Samenvatting Handelingsgerichte diagnostiek in het onderwijs - Pameijer en Beukering - 3e druk
- 1952 keer gelezen
Diagnostiek is in de jaren veranderd en in dit hoofdstuk worden deze ontwikkelingen besproken. Er zijn een aantal opvattingen die bijdragen aan deze ontwikkeling:
Bepaalde stromingen zijn het niet eens met de functie van diagnostiek waarin beeldvorming centraal staat. Zij stellen dat beeldvorming niet veel bijdraagt aan het verbeteren van de aanpak van de leraar en leren van de leerling. Dynamic assessment (dynamisch testen) is een stroming die zich richt op het vermogen van de leerling om te profiteren van een instructie of interventie. Functionele diagnostiek heeft als doel om de veranderbaarheid van de leerling en van de onderwijsleeromgeving in te schatten en die vervolgens te benutten in het onderwijsaanbod.
Dynamisch testen (DT) is opgebouwd uit een voormeting, het geven van feedback (hints) en een nameting. De vooruitgang zegt iets over het leerpotentieel en de instructiebehoeften van de leerling. DT richt zich op de zone van naaste ontwikkeling en de ondersteuning die nodig is om die te bereiken. Leraren weten echter nog niet goed de dynamische verslagen toe te passen.
RTI wordt ingezet voor alle leerlingen en monitort de vooruitgang in leren en beantwoordt daarmee de vraag: in hoeverre profiteert de leerling van deze effectieve instructie? Het bestaat uit drie rondes of niveaus (tiers), waarbij de instructie telkens wordt aangepast aan de reactie en uitkomst van de leerling. Het doel is om de instructiekwaliteit te verbeteren om elke leerling optimale onderwijskansen te bieden. Bij RTI gaat het om de respons van de leerling op de instructie van de leraar en bij DT gaat het om de hints van de diagnost.
Binnen RTI is diagnostiek alleen nodig voor de leerlingen die herhaaldelijk onvoldoende respons op een toenemende intensivering van het onderwijsaanbod laten zien. Binnen RTI worden leerproblemen of een leerstoornis gezien als een tekort in leervorderingen. Het diagnostisch proces wordt functioneel wanneer de inhoud zich richt op de response op instructie en het onderzoek zich richt op het effect van een hint of interventie.
Steeds meer leerlingen hebben een label, zoals ADHD of dyslexie. Dit komt doordat er op het internet veel aandacht besteed wordt aan het labelen van kinderen, zoals een vragenlijst over het herkennen van symptomen. Ook worden leraren en begeleiders opgeleid om psychiatrische stoornissen te onderscheiden en signaleren met behulp van de DSM-5. Daarnaast konden leerlingen pas naar speciaal onderwijs wanneer ze geclassificeerd werden met een stoornis. Inmiddels is er een kritische houding naar het labelen van kinderen. Labels zijn niet meer nodig om extra ondersteuning of een toelating naar speciaal onderwijs te krijgen. Er wordt nu gekeken naar de mogelijkheden van leerlingen en wat zij nodig hebben in plaats van te zoeken naar stoornissen. Wanneer diagnosten toch een vraag krijgen naar een label moet hier erg zorgvuldig mee worden omgegaan, want een label is snel te plakken, maar lastig te verwijderen.
HGD richt zich meer op wat een leerling nodig heeft (zijn onderwijs- en opvoedingsbehoeften) dan op wat hij is of heeft (zijn stoornis). Het is niet altijd nodig om een label toe te kennen om het doel te kunnen bereiken. Wanneer er gevraagd wordt of er sprake is van een bepaalde stoornis door een leerling, leraar of ouder, zal er eerst nagegaan worden of het geven van een label noodzakelijk is in het diagnostisch proces. Een label wordt alleen toegekend wanneer daar ruim voldoende betrouwbare aanwijzingen voor zijn en als alternatieve hypothesen zijn verworpen.
Oplossingsgericht werken is een praktische en positieve manier van werken gericht op het gezamenlijk vinden van oplossingen. Hierin staan het opstellen van concrete doelen, het geven van complimenten en de hoop op verandering centraal. De oplossingsgerichte benadering hecht evenals HGD veel waarde aan de positieve aspecten en de krachten van leerlingen, leraren en ouders. Beide zijn ook doelgericht en gaan systematisch te werk. Diagnosten/begeleiders werken intensief met leerlingen/leraren/ouders bij het formuleren van doelen en vertrekken vanuit hun oplossingen. Het verschil is dat bij HGD meer aandacht is voor de zorgen en problemen en de analyse van de situatie. Dit wordt niet gedaan bij de oplossingsgerichte benadering, waarbij er alleen gestreefd wordt naar de doelen en betekenisvolle oplossingen.
Empowerment is een proces van versterking waarbij kinderen/jeugdigen en hun opvoeders meer grip krijgen op hun situatie. Door onbevooroordeeld en respectvol te luisteren naar hun verhaal, komen de eigen deskundigheid en veranderingsideeën van cliënten naar boven. Bij HGD wordt er ook aandacht besteed aan de persoonlijke theorieën van de leerling, leraar en ouders. Ze worden gezien als waardevolle bijdragers aan het onderzoek.
Bij therapeutisch diagnosticeren maakt de diagnost zijn kennis betekenisvol voor het kind en zijn opvoeders door samen de diagnostische gegevens te bespreken en samen vooruitkijkt. Hierbij is er sprake van samenwerking tussen de diagnost en de betrokkenen waarbij samen een antwoord op de onderzoeksvragen gevormd wordt. Effecten van therapeutisch diagnosticeren zijn minder problemen, meer zelfvertrouwen, meer hoop, grotere bereidheid tot het aanvaarden van aanbevelingen en verbetering van de werkrelatie. Bij HGD worden ook de gegevens en antwoorden besproken met de betrokkenen en om feedback gevraagd. Het samenwerken heeft voordelen voor het slagen van het diagnostisch proces.
De oplossingsgerichte benadering die de leerling, leraar en ouders versterkt (empowert), vertoont overeenkomsten met 'therapeutisch diagnosticeren'. Deze drie stromingen passen goed bij HGD. Bij HGD worden de krachten en het nut van de betrokkenen belicht en wordt er samen gewerkt om tot een oplossing te komen. Het zelfvertrouwen wordt versterkt en zelfbewustzijn en inzicht worden bevorderd. Deze aspecten hebben de werkwijze van HGD in het onderwijs verbeterd.
Ieder kind heeft het recht zijn mening te geven en er moet met deze mening rekening gehouden worden in elke procedure die het kind betreft. In elk diagnostisch proces moet het kind informatie krijgen en gehoord worden. Hoe jong het kind ook is, elk kind heeft gevoelens en opvattingen over zaken die hen bezighouden. Door leerlingen actief te betrekken bij het gehele diagnostische proces krijgen zij vat op hun ontwikkeling.
HGD betrekt kinderen actief in het diagnostich proces door kinderen een stem te geven in het diagnostisch proces. In elke fase worden de ideeën en voorkeuren van de leerling betrokken. Dit gaat zonder problemen wanneer elke betrokkene dezelfde belangen heeft, maar dit is niet altijd het geval. Kortom, een handelingsgerichte schoolpsycholoog vraagt altijd naar de mening en beleving van de leerling, luistert serieus naar diens antwoorden en betrekt deze in de besluitvorming.
Er zijn nog altijd belemmeringen voor de kwaliteit van diagnostiek. Evidence-based diagnostiek beoogt deze belemmeringen zo veel mogelijk op te heffen. Evidence-based diagnostiek als fundament voor advisering omvat drie aspecten:
Evidence-based diagnosticeren betreft de beschikbare kennis over dat wat werkt toepassen in het diagnostisch proces. De kennis is afkomstig uit wetenschappelijk onderzoek (research-based), inzichten van ervaren professionals (expert-based), opvattingen, voorkeuren en ervaringen van cliënten (client-based) en kennis over vigerende opvattingen over wat als ethisch passend wordt beschouwd (value-based). Evidence-based werken is dus het integreren van bewijs uit wetenschappelijk onderzoek, gedeelde praktijkkennis, cliëntvoorkeuren en beroepsethiek.
Wetenschappelijke kennis speelt een centrale rol in drie fasen:
In alle fasen van HGD spelen de vier kennisbronnen een belangrijke rol. Met deze vier soorten kennis kan de kwaliteit van het diagnostisch proces en de uitkomsten daarvan verbeterd worden. Elke kennisbron moet de schoolpsycholoog/orthopedagoog onder de knie hebben en benutten om het diagnostisch proces zo zorgvuldig mogelijk uit te kunnen voeren. Daarnaast zijn er ook algemeen werkzame factoren in een diagnostisch proces die leiden tot goede resultaten. Deze factoren zijn onder te brengen in drie rubrieken
Daarnaast zijn er nog twee algemene factoren, deze komen in H12 aan de orde.
HGD heeft kenmerken van evidence-based assessment en algemeen werkzame factoren uitgewerkt in een planmatige werkwijze met zes richtlijnen:
Als beroeps geregistreerde orthopedagoog/psycholoog past hij als expert recente wetenschappelijke inzichten toe in het diagnostisch proces en de inhoud daarvan en werkt daarmee conform de beroepscodes van de NVO en het NIP en de Algemene Standaard Testgebruik. Als samenwerkingspartner werkt hij nauw samen met het cliëntsysteem: hij gaat een relatie aan met leerling, leraar en opvoeders.
Om deze rollen van expert en samenwerkingspartner te combineren moet de diagnost schakelen tussen wetenschappelijke termen en alledaagse taal. In de intake- en adviesfase is de diagnost vooral samenwerkingspartner: leerlingen, leraren en ouders actief betrekken bij keuzes. In de strategie- en integratie/aanbevelingsfase is hij vooral de expert: informatie uit zijn vakgebied toepassen op de specifieke situatie. In de onderzoeksfase vervult hij beide rollen: samen zoeken naar antwoorden.
Ben je geïnteresseerd in Handelingsgerichte Diagnostiek in het Onderwijs en wil je toegang krijgen tot alle hoofdstukken? Word dan lid van JoHo en krijg toegang tot de gehele bundel! De volledige samenvatting is te vinden via https://www.joho.org/nl/samenvattingen-handelingsgerichte-diagnostiek-onderwijs-pameijer-beukering
Join with a free account for more service, or become a member for full access to exclusives and extra support of WorldSupporter >>
In dit bundel vind je de samenvattingen per hoofdstuk van het boek Handelingsgerichte Diagnostiek in het Onderwijs van Pameijer en Van Beukering (3e druk).
Ben je geïnteresseerd in Handelingsgerichte Diagnostiek in het Onderwijs en wil je toegang krijgen tot alle
...There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.
Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?
Main summaries home pages:
Main study fields:
Business organization and economics, Communication & Marketing, Education & Pedagogic Sciences, International Relations and Politics, IT and Technology, Law & Administration, Medicine & Health Care, Nature & Environmental Sciences, Psychology and behavioral sciences, Science and academic Research, Society & Culture, Tourisme & Sports
Main study fields NL:
JoHo can really use your help! Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world
2096 |
Add new contribution