Comparative criminal justice - Pakes - 3e druk - BulletPoints

Hoe wordt het lokaal en globaal strafrecht doorgrond? Ch.1

• Er wordt een breder begrip van strafrecht opgedaan, door strafrecht en strafrechtelijke systemen te vergelijken.

• Strafrecht is niet beperkt tot organen van de staat, maar wordt in toenemende mate beheerst door internationale afspraken.

• Het bestuderen van het strafrecht in een ander land helpt om etnocentrisme te voorkomen. Etnocentrisme is de neiging om regelingen aan het thuisfront als 'normaal' en 'juist' te bestempelen en regelingen in andere culturen als 'vreemd' en 'fout'.

• Om misdaad effectief transnationaal te bestrijden, is een zekere mate van harmonisatie van het strafrecht noodzakelijk. Hiervoor is een zekere mate van begrip en waardering van onderlinge verschillen belangrijk. Het vergelijken van verschillende strafrechtelijke systemen helpt hierbij.

• Er wordt vaak onderscheid gemaakt tussen geschreven recht en recht in de praktijk. Buitenwettelijke afspraken zijn niet te vinden in wetten of regels, maar zijn toch algemeen geaccepteerd als geldend recht.

Hoe wordt er vergelijkend strafrechtelijk onderzoek verricht? Ch.2

• Er zijn ''common-law'' of accusatoire systemen (populair in Engels sprekende landen), en er zijn ''civil-law'' of inquisitoire systemen (vooral aanwezig op het vasteland van Europa).

• Vrijwel geen enkel rechtssysteem op aarde is als een pure vorm van deze classificaties te beschouwen. De meeste rechtssystemen zijn een mix.

• Etnografie houdt in dat een indeling van een maatschappij afhankelijk is van gewoonten, cultuur en geschiedenis.

• Er kunnen vier typen casussen worden onderscheiden voor een casuïstische studie, namelijk een (1) representatieve, (2) een prototype, (3) een afwijkende en (4) een archetypische casus.

• Meta-analyse neemt resultaten van een groot aantal bestaande studies en integreert ze op een statistische wijze. Verschillende uitkomsten kunnen worden toegeschreven aan verschillende karaktertrekken van de studies.

• Zelfs al zijn officiële statistieken aanwezig en betrouwbaar, dan nog hoeft dat geen eenvoudige vergelijking te betekenen. Het simpelweg vergelijken van statistieken kan namelijk bedrieglijk zijn.

• De strafrechtelijke processen in voorheen geïsoleerde samenlevingen worden door middel van globalisering beïnvloed door massamedia, buitenlandse beleidsmakers en reiservaringen.

Wat is de betekenis van patronen bij het vergelijken van misdaden? Ch.3

• Officiële statistieken zijn over het algemeen de meest omvangrijke bron van informatie en zijn goed toegankelijk. Omdat deze statistieken periodiek worden bijgehouden, lenen ze zich ook voor analyse over langere tijd.

• Gemiddeld is 16% van de deelnemers aan de internationale slachtofferenquête, in het afgelopen jaar slachtoffer geworden van ten minste één van de tien meest voorkomende misdaden.

• Gespecialiseerde agentschappen hebben vaak data over specifieke misdaden, veelal met sterke transnationale en internationale aspecten.

• Doordat er verschillen zijn tussen wat landen als misdaad bestempelen en hoe ze bepaalde misdaden kwalificeren, zijn internationale statistieken niet altijd even eenvoudig te vergelijken.

• Er bestaan andere manieren om misdaad vast te stellen dan bijvoorbeeld het aantal veroordelingen tellen. Zo kunnen ook de gegevens van ziekenhuizen worden gebruikt om de hoeveelheid steek- en schietpartijen te achterhalen.

Hoe worden misdaadbestrijders vergeleken? Ch.4

• Politiewerk omvat een aantal processen met een specifieke sociale functie. ‘De politie’ verwijst ook naar de instelling, waarmee het gespecialiseerde orgaan wordt bedoeld dat het grootste gedeelte van het politiewerk voor zijn rekening neemt.

• Uit statistieken blijkt dat de meeste landen tussen de 200 en 500 agenten per 100.000 inwoners heeft.

• De traditionele taak van de politie is om te patrouilleren. De politie moet zichtbaar zijn op straat om misdaad af te schrikken en snel in te kunnen grijpen bij wat voor crisis dan ook. De belangrijkste taak van de politie is de macht van de staat afdwingen tegenover de bevolking.

• Wright onderscheidt vier modellen voor handhaving van openbare orde, namelijk het beschaafde (1) politiemodel, (2) het staatspolitiemodel, (3) het quasi militaire politiemodel en (4) het staat van beleg model.

• Japan is het beste voorbeeld van gemeenschapsgerichte politiezorg. Japans politiewerk wordt traditioneel gekenmerkt door lokale gemeenschappen die nauw samenwerken.

• Politiebeleid kan direct worden overgenomen, maar vaker wordt het in een vorm gegoten die beter past bij in de lokale omgeving. Andere keren wordt niet het beleid, maar de ideeën erachter overgenomen.

• Er worden vier vormen van corruptie binnen de politie onderscheiden, te weten (1) rechtstreekse corruptie, (2) strategische corruptie, (3) bestrijdende corruptie en (4) het misbruiken van strafrecht.

• Er is een verband tussen corruptie bij de politie en de heersende sociale, economische en culturele omstandigheden.

• De vier principes die moeten worden gevolgd om van ethisch politiewerk te kunnen spreken zijn (1) legaliteit, (2) proportionaliteit, (3) noodzakelijkheid en (4) verantwoording.

• Politiewerk wordt door een breed netwerk omringd waarin de overheid en private sector samenwerken aan veiligheid en inlichtingen.

Is er een mogelijkheid tot mondiaal politiewerk? Ch.5

• De meeste vroegere politieovereenkomsten waren transnationaal. Er werden afspraken gemaakt over wat partijen moesten doen, indien criminelen naar een andere jurisdictie vluchtten.

• De moeilijkheden die tegenwoordig voorkomen bij transnationaal politiewerk hebben vooral te maken met globalisering. Ze worden veroorzaakt door een verhoogde mobiliteit en de opkomst van het internet.

• Samenwerking kan op macro, meso en microniveau. Macro heeft betrekking op harmonisatie van wetgeving, meso op uitwisseling van informatie en micro op de opsporing van specifieke misdrijven.

• 'High' politiewerk is het in de gaten houden van politieke vijanden in het buitenland. 'Low' politiewerk houdt zich bezig met gewone misdrijven.

• Interpol is een van de oudste organisaties van internationale politiesamenwerking. Het doel van Interpol is om internationaal onderzoek te bevorderen.

• Europol is het rechtshandhavende instituut van de EU. Europol is een stuk ambitieuzer dan Interpol en houdt zich bezig met het tegengaan van een breed scala aan internationale misdaden.

• Belangrijk vanuit het perspectief van de VS, is het fenomeen van de zogenoemde wereldwijde verbodsstelsels. Wanneer criminaliteit in toenemende mate transnationaal wordt, is het belangrijk dat hegemoniale jurisdicties zoals de VS en de EU bepaald gedrag gemeenschappelijk verbieden.

• Grenzen hebben een aantal functies. Ten eerste maken grenzen onderscheid. Ten tweede regelen grenzen zaken als wat precies het binnenland inhoudt. Ten derde zijn grenzen een instrument van de autoriteit.

• Hoewel internationale politie-instellingen belangrijk zijn, is de particuliere beveiligingssector wellicht nog belangrijker. Zij wordt niet teruggehouden door vragen wie zij moet dienen. Voor landen waarin publiek wantrouwen en corruptie overheersen, kunnen zij een goed alternatief vormen.

Hoe worden de vervolging en het gerechtelijk vooronderzoek vergeleken? Ch.6

• Voor ingrijpende onderzoeksbevoegdheden heeft de politie in Nederland toestemming nodig van de openbaar aanklager. Dit is een systeem van toezicht en inspectie. De politie doet onderzoek onder voortdurend toezicht van een hoogopgeleide aanklager.

• Het OM bepaalt wie gedagvaard wordt en wanneer geseponeerd wordt. Het is bovendien de enige instantie die zaken naar de rechtbank brengt.

• Het OM legt verantwoording af aan de rechtbank, aangezien zij als onderdeel van de rechterlijke macht wordt gezien. Het OM legt politieke verantwoording af aan de Minister van Justitie.

• In veel staten van de VS is het toezicht op de openbaar aanklager een taak van de grand jury. Grand juries bestaan per staat uit verschillende aantallen mensen. Zij dienen aanklachten uit te spreken en opsporing te controleren.

• Vervolging is het scheiden van zaken die wel en niet naar de rechtbank moeten. Daarvoor zijn regels en richtlijnen noodzakelijk. Er zal vaak in meer of mindere mate sprake zijn van een discretionaire bevoegdheid.

• De rol van de openbaar aanklager verschilt sterk per land en is afhankelijk van zijn relatie met de politie en de rechterlijke macht.

• Vogler betoogt dat verdachten vier rechten hebben, te weten (1) het recht op kennisgeving van de verdenking, (2) het zwijgrecht, (3) het recht op rechtsbijstand en (4) het recht op voldoende tijd om een verdediging voor te bereiden.

• Voorarrest is, ook al is het soms noodzakelijk, het gevangen houden van de onschuldige, althans degene die nog niet schuldig is bevonden. Art. 5 van het EVRM geeft hier strenge voorbehouden aan.

• Buitengerechtelijke afdoening wordt gebruikt om de druk op het strafrecht te verlichten. Het houdt in dat een aanklager (of een andere ambtenaar) een zaak af doet buiten de rechtbank.

• Mediation kan in verschillende fases van een strafrechtelijk proces plaatsvinden. Voordat een vervolgbeslissing wordt genomen, voordat een proces begint of zelfs na afloop van het proces.

Welke verschillende strafrechtelijke rechtssystemen zijn er? Ch.7

• Inquisitoire processen kunnen worden gezien als de epiloog van het strafrechtelijk proces. Accusatoire processen zijn meer het laatste hoofdstuk.

• Het principe dat aan het Franse proces ten grondslag ligt, is dat de rechtbank oordeelt over alle relevante feiten. Daarom wordt grote nadruk gelegd op het voorbereidend onderzoek.

• In Frankrijk pleiten verdachten niet. Ze worden gezien als het onderwerp van een onderzoek. In Engeland en Wales zijn verdachten wel partij in een conflict.

• Door de afhankelijkheid van het dossier, zijn inquisitoire processen vaak korter.

• Het verschil tussen inquisitoire en accusatoire systemen, heeft te maken met de rol van de staat in de samenleving. In inquisitoire systemen is de rol van de staat vaak groter. In accusatoire systemen is de rol van de staat beperkt. De staat moet klein en passief zijn.

• Het verschil tussen de openbaar aanklager in inquisitoire en accusatoire systemen is in de praktijk vaak subtiel maar in theorie van groot belang. De aanklager dient in een accusatoir systeem schuld te bewijzen. In inquisitoire systemen is de aanklager een waarheidsvinder.

• De Islamitische wettelijk traditie komt vooral voor in het Midden-Oosten. De belangrijkste bron van recht is de Koran.

• Hybride systemen zijn systemen die kenmerken hebben van zowel accusatoire als inquisitoire systemen.

• Voorstanders van een accusatoir systeem wijzen op de bescherming van de rechten van de verdachte. Tegenstanders betogen dat accusatoire processen te lang en te duur zijn.

Welke verschillen zijn er met betrekking tot de gerechtelijke beslissers? Ch.8

• De patriarchleer betoogt dat beslissingen door de meest wijze en ervaren leden van de samenleving moeten worden genomen.

• De rechtstaat vereist onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Aanstellingen van rechters dienen derhalve op een wijze te gebeuren die verzekert dat onafhankelijkheid wordt gewaarborgd.

• De aanstelling van rechters gebeurt op verschillende manieren. De vier belangrijkste zijn (1) directe verkiezing, (2) verkiezing door het parlement, (3) aanstelling door het staatshoofd en (4) coöptatie door de rechterlijke macht.

• Een jury zorgt ervoor dat gemeenschappelijke waarden een plaats hebben in het systeem. Ze beschermt tegen een te starre toepassing van de wet.

• De jury staat in Engeland voor eerlijkheid en fatsoen. Elke poging om de mogelijkheden voor juryrechtspraak te beperken, wordt ontvangen met krachtige tegenstand.

• Ondanks het feit dat slechts in ongeveer 3% van alle misdrijven een jury beslist, is de jury van groot belang voor de VS. Niet in het minste omdat de jury een belangrijke rol heeft bij het opleggen van de doodstraf.

• Inquisitoire processen, waarbij het dossier van groter belang is, zijn minder geschikt voor jury's. Desondanks hebben inquisitoire systemen vaak een plek gevonden voor juryrechtspraak.

• In inquisitoire systemen wordt de afname van juryrechtspraak verklaard door de kwaliteit van hun uitspraken. Motivering ontbreekt vaak en hoger beroep is beperkt.

• In accusatoire systemen neemt de deelname van juryrechtspraak vaak af om pragmatische redenen, zoals tijd en geld. Tegelijkertijd herleeft de jury juist in andere landen.

Hoe gaan samenlevingen om met overtreders? Ch.9

• Absolute strafdoelen worden opgelegd omdat het passend is in het kader van de acties van de overtreder. Hieronder valt vergelding.

• Relatieve strafdoelen rechtvaardigen straf als een manier om een bepaald doel te behalen. Voorbeelden zijn preventie en rehabilitatie.

• Aangezien straffen bestaan uit leed dat wordt toegediend door de staat, is eerlijkheid van groot belang. Een eerlijke straf is echter lastig te definiëren, vooral omdat onze perceptie van straffen met de tijd verandert.

• Naast eerlijkheid is effectiviteit van groot belang. Meestal wordt dit gemeten door te kijken naar de mate van recidive.

• De aanname dat het aantal gevangenen stijgt bij toenemende criminaliteit is onjuist. Dit hangt mede af van de capaciteit van gevangenissen, publieke opinie, wetgeving, en de houding tegenover rechters en de politie.

• De stelling dat meer criminaliteit leidt tot meer gevangenen is simpelweg onjuist. Het aantal gevangen wordt immers beïnvloed door ontelbare factoren.

• Politiek-economische factoren bepalen in grote mate of een land een strafrechtelijk omslagpunt meemaakt of niet. Neoliberale staten waarin marktwerking belangrijk is, lijken meer gevangenen te hebben, zoals de VS.

• Met de term crimmigratie wordt de samenvoeging van ‘crimineel’ recht en immigratierecht bedoeld. Gevangenissen worden ingezet als detentiecentra voor immigranten, en vele vormen van immigratie zijn strafbaar gesteld.

Hoe wordt er omgegaan met misdaden gepleegd door staten? Ch.10

• De manier waarop een staat is ingericht, bepaalt hoe de gerechtelijke apparaten vorm hebben gekregen.

• Er kan onderscheid gemaakt worden tussen misdaden van een staat tegen haar volk, tegen een ander volk of van een staat tegen een andere staat.

• Misdaden van staten hebben een aantal overeenkomstige kenmerken. Zo brengen ze schade aan individuen toe en komt het voort uit een handelen of juist nalaten van de staat.

• Genocide werd lange tijd niet onderzocht door criminologen omdat gedacht werd dat politieke wetenschap dit onderwerp ‘bezat’. De grootschalige genocides in Joegoslavië en Rwanda hebben hier verandering in gebracht.

• Genocide wordt vaak gezien als een unieke gebeurtenis, waardoor het een lastig onderwerp lijkt voor vergelijkend onderzoek. Toch kan het vergelijken van dergelijke gebeurtenissen leiden tot inzicht in de logica erachter, maar eveneens inzicht geven in een ‘normale’ maatschappij waarin dit niet voorkomt.

Welke internationale strafinstellingen zijn er? Ch.11

• Strafrecht wordt als geheel steeds meer beïnvloed door internationaal recht. Er bestaat echter nog geen internationaal wetboek van strafrecht.

• Er zijn vier bronnen van internationaal recht, te weten (1) conventies en verdragen, (2) gewoonterecht, (3) rechtsbeginselen en (4) jurisprudentie en gezaghebbende literatuur.

• De Verenigde Naties is de belangrijkste internationale organisatie. Veel internationale tribunalen zijn opgericht op grond van VN-resoluties.

• De Algemene Vergadering is een soort van parlement van de wereld, waarin alle landen vertegenwoordigd zijn. Dit orgaan van de VN neemt de belangrijkste beslissingen.

• De Veiligheidsraad is primair verantwoordelijk voor het onderhouden van vrede en veiligheid. De raad bestaat uit 5 permanente en 10 wisselende leden. Permanente leden hebben het recht op veto.

• Burgers, staten en non-gouvernementele organisaties kunnen zich allen tot het EHRM wenden. Hiervoor is vereist dat zij alle nationale rechtsmiddelen hebben uitgeput.

• Het principiële doel van het Internationaal Strafhof is om een ieder gerechtigheid te bieden. Een tweede doel is generale preventie.

• Mocht de VS het statuut van het Strafhof ratificeren, dan zal het hof aanzienlijk geloofwaardiger worden.

• De rol van het Internationaal Gerechtshof is om conflicten tussen staten te beslechten die betrekking hebben op internationaal recht.