Aantekeningen college Schizofreniespectrum en andere psychotische stoornissen - Universiteit Utrecht 22/23

Hoorcollege 8

Psychose

• Toestand waarin men de werkelijkheid niet van fantasie kan onderscheiden en waarin men een nieuwe realiteit creëert
• Het betreft meestal wanen en/of hallucinaties
• Er bestaan verschillende soorten wanen en hallucinaties

Schizofrenie

• Iedereen met schizofrenie heeft doorgaans een psychose doorgemaakt
• Echter: niet iedereen die een psychose heeft doorgemaakt heeft schizofrenie

Dingen voelen, ruiken en horen die er niet zijn. Op alle gebieden kan je dat ervaren.

• Positieve symptomen zijn andere dingen die mensen niet hebben en jij wel.
• Negatieve symptomen zijn symptomen die mensen met een psychose niet hebben en normale mensen wel.

Andere psychotische stoornissen:

• Schizoaffectieve stoornis: Psychose + depressieve of manische stemming
• Post-partum psychose: na de bevalling wanen of hallucinaties

Postpartum : vermoeidheid of hormonale verschuivingen kunnen een trigger zijn. na festival uitputtend kan je ook tijdje stemmen horen voor een dag. Dan goede nachtrust en is het weer weg. Niet bij postpartum.

Prevalentie

• Mannen meer kan op schizofrenie.
• 20x risico om anorexia nervosa te krijgen voor vrouwen.
•  
• Verschillen in risico kunnen ook komen door hormonen. Dat is zo bij schizofrenie. Meer testosteron en zet aan tot productie van dopamine.

Biologische processen:

• Maar disbalans of te veel aan dopamine is een risicofactor voor ontwikkelen van schizofrenie.
• Medicatie reduceert de dopamine in de hersenen. Slaat bij 70% van de mensen aan.
• Frontale grijze stof gemiddeld genomen kleiner tov controlegroep en controlezussen.
• Verkleind thalamusvolume aan een genetische predispositie om schizofrenie te ontwikkelen.
• Hersenvolume reductie, want je hebt daar geen gebruik van gemaakt.

Ziekteverloop

• Na een episode gaat het niveau van functioneren heel erg achteruit.
• Waan en hallucinaties nemen wat af op oudere leeftijd.
• Negatieve symptomen is de verbetering minder te zien. Dus wat je verliest.
• Vanaf 0-2 jaar zie je al dat de functioneren curve steeds lager wordt.
• Vroeg begonnen met behandeling, dan houd je het niveau van functioneren hoger. Anders zit iemand heel lang op het psychotische niveau.

Conclusie:

• Na behandeling gaan de psychotische symptomen omlaag, maar de negatieve symptomen niet. Positieve symptomen zijn makkelijker te behandelen dan de negatieve symptomen.
• Medicatie reduceert dopamine en dit heeft invloed op de positieve symptomen.
• Sociaal disfunctioneren gaat al vooraf voor het ontwikkelen van een psychose en die blijft ook laag daarna.
• Antipestprogramma's, dat voorkomt slechte ontwikkeling op sociaal functioneren. Sociale disfunctioneren moet ingeperkt worden.

Wat gebeurt er tijdens een episode:

• Hersenactiviteit tijdens stemmen horen
• Het grootste signaal vooraf stemmen horen: zie je in de (para)hippocampus, in het geheugengebied.
• Stemmen van mensen uit het verleden. Stemmen komen uit het geheugen.
• Bij schizofrenie en echte mensen, dezelfde gebieden gestimuleerd. Dus het is gewoon echt voor de patiënt. Hij kan niet onderscheid maken.
• Betrekkingswaan: ze las iets in de krant over verdronken kinderen, dat was haar schuld.

Behandeling:

• Competitive memory: je gaat proberen de stemmen en wat ze zeggen, te vervangen door andere boodschappen. 
• Je kan met psychotherapie de stemmen niet wegkrijgen, maar het kan wel zorgen dat mensen er minder last van hebben.

Factoren:

• Genen zijn de belangrijkste factor.
• Omgevingsfactoren en waar je opgroeit en geboren wordt.
• Opgroeien in een stad is een 2,4x grotere kans op terugvallen of ontstaan van een psychose dan rural area. Prikkels onderdrukken enzo.
• Cannabis gebruik: vind iemand die schizofrenie heeft, cannabis niet gewoon lekker? --> twijfel
• Genafwijkingen maken gevoelig voor schizofrenie én blowen.
• Beiden hebben een gezamenlijke oorzaak, dat is de genetische aanleg. Genen maken voor beide kwetsbaar.
• Hoe vaak je blowt, hoe sterker de joint, hoe groter risico op ontwikkelen van psychose.

Migranten

• Migratie 1ste generatie is minder schizofrenie.
• Tweede generatie is de risico procenten hoger dan bij de eerste generatie.
• Cultuurveranderingen niet makkelijk om door te maken
• SES: Verklaard door de sociale selectie. Als je zo’n ziekte hebt, kan je ook minder verdienen.

Gevaren voor terugval:

• Vijandig: ‘’Je bent lui, waarom ga je niet werken.’’
• Dit is dus gevaarlijk voor terugval: 3,7x meer kans op terugval.
• Schizofrenie is niet te genezen. Het is een life time disorder. Onderliggende processen kunnen niet hersteld worden.

Behandeling is wel mogelijk:

• Farmacotherapie
• rTMS
• Electrocunvulsive therapie
• Psychosociale therapie\
• Medicatie