Begrippenlijst bij Consciousness: An Introduction van Blackmore - 2e druk

Begrip

Definitie

Behaviorisme

Het leerproces wordt verklaard door de verbinding van verschillende automatische reacties. Deze stroming benadrukt de mogelijkheid van conditionering om zo het gedrag te kunnen voorspellen en te sturen.

Cognitieve psychologie

Deze wetenschap benadrukt de interne representaties en informatieverwerking.

Duale aspecten theorie

Volgens deze theorie kan de mens verklaard worden in zowel mentale termen als fysieke termen.

Dualistische theorieën

Volgens deze theorieën bestaat de wereld uit twee soorten materie.

Epifenomenalisme

Volgens dit idee worden mentale toestanden veroorzaakt door fysieke gebeurtenissen, maar veroorzaken zelf niets.

Fenomenologie

Hierbij wordt de nadruk gelegd op subjectieve ervaring zonder enige vooroordelen of gevolgtrekkingen.

Functionalisme

Mentale toestanden hebben slechts een functionele rol.

Idealisme

De wereld bestaat slechts uit mentale toestanden.

Identiteitstheorie

Mentale toestanden zijn identiek aan fysieke toestanden.

Interactionisme

Volgens deze theorie beïnvloeden mentale toestanden als denken en voelen de fysieke toestanden en hersenactiviteit.

Introspectie

Dit is de observatie en de rapportering van de eigen subjectieve ervaringen in psychologische experimenten.

Makkelijke problemen

Deze problemen gaan over het begrip van mentale processen en de bijbehorende neurale mechanismen.

Materialisme

De wereld is slechts stoffelijk en causaal gesloten, de interactie tussen dingen en energie is een functie van natuurwetten.

Moeilijke problemen

Deze problemen gaan over de vraag hoe fysieke processen in het brein leiden tot subjectieve ervaring.

Monistische theorieën

Volgens deze theorieën bestaat de wereld slechts uit één soort materie.

Onbewuste gevolgtrekking

Het idee dat bewuste ervaringen afhankelijk zijn van onbewuste verwerking van stimuli staat hierbij centraal.

Panpsychisme

Volgens deze benadering hebben alle materiële zaken primitieve mentale kenmerken zoals een bewustzijn.

Psychofysica

Deze wetenschap richt zich op de relaties tussen fysieke stimuli en sensaties.

Stroom van bewustzijn

Volgens William James is dit een benaming voor de veranderende gedachten, gevoelens, beelden en ideeën.

Substantie dualisme

Volgens deze benadering bestaat de wereld uit twee verschillende soorten materie: de uitgebreide materie zoals het lichaam en de denkende materie zoals de geest.

Begrip

Definitie

Cognitief gesloten

Volgens McGinn is het brein van de mens niet in staat om het begrip bewustzijn te begrijpen.

Fenomenaal bewustzijn

Dit type bewustzijn zorgt voor ervaring.

Onnodig bewustzijn

Volgens dit idee is bewustzijn niet noodzakelijk voor gedrag.

Qualia

Dit is de ruwe zintuiglijke informatie die zorgt voor een subjectieve ervaring die privé en onuitsprekelijk is.

Subjectiviteit

Het geheel van percepties, ervaringen, verwachtingen, persoonlijke- en culturele overtuigingen van een persoon.

Toegangsbewustzijn

Dit type bewustzijn zorgt voor redenering en het rationeel begeleiden van spraak en gedrag en bevat de cognitieve processen die betrokken zijn bij het rapporteren van ervaringen.

Begrip

Definitie

Bewust mentaal veld

Volgens Libet zorgt dit veld voor het ontstaan van subjectieve ervaringen als gevolg van fysieke activiteiten van zenuwcellen. Ook heeft dit veld het causaal vermogen om bepaalde neuronale functies te veranderen.

Bewuste processen

Dit is een hersenproces dat traag, inspannend, gecontroleerd en flexibel is. Ook is het afhankelijk van het werkgeheugen, maar onafhankelijk van context.

Dorsale stroom

Deze neurale stroom in het visuele systeem richt zich op de verwerking van motoriek en lokalisatie van objecten.

Global Workspace Theorie (GWT)

Volgens deze theorie integreert het bewustzijn verschillende zintuiglijke informatie tot één idee, waarna er mogelijkheid is voor actie. Hierbij is aandacht belangrijk, de stimuli waar aandacht aan wordt geschonken komen in het bewustzijn terecht.

Hogere-orde gedachtetheorie (HOT)

Volgens deze representationele theorie is een mentale toestand of perceptie bewust als de persoon een hogere orde gedachte heeft met betrekking tot die toestand of perceptie.

Hogere-orde perceptietheorie (HOP)

Volgens deze representationele theorie is een mentale toestand bewust als die toestand wordt verwerkt op een quasi-perceptuele manier.

Meervoudige realiseerbaarheid

Dit is het idee binnen het functionalisme en stelt dat dezelfde bewuste staat op verschillende manieren kan ontstaan, op voorwaarde dat dezelfde functies zijn uitgevoerd.

Onbewuste processen

Dit is een hersenproces dat gekenmerkt wordt door snelheid, automatisme, inflexibiliteit, weinig inspanning en is afhankelijk van de context.

Ventrale stroom

Deze neurale stroom in het visuele systeem richt zich op de verwerking van perceptie en de identificatie van objecten.

Begrip

Definitie

Cartesiaans materialisme

Dit is de overtuiging dat er een centrale plek en tijd is in het brein waar neurale mechanismen bij elkaar komen en zo een bewuste ervaring produceren.

Cartesiaans theater

Volgens Dennett is dit de benaming voor de plek in het brein waarin men bewustzijn ervaart van ideeën, beelden en gevoelens.

Meerdere conceptentheorie

Volgens deze theorie van Dennett zijn mentale toestanden het gevolg van parallelle verwerkingsprocessen die zintuiglijke informatie interpreteren en uitwerken, dit alles onder voortdurende revisie. Volgens Dennett ontstaat er inhoud, worden gewijzigd, zorgen voor gedrag waarna ze geheugensporen achterlaten. Er is geen subjectieve ervaring.

Neuronale toereikendheid

Dit is een theorie van Libet die stelt dat objecten of gebeurtenissen slechts bewust worden wanneer neuronen lang genoeg afvuren.

Verbazingwekkende hypothese

Volgens Crick zijn de ideeën, gevoelens, herinneringen en identiteit van een persoon slechts het gevolg van een neuraal netwerk met de bijbehorende moleculen.

Begrip

Definitie

Aandacht

Er is geen consensus over de definitie van dit begrip. Volgens William James is dit het vermogen om zich te concentreren op de ene stimulus, maar zicht te onthouden van een andere stimulus. Aandacht is dus net een filter die bepaalde stimuli toelaat in het bewustzijn om zo verwerkt te kunnen worden.

Achteruit verwijzinghypothese

Volgens Libet worden zintuiglijke ervaringen terug verwezen naar de tijd waarop die ervaring daadwerkelijk plaatsvond.

Craniocentrische coördinaten

Het beeld van de wereld blijft stabiel door de positie van het hoofd.

Effecttheorie

Volgens deze theorie van James is aandacht het gevolg van activiteit van hersencellen.

Halve seconde vertraging

Uit de experimenten van Libet blijkt dat er een halve seconde voortdurende neurale activiteit (als gevolg van de stimulatie van de sensomotorische cortex) nodig is om te kunnen spreken van bewustzijn.

Onvrijwillige aandacht

Hiervan is sprake wanneer men snel reageert op een stimulus en zich daar achteraf bewust van is. De ogen richten zich hierbij op de stimulus die van belang is, zodat het beeld van de stimulus op de fovea terecht komt en men deze stimulus scherp kan zien.

Oorzaaktheorie

Volgens deze theorie van James is aandacht als spirituele kracht de oorzaak van hersenactiviteit.

Perceptuele pop-out

Dit is het fenomeen waarbij één bepaalde stimulus gepresenteerd wordt met verschillende andere stimuli. Wanneer het verschil erg duidelijk is, wordt de stimulus meteen opgemerkt door het visuele systeem.

Phi fenomeen

Dit is het fenomeen waarbij twee lichtflitsen worden gezien als één lichtflits dat zich voortbeweegt.

Premotor theorie

Rizzolatti stelt dat wanneer men de aandacht richt op een bepaalde plek in de omgeving, die persoon zichzelf voorbereidt om naar die plek te kijken.

Retinocentrische coördinaten

Het beeld van de stimulus blijft stabiel op de retina.

Smooth pursuit

Hierbij kunnen de ogen een bepaalde stimulus volgen en het beeld op dezelfde plek van de fovea laten staan.

Subjectieve tijd verplaatsing

Uit de experimenten van Wundt bleek dat mensen fouten maakten bij het antwoord op de vraag welke gebeurtenis eerst plaatsvond.

Time-on theorie

Volgens Libet kunnen onbewuste processen in het bewustzijn terecht komen door de duur van neurale activiteit te verhogen naar 500 milliseconden: de neurale toereikendheid is bereikt.

Verborgen aandacht scanning

Het vermogen om de blik direct te richten op een object of plek en tegelijkertijd de aandacht op iets anders te richten.

Begrip

Definitie

Amodale perceptie

Het fenomeen waarbij men uit gaat van hele objecten, hoewel niet alle onderdelen te zien zijn.

Blinde vlek

Deze kleine plek bevindt zich in de retina en bevat geen lichtgevoelige receptoren.

Change blindness

Dit is het onvermogen om veranderingen in de omgeving waar te nemen nadat er met de ogen is geknipperd.

Illusie

Hoewel het object wel aanwezig is, is dit niet wat het lijkt te zijn. Er is een discrepantie tussen verschijning en realiteit.

Inattentional blindness

Dit is het onvermogen om objecten of gebeurtenissen waar te nemen als men daar geen aandacht aan schenkt.

Isomorfe invulling

Volgens dit idee vult het brein zelf alle details in van de omgeving, dit proces vindt plaats in de lagere niveaus van het visuele systeem.

Nieuw scepticisme

Deze stroming beweert dat het brein een intern model van de wereld construeert en dat men daarom misleid kan worden bij de eigen ervaringen.

Sensomotorische theorie

Volgens deze theorie kan een organisme zien als het de omgeving visueel manipuleert. Als er geen interactie is met de omgeving, dan kan men ook niets zien.

Symbolische invulling

Het invullen van missende objecten uit de omgeving gebeurt in de hogere niveaus van het visuele systeem.

Begrip

Definitie

Bundeltheorieën

Een term bedacht door David Hume. Volgens deze theorieën bestaat er geen

voortdurende zelf.

Discursieve psychologie

Een onderzoeksveld met het principe dat de geest van ieder mens wordt gevormd door de gesprekken die hij of zij voert.

Ego theorieën

Een term bedacht door Derek Parfit. Volgens deze theorieën bestaat er een voortdurende zelf dat ervaart, denkt, voelt en handelt.

Mereologische drogreden

Dit is de neiging van neurowetenschappers om vaardigheden toe te kennen aan hersengebieden, hoewel deze vaardigheden toegeschreven moeten worden aan de gehele persoon.

Zelf

Dit is het subject van ervaringen en bevat het vermogen om keuzes te maken, een unieke persoonlijkheid en wensen.

Begrip

Definitie

Autobiografische zelf

Antonio Damasio verdeelt de zelf in verschillende delen. Dit deel bevat persoonlijke herinneringen.

Core zelf

Antonio Damasio verdeelt de zelf in verschillende delen. Dit deel bevat een tijdelijke entiteit die ontstaat bij elk object die met het brein communiceert.

Materiële zelf

William James verdeelt de zelf in verschillende delen. Dit is een onderdeel van het empirische zelf en bevat het lichaam, kleding, bezittingen, familie en vrienden. Ook bevat het concepten als ijdelheid en bescheidenheid.

Phenomenal self model (PSM)

Volgens Thomas Metzinger is dit een coherent patroon van neurale activiteit dat het mogelijk maakt om delen van de wereld te integreren in één beeld van jezelf als een geheel.

Proto zelf

Antonio Damasio verdeelt de zelf in verschillende delen. Dit deel bevat een set van neurale netwerken die de toestand van een organisme op elk moment vaststelt.

Sociale zelf

William James verdeelt de zelf in verschillende delen. Dit is een onderdeel van het empirische zelf en bevat de reputatie en hoe de persoon wordt gezien door anderen.

Spirituele zelf

William James verdeelt de zelf in verschillende delen. Dit is een onderdeel van het empirische zelf en bevat subjectieve ervaringen, mentale disposities, vaardigheden en morele principes.

Begrip

Definitie

Determinisme

Volgens deze opvatting zijn alle gebeurtenissen een functie van natuurwetten, alle gebeurtenissen zijn onvermijdelijk en er bestaat geen vrije wil.

Prioriteitsprincipe

Volgens Wegner worden effecten pas als vrijwillig ervaren wanneer de relevante gedachten voor die effecten plaatsvinden.

Begrip

Definitie

Amygdala

Deze hersenstructuur speelt een rol bij beloningen en emoties.

Binoculaire rivaliteit

Wanneer er twee verschillende plaatjes worden gepresenteerd aan de ogen, worden de plaatjes niet samengevoegd tot één geheel maar de waarneming lijkt te wisselen tussen de twee plaatjes.

Centraal zenuwstelsel

Dit bestaat uit het brein en ruggenmerg.

Cerebellum

Dit is een hersenstructuur die verantwoordelijk is voor motorische functies.

Coma

Hierbij zijn de ogen van de persoon gesloten en hij/zij reageert niet op aangeboden stimuli.

Extended minders

Volgens Noë kan men het bewustzijn nooit begrijpen, omdat het bewustzijn niet plaatsvindt in het brein. Het bewustzijn bevat de geschiedenis van een persoon, de omgeving en de interacties tussen het brein en de wereld.

Hersenstam

Deze hersenstructuur bevat de medulla, pons en de middenhersenen. Het controleert de hartslag, ademhaling en seksuele functies. Ook is het verantwoordelijk voor de slaapcyclus.

Hippocampus

Deze hersenstructuur speelt een rol bij het vastleggen van lange termijn herinneringen.

Hypothalamus

Deze hersenstructuur reguleert de bloeddruk, hartslag en seksuele activiteit.

Locked-in syndroom

Hierbij zijn delen van de hersenstam beschadigd door een ongeluk, ziekte of beroerte. Een persoon met dit syndroom is verlamd, maar kan de ogen nog wel bewegen.

Minimale bewustzijnsstaat (MCS)

Hierbij is er sprake van enige responsiviteit en een inconsistente mate van bewustzijn.

Neurale correlaties van bewustzijn

De neurowetenschap richt zich hierbij op het vinden van correlaties tussen neurale activiteit en bewuste ervaringen.

Persistente vegetatieve staat (PVS)

Deze toestand wordt beschreven als waakzaamheid zonder een bewustzijn.

Pijn

Dit is een onplezierige zintuiglijke en emotionele ervaring die geassocieerd wordt met (vermoedelijke) beschadiging.

Begrip

Definitie

Bindingsprobleem

Dit probleem gaat over de vraag hoe verschillende kenmerken van een object worden gecombineerd tot één geheel.

Feature integration theory

Volgens Treisman worden kenmerken van objecten gecombineerd op basis van hun locatie in de ruimte. Aandacht is hierbij essentieel.

Gamma oscillaties

Volgens Crick en Koch vuren grote aantallen neuronen gelijktijdig af op een 40-Hertz ritme als reactie op de perceptie van kenmerken van een object.

Informatie integratie theorie

Volgens Edelman en Tononi komt het bewustzijn overeen met de capaciteit van een systeem om informatie te integreren. Deze theorie stelt dat een persoon in verschillende bewuste staten kan verkeren en dat deze staat een ondeelbaar geheel is.

Macro bewustzijn

De eenwording van bewustzijn dat gepaard gaat met zelfbewustzijn kan slechts bereikt worden met taal.

Micro bewustzijn

Volgens Zeki bestaat het visuele systeem uit een hiërarchie van gespecialiseerde en parallelle processen die inkomende informatie op verschillende tijdstippen waarnemen en verwerken.

Multisensorische integratie

Dit begrip richt zich op de vraag hoe verschillende zintuiglijke informatie wordt gecombineerd tot één ervaring.

Begrip

Definitie

Anosognosie

Mensen met deze ziekte zijn verlamd, maar ontkennen dit.

Anterograde amnesie

Dit is het onvermogen om nieuwe herinneringen op te slaan in het lange termijn geheugen. Het werkgeheugen blijft intact.

Blindzicht

Dit is het fenomeen waarbij mensen met schade in het visuele hersengebied V1 en daardoor blind zijn, toch stimuli en simpele kenmerken kunnen detecteren zonder daar bewust van te zijn.

Retrograde amnesie

Dit is het verlies van herinneringen aan het verleden die opgeslagen zijn in het lange termijn geheugen.

Unilateraal neglect

Mensen met deze ziekte negeren als het ware de helft van de omgeving als gevolg van schade in de contralaterale hemisfeer.

Begrip

Definitie

Argument van ontwerp

Een bewering die suggereert dat mensen en andere organismen zo perfect zijn gebouwd en aangepast, dat deze organismen wel het resultaat moeten zijn van een ontwerp gemaakt door God.

Natuurlijke selectie

Dit is een natuurlijk mechanisme dat ervoor zorgt dat organismen die het best aangepast zijn aan een bepaalde omgeving zullen overleven en zich voortplanten met als gevolg dat hun genen en kenmerken worden doorgegeven aan de volgende generaties.

Begrip

Definitie

Memes

Dit zijn ideeën, vaardigheden, gewoonten en verhalen en andere informatie die van persoon tot persoon wordt doorgegeven.

Memetics theorie

Mensen hercombineren, kopiëren en zorgen voor de opslag van memes en is dus een evolutionair systeem.

Universeel darwinisme

Het bestaan van andere evolutionaire systemen die op basis van variatie, selectie en erfelijkheid functioneren.

Begrip

Definitie

Taalgebruik

Het vermogen om arbitraire symbolen te combineren op een oneindig aantal manieren onder bepaalde grammaticale voorwaarden zodat er betekenis aan kan worden verleend.

Theory of mind

Dit is de kennis over hoe psychologische processen als wensen en intenties werken en hoe deze het gedrag beïnvloeden.

Begrip

Definitie

Belichaamde cognitie

De geest kan slechts worden gecreëerd door interactie met de wereld.

Computationele theorie van de geest

Volgens deze theorie is het brein een digitale computer met de geest als een computerprogramma.

Good Old-Fashioned Artificial Intelligence (GOFAI)

Dit zijn programma’s die ervoor zorgen dat een machine informatie verwerkt aan de hand van algoritmen en expliciet vastgestelde regels.

Kunstmatig neurale netwerken (ANN)

Deze netwerken worden getraind om de juiste respons te geven door verschillende stimuli aan te bieden, waarna het programma ‘leert’ om onderscheid te maken.

Regel-en-symbool AI

De benadering van machines om symbolen te manipuleren volgens formeel vastgestelde regels.

Sterke AI

Volgens Searle is dit een versie van de computationele theorie van de geest. In het bezit zijn van een geest betekent slechts het uitvoeren van het juiste programma.

Subsumptie architectuur

Een machine kan uit verschillende lagen bestaan die elk simpele taken uitvoeren als reactie op stimuli. Ook kan de ene laag de ander inhiberen of activeren.

Zwakke AI

Volgens Searle is dit een versie van de computationele theorie van de geest. Computers kunnen bewustzijn en mentale processen als denken en besluiten simuleren.

Begrip

Definitie

Objectieve reductie

Volgens Penrose is dit een proces waarin verschillende dingen kunnen worden geassocieerd met elkaar zodat er sprake is van kwantum coherentie.

Onvolledigheidstelling

Volgens Gödel kunnen in elk logisch systeem beweringen worden geformuleerd die noch bewezen noch weerlegd kunnen worden.

Begrip

Definitie

Functionele verbeelding

Het vermogen om informatie te manipuleren die niet direct beschikbaar is voor sensoren.

Virtuele machine functionalisme (VMF)

Volgens Sloman en Chrisley is de geest een virtuele machine dat informatie verwerkt.

Begrip

Definitie

Bronamnesie

Hierbij geloven mensen onterecht dat zij zelf een idee hebben bedacht, terwijl ze dit (vaak onbewust) hebben overgenomen van iemand anders.

Intuïtie

Het vermogen om beslissingen te nemen zonder expliciete verwerking of rationeel redeneren.

Karaktertrek overdracht

Beschrijvingen van kenmerken van een persoon worden gerelateerd aan de persoon die de beschrijving gaf.

 Objectieve drempel

Volgens Cheesman en Merikle is dit het detectieniveau waarin perceptuele informatie net zo vaak wordt onderscheiden als bij toeval.

Signaal detectie theorie

De detectie van signalen is volgens deze theorie afhankelijk van de sensitiviteit van de zintuigen van een persoon en het responscriterium.

Subjectieve drempel

Volgens Cheesman en Merikle is dit het detectieniveau waarin perceptuele informatie niet vaker wordt onderscheiden dan bij toeval.

Begrip

Definitie

Hallucinaties

Dit zijn interne perceptuele ervaringen in de afwezigheid van een externe stimulus.

Hypnagogische beelden

Dit zijn hallucinaties die voorkomen voor het slapen gaan, als de zintuiglijke input is verminderd.

Hypnopompische beelden

Dit zijn hallucinaties die voorkomen gedurende de waak.

Perceptuele vrijlating theorie

Volgens Jackson worden herinneringen en gegenereerde beelden vrijgelaten wanneer inkomende stimuli afwezig zijn.

Begrip

Definitie

Achteruitgangeffect

Een afname in scores gedurende een experiment of sessie.

Clairvoyance

Dit is de overdracht van gelijktijdige en verborgen informatie tussen individuen.

Extrasensorische perceptie

Dit begrip bevat drie typen communicatie die plaatsvinden zonder het gebruik van de zintuigen: clairvoyance, telepathie en voorkennis.

Parapsychologie

De wetenschappelijke studie naar de aard en potentie van het bewustzijn en de geest.

Psi

Dit is een algemene term voor alle soorten paranormale fenomenen en het onderliggend mechanisme.

Psi gebrek

Personen scoren hierbij lager dan op basis van toeval wordt verwacht.

Psi gemedieerde experimentator effect

De verwachting en motivatie van de onderzoeker beïnvloeden de uitkomst van een psi gerelateerd experiment.

Psychokinese

Dit is het vermogen om objecten of gebeurtenissen te manipuleren zonder ze aan te raken of een andere gewone kracht te gebruiken.

Sheep-goat effect

Mensen die geloven in psi scoren hoger dan mensen die daar niet in geloven.

Telepathie

Dit is de overdracht van informatie over gedachten of gevoelens tussen individuen via andere middelen dan de zintuigen.

Voorkennis

Waarneming van plaatsen of gebeurtenissen voordat ze daadwerkelijk gebeuren. Men kan als het ware in de toekomst kijken.

Begrip

Definitie

Psychoactieve drugs

Deze drugs hebben invloed op het mentaal functioneren en het bewustzijn en bestaan uit verschillende categorieën: stimulanten, depressanten, narcotica, antipsychotica, antidepressiva, anaesthetica, psychedelica, cannabis en grote psychedelica.

Begrip

Definitie

Cassette theorie van dromen

Volgens Dennett slaan de hersenen potentiële dromen op en wanneer men uit de REM slaap ontwaakt, wordt het cassettebandje afgespeeld en lijkt het net alsof men heeft gedroomd.

Lucide droom

Een droom waarin de persoon die droom weet dat hij/zij aan het dromen is.

Niet-REM slaap

Dit is een rustige en diepe slaap die wordt gekenmerkt door afwezigheid van motorische activiteit of oogbewegingen, langzame hersengolven, een rustige ademhaling en een rustige hartslag.

REM slaap

Dit is een actieve slaap die wordt gekenmerkt door snelle oogbewegingen onder gesloten oogleden. Ook wordt deze slaap geassocieerd met dromen.

Retro-selectieve theorie

Volgens deze theorie zijn potentiële dromen gegenereerd door actieve hersenprocessen, wanneer men ontwaakt uit de REM slaap maakt hij/zij een verhaal door één van de potentiële dromen te selecteren.

Vals ontwaken

In dit geval droom men dat hij/zij wakker is geworden.

Begrip

Definitie

Astrale projectie

Dit is een ervaring waarbij het bewustzijn het astrale lichaam verlaat.

Autoscopie

Dit betekent dat men een dubbelganger waarneemt vanuit het eigen lichaam.

Bijna dood ervaringen (NDE)

Dit zijn ervaringen met de volgende consistente componenten: een tunnel, een OBE, een wit of gouden licht, positieve en liefhebbende emoties, beelden van een andere wereld, ontmoetingen met anderen, een terugblik op het leven en het besluit om terug te keren.

Hiernamaals hypothese

Deze hypothese tracht de NDE te verklaren en stelt dat er een geest bestaat die het lichaam kan verlaten en die de dood overstijgt.

Out-of-body ervaring (OBE)

Dit is een ervaring waarin een persoon de wereld lijkt waar te nemen vanuit een andere locatie dan het lichaam. Er zijn twee soorten: parasomatisch en asomatisch. Bij een parasomatisch OBE is er sprake van een tweede lichaam buiten het eigen lichaam. Bij een asomatisch OBE heeft iemand alleen een gevoel dat hij/zij een bewustzijn heeft, maar zit niet in zijn eigen lichaam.

Stervend brein hypothese

Volgens deze hypothese kunnen factoren als stress, angst en zuurstoftekort ongecontroleerde hersenactiviteit veroorzaken. Het gevolg hiervan is NDE.

Uitzonderlijke menselijke ervaring (EHE)

Dit is een categorie van ervaringen dat verschilt van het gewoonlijke besef van een bewustzijn of zelf dat zich binnen het lichaam bevindt.

Begrip

Definitie

Derde persoon data

Deze informatie gaat over hersenprocessen, gedragingen en wat andere mensen zeggen.

Eerste persoon data

Deze informatie gaat over de subjectieve ervaringen van de persoon zelf.

Eidetische reductie

Volgens Husserl is dit een manier om fundamentele kenmerken van subjectieve ervaringen vast te leggen.

Epoche

Volgens Husserl is dit het proces waarin mensen hun aangeleerde ideeën en overtuigingen uit hun hoofd zetten.

Fenomenologie

Dit is een filosofische stroming die betrekking heeft op de innerlijke wereld die mensen beleven.

Fenomenologische methoden

Deze methoden hebben betrekking op manieren om subjectieve ervaringen systematisch te onderzoeken.

Fundamentele theorie van bewustzijn

Chalmers stelt dat er verbindingen tussen eerste persoon data en derde persoon data moeten worden vastgesteld.

Heterofenomenologie

Dit gaat over het bestuderen van subjectieve ervaringen van andere mensen.

Intentionele houding

Dit betekent dat we een subject zien als een rationeel wezen met eigen overtuigingen, een wil en verlangens.

Begrip

Definitie

Concentratie meditatie

Een vorm van meditatie waarbij men zich richt op de eigen ademhaling.

Keuzeloos besef

Hierbij wordt er evenveel aandacht gegeven aan alle stimuli die worden waargenomen.

Maharishi effect

Dit houdt in dat als voldoende mensen samen op dezelfde plaats mediteren, dat hun gecombineerde bewustzijn ervoor kan zorgen dat mensen in die omgeving vredig leven.

Mantra’s

Dit zijn woorden, zinnen of geluiden die worden herhaald.

Meditatie

Hierbij wordt niet nagedacht, maar heeft men wel aandacht.

Open meditatie

Men is hierbij bewust van stimuli in de omgeving, maar reageert hier niet op.

Siddhis

Dit is een benaming voor bovennatuurlijke krachten.

Transcendentale meditatie (TM)

Dit is een meditatievorm die samen gaat met diepe ontspanning, het verdwijnen van stress, een verbetering van de gezondheid, creativiteit en geluk.

Begrip

Definitie

Annatta

Volgens het Boeddhisme is de zelf geconditioneerd en tijdelijk.

Geconditioneerd ontstaan

Volgens Boeddha is alles relatief en van elkaar afhankelijk.