bij de specifieke definities van stoornis. Bij statistische afwijking kan gekeken worden naar beiden uiteinden op het continuüm, maar soms wordt er ook gekeken naar alleen het 'slechte' uiteinde en niet naar het 'goede' uiteinde. Bij socio-culturele definities vormen waardeoordelen de basis. Wanneer een bepaald gedrag gewaardeerd wordt in de maatschappij, zal er minder snel een stoornis aan gekoppeld worden. Bij mentale gezondheidsperspectieven speelt de waarde van psychologen en sociale werkers een rol in zowel wetenschappelijke als wetsgerelateerde beslissingen. 

Hoe wordt psychopathologie en ontwikkelingspsychopathologie gedefinieerd? 

De term psychopathologie verwijst naar intens, vaak en/of blijvende maladapatieve patronen van emoties, cognities en gedrag. Ontwikkelingspsychopathologie breidt deze definitie uit waarbij de maladaptieve patronen voorkomen in een context van typische ontwikkeling en leidt tot verslechteringen bij kinderen. 

Hoe worden stoornissen beoordeling?

De beoordelingen van stoornissen worden gebaseerd op het identificeren van kinderen met klinisch significante kwelling en disfunctie (hierbij maakt het niet uit of de kinderen wel of niet behandeld worden), het berekenen van algemene en specifieke psychopathologieën en het bijhouden van veranderingen in de identificatie en diagnose van bepaalde stoornissen. De hoeveelheden en patronen van de stoornissen kunnen berekend worden met verschillende methoden in verschillende groepen. Deze hoeveelheden en patronen komen veel terug in de ontwikkelingspsychopathologie, waarbij prevalentie en incidentie belangrijke termen zijn. Prevalentie verwijst naar de proportie van de populatie met een stoornis. Incidentie verwijst naar de hoeveelheid nieuwe gevallen in een bepaalde periode. Zonder het te meten valt al wel te zeggen dat veel kinderen worstelen met klinisch significante stoornissen (ongeveer 13% van de kinderen tussen de 8 en 15 jaar in de VS zijn gediagnosticeerd met een stoornis). 

Hoe werkt het toewijzen van middelen en de beschikbaarheid en toegankelijkheid van zorg? 

Hoewel de psychopathologie van kinderen de beste hulp en aandacht verdiend, is de zorg en emotionele, sociale en financiële middelen schaars. Slechts minder dan de helft van de kinderen en adolescenten die hulp nodig heeft, heeft toegang tot zorg. Er zijn verschillende barrières die de toegang tot de zorg belemmeren, zoals slecht beleid, onsamenhangende systemen, gebrek aan aanbieders, lange wachtrijen en financieel onvermogen. De barrières gerelateerd aan perceptie over mentale gezondheid zijn het onvermogen om stoornissen te herkennen, ontkenning van de ernst van het probleem en geloven dat de stoornis vanzelf over gaat. De barrières gerelateerd aan het zorgsysteem hebben betrekking op het gebrek aan vertrouwen, eerdere negatieve ervaringen en de stigma gerelateerd aan het zoeken van hulp. 

Wanneer de kinderen wel geholpen worden, is de dekking van verzekering erg verschillend. Zo zijn er heel veel behandelingen die alleen uitgevoerd kunnen worden wanneer het financiële vermogen dit toe laat. Tegenwoordig wordt er wel steeds meer aandacht gegeven aan het verbeteren van het beleid en het toegankelijk maken van de zorg voor iedereen. 

Hoe werkt de globalisatie van de mentale gezondheid van kinderen? 

Er zijn discussies gaande over de mentale gezondheid met betrekking tot het toewijzen van middelen en het politieke beleid in Westerse gebieden. In minder welvarende landen is er sprake van onvoldoende zorg en educatie, waardoor de kinderen in deze gebieden meer kwetsbaar zijn voor het ontwikkelen van psychopathologie. Dit zijn gevolgen van gelimiteerd toegang tot middelen, gebrek aan zorg en welzijn beleid en te weinig gezondheidsprofessionals. Om dit te verbeteren moet op globaal niveau meer aandacht besteed worden aan het verspreiden van kennis over en de middelen voor een goed zorgsysteem. 

Welke stigma heerst er over mentale gezondheid?

Er is sprake van een pijnlijke en onnodige stigmatisatie van individuen met psychopathologie. Bij kinderen en ouders heerst er een gevoel van angst, schaamte en schuld, waarbij veel ervaringen worden verzwegen of geheimgehouden. Deze stigmatisatie is het gevolg van gebrek aan respect en gebrek aan toegang tot de zorg. Er zijn verschillende dimensies van stigmatisatie, waaronder negatieve stereotypen, negatieve evaluatie en discriminatie. Hierbij zijn er twee doelwitten: het individu en de familie. En er zijn twee contexten waarin stigma voorkomt: in het algemene publiek en in het individu zelf. Er wordt veel onderzoek gedaan naar hoe een stigma de ervaringen van kinderen met een mentale stoornis gecompliceerder maakt. Het tolereren en het tonen van medeleven voor de groep mensen die gediagnosticeerd is met psychopathologie maakt het gehele proces al minder moeilijk.