Anno 2019 is de opwarming van de aarde een steeds grote issue aan het worden. Het klimaatakkoord van Parijs is een goede stap in de richting en naar mijn gevoel worden individuen zich ook meer bewust dat het vijf voor twaalf is. Ikzelf merk ook dat ik milieubewuster leef. Ik eet minder vlees, ik scheid mijn afval en probeer zowaar elders mijn bijdrage te leveren aan een beter klimaat. Echter, ik blijf wel reizen en dit is niet bepaald bevorderend. Vliegen is nog steeds hartstikke milieubelastend, maar het is wel nodig als ik de wereld wil ontdekken. Dit dilemma is natuurlijk schurend, maar ik ben ervan overtuigd dat reizen veel oplevert. Je leert namelijk andere culturen, mensen en ideeën kennen die een bijdrage leveren aan mijn eigen persoonlijke ontwikkeling. Tijdens mijn reis naar Costa Rica in 2016 zag ik hoe dat land zich profileerde als ecologisch toeristenland. Dit heeft mij enorm geïnspireerd. Het is dus wel mogelijk! Daarom heb ik deze bundel opgesteld met inspirerende verhalen, waarin verschillende onderwerpen aan bod komen die te maken hebben met zo milieubewust mogelijk reizen en dilemma's waarmee je te maken krijgt als je op reis wil.
Na alweer bijna een jaar samenwonen met mijn vriendje (wat gaat de tijd toch snel!) moeten we ons energiecontract verlengen of een nieuwe leverancier zoeken. Toen we pas in ons huisje introkken, had mijn vriendje het uitzoekwerk gedaan en koos voor energie die voor een groot gedeelte groen was. Dit jaar hebben we samen rondgekeken en kwamen een energiemaatschappij tegen..... read more
Mensen beseffen steeds beter hoe slecht vliegen is voor het milieu en schamen zich collectief voor hun eigen aandeel in de kerosineconsumptie en zoeken naar alternatieven, zoals reizen per trein. Flygskam dus, deze vanuit het meestal behoorlijk milieubewuste Zweden overgewaaide trend; in lelijk Nederlands vertaald als vliegschaamte. Kiest heel reizend Nederland inmiddels al voor andere middelen van vervoer en
..... read more
Er wordt al jarenlang -en recent niet anders- geschreven over de bedreiging die "toerisme" vormt voor onze planeet. Los van allerlei culturele bedreigingen (de nadelige effecten van massa-toerisme in opkomende voormalige ontwikkelingslanden) gaat het dan vaak om bedreigingen voor het milieu -en specifieker de milieu-effecten van het alsmaar doorgroeiende vliegverkeer.
Ik werd geïnspireerd door een artikel in Travelpro waarin
..... read more
Recentelijk was het zover: zoals in Peru al afgesproken heb ik mijn ervaringen met vrijwilligerswerk in een ontwikkelingsland tijdens het voorbereidingsweekend van SIW gedeeld met mensen die dit jaar van plan zijn om ook als vrijwilliger actief te worden.
In een gezellig scoutinggebouw, waar ook ik vorig jaar mentaal werd klaargestoomd voor mijn reis, had zich weer een gezellige en..... read more
Climate has been on the forefront of international negotiations in the past decades. The evidence of human-induced climate change and its consequences is abundant and ever increasing. While states are delving into seemingly never-ending negotiations, citizens and other non-state actors are increasingly acting on reducing emission through all kinds of easy and more inventive ways. One contradicting issue rises,
..... read more
Banaan met een verhaal
In mijn regionale krant BNDeStem lees ik een artikel over de Organto eerlijke banaan. Organto is bekend van het merk I AM Organic en heeft als slogan Eat the world better. Je vindt producten o.a. in de shops en kiosken van NS.
Vaak denk ik bij dergelijke merken en slogans 'tja, de zoveelste slimme marketingtruc'. Ik lees dat ze hun campagne samen met het Bredase communicatiebedrijf SuperRebel hebben opgezet. Slimme marketingjongens. Maar toch, het verhaal zit genuanceerder in elkaar dan mijn snelle 'oordeel'.
Er is voor de Organto banaan minder verpakkingsmateriaal nodig, claimt Organto directeur Rients van der Wal. Natuurlijk worden de plukkers netjes betaald. Maar ook wordt door Organto de CO2 die vrijkomt bij het vervoer van de bananen van Santa Domingo en Manzanillo (Dominicaanse Republiek) naar Europa, en de opslag in koelhuizen, gecompenseerd door nieuwe bosaanplant. En zelfs de QR-code sticker op de banaan, met daarachter het eerlijke-banaan-verhaal, is volledig biologisch afbreekbaar.
Terwijl ik het verhaal lees, vind ik het steeds sympathieker worden. En goed doordacht. Het scannen van de QR code levert een kort en duidelijk digitaal paspoort op, waarmee je in één oogopslag leest waar het "duurzame" dan precies in zit. En als je wilt kun je doorklikken naar extra info en achtergrond. Nou ben ik geen Teun van de Keuken en Keuringsdienst van Waarde, dus is het verhaal voor mij lastig op feiten te checken. Het kan immers nog steeds goede pure marketing zijn. Maar toch geloof ik het.
Wat me helemaal aanspreekt is het verhaal van de achterliggende bananenplantage die levert aan Organto.
De Nederlandse Jetta van der Berg vertrok zo'n dertig jaar geleden voor een stage naar Midden-Amerika. Ze is er altijd blijven hangen en inmiddels eigenaar van twee plantages van honderden hectaren. De stroom komt van zonnepanelen, er is een eigen irrigatiesysteem, de plukkers ontvangen een eerlijk salaris en de winst wordt hergeïnvesteerd in nieuwe natuurgebieden.
“After working hard for a few years, including technical help and financial help, we really felt the need to establish our farms. That’s why we came up with Pasa Robles, the farm where we are today, and Pasadena later on. These farms have been established for over 15 years now and we have proven that it really works to combine high technology with respect for nature, biodiversity, and social standards for our workers.”
Jetta van der Berg
Zo zie je maar, hoe één buitenlandse stage van één Nederlandse studente leidt tot een veel groter en duurzaam succesverhaal. Ik zou wel eens onderzocht willen zien welke gevolgen al die buitenlandse stages van al die Nederlandse jongeren tezamen in de laatste tientallen jaren tot een toegenomen gevoel van wereldburgerschap hebben geleid. Welke keuzes die jongeren na hun studie maken en hoe vaak dat tot een meer mondiaal wereldbeeld, begrip voor andere culturen en een meer duurzame levensstijl heeft geleid. Met het JoHo programma Xplore, en later ook MillenniumDoen!, in samenwerking met het Ministerie van Buitenlandse Zaken, hebben we trouwens al mooie eerste inzichten gekregen in dat wereldburgerschap van jongeren die naar het buitenland op stage gaan.
Oké, de plantage en Organto zijn -vergeleken met de fairtrade reuzen als Rainforest Alliance en Fairtrade- nog maar 'kleine jongens'. Dus is ook de totale impact nog maar relatief klein. En zou het niet pas écht duurzaam zijn als het eigenaarschap van de plantages niet bij een Nederlandse, maar bij iemand uit Midden-Amerika zou liggen? Tegelijkertijd leiden de plantages met een goede Europese afzetmarkt wel tot nieuwe lokale werkgelegenheid en tot eerlijke(r) salarissen.
Het I AM Organic verhaal klinkt me sympathiek in de oren. Ik ben benieuwd naar de toekomst, of ze het gaan redden in de ongetwijfeld harde strijd met de grotere producenten en retailers.
Natuurlijk draag je al op een hele eenvoudige manier bij: eet bananen (of ander fruit) van I AM Organic! Let op het I AM Organic logo in de supermarkt en/of NS kiosk.
Deel je ervaringen via de reacties hieronder, of schrijf zelf een artikel op WorldSupporter.
Afhankelijk blijven van ontwikkelingshulp, of meer zelf doen?
Moeten Afrikaanse landen niet meer zelf doen?” lees ik bijna aan het eind van een artikel in de Volkskrant. Het artikel gaat voornamelijk over Bill Gates, die vrijwel het hele vermogen van de Bill & Melinda Gates Foundation fonds wil gaan inzetten in de strijd tegen de coronapandemie. Ook al gaat het artikel vooral over de activiteiten van Gates, ook de achtergronden bij de vraag ‘Ontwikkelingshulp, of meer zelf doen?’ komen aan bod.
Het is een vraag die regelmatig terugkeert in de discussies over wereldwijde evenwichtige groei en verdeling van de welvaart. Want, zo redeneert men, doordat allerlei donoren maar gul blijven geven, kunnen de Afrikaanse overheden achterover blijven leunen. Er is geen stimulans voor een langere termijnplanning als je ‘periodiek gewoon makkelijk cheques kunt incasseren die de grootste problemen in je land wel oplossen’.
‘De strijd tegen het coronavirus is vergelijkbaar met een wereldoorlog’, zo verklaarde Bill Gates recent in een interview met de Financial Times. Banen gaan verloren, mensen in de informele sector raken hun schaarse inkomsten kwijt, exportsectoren krijgen gigantische klappen. Gates redeneert dat het vinden van een vaccin tegen corona nu de allerhoogste prioriteit heeft. De kosten hiervan, de komende tijd mede gefinancierd door zijn fonds, vallen uiteindelijk in het niet bij de potentiële schade door een wereldwijde pandemie.
Door het verhuizen van zijn dollars van de strijd tegen aids, tuberculose en malaria naar de strijd tegen corona wordt er een financieel gat geslagen bij onder andere het Global Fund, de grootste financier van malaria-onderzoek. Dat is precies de kritiek van veel deskundigen: het financieren van onderzoek door één of enkele zeer rijke filantropen maakt dat onderzoek ook erg afhankelijk, niet echt democratisch. En er bestaat het risico dat zo’n filantroop met zijn geld de beleidskeuzes in armere landen wel érg sterk kan beïnvloeden.
De hulp die jarenlang geboden wordt, het onderzoek dat gefinancierd wordt: je kunt moeilijk zeggen dat dat níet goed is. Bill Gates bijvoorbeeld heeft er met zijn financiële steun voor gezorgd dat de strijd tegen allerlei ziektes gestaag vordert, dat er ongetwijfeld vele miljoenen levens zijn gered door betere of sneller beschikbaar gekomen vaccins. Die levens zijn -uiteraard- heel wat waard.
Tegelijkertijd maakt het Afrikaanse landen soms gemakzuchtig. Al in 2001 spraken Afrikaanse landen af dat ze minimaal 15% van hun jaarlijkse begrotingen gingen uitgeven aan gezondheidszorg. De meeste landen halen dat percentage nu nog steeds nauwelijks. Investeren dus veel minder in de gezondheidszorg gericht op hun inwoners, waardoor voorzieningen nog steeds niet of slecht beschikbaar zijn en minder mensen toegang hebben tot basisgezondheidszorg.
De Zambiaanse econome Dambisa Moyo schreef er in 2009 een boek over, ‘Doodlopende hulp’ (Dead Aid: Why Aid Is Not Working and How There Is a Better Way for Africa: Waarom Ontwikkelingshulp Niet Werkt, En Wat Er Wel Moet Gebeuren). Ook zij bepleit dat door de gulle vrijgevigheid van internationale doneren de Afrikaanse regeringen makkelijk achterover kunnen leunen. Het geld komt toch wel binnen, dus kunnen zij middels de alom bekende corruptiesystemen meer voor zichzelf achterover drukken. En hoeft er niet naar een structurele oplossing in eigen land of regio gezocht te worden.
Moyo claimt zelfs dat de ontwikkelingshulp contraproductief is geweest: juist dóór die hulp zijn veel Afrikaanse landen afhankelijker dan ooit. En landen die deze hulp structureel hebben geweigerd (o.a. Zuid-Afrika, Botswana) zijn verder in hun groei en welvaart dan landen die wel zijn meegegaan in de ontwikkelingsdollars. Volgens Moyo liggen de kansen veel meer in het ontwikkelen van een eigen private sector: op het gebied van microfinanciering en eigen ondernemerschap van Afrikanen. Ofwel kansen die zorgen voor nieuwe bedrijven, banen en inkomsten in de landen zelf.
Moyo is daarin wel genuanceerd. Er is bijvoorbeeld een duidelijk verschil tussen (structurele) ontwikkelingshulp en hulp bij humanitaire rampen. Dat laatste is een vorm van hulp die -waar ook ter wereld- altijd moet worden geboden: bij orkanen, aardbevingen, burgeroorlogen, tsunami’s, bij het mislukken van oogsten, bij vulkaanuitbarstingen, et cetera.
Kort interview op Youtube met Dambisa Moyo: CNBC
Een ander aspect rondom ontwikkelingshulp dat Moyo in haar boeken aanstipt is dat veel donoren er belang bij hebben vooral de negatieve aspecten op het Afrikaanse continent te benoemen: ziektes, oorlogen, corruptie, et cetera. En dat ook structureel te doen, in woord én beeld. Door Afrika weg te zetten als continent dat het zelf keer op keer niet redt, door pech en wanbeleid, blijft de hulpindustrie immers noodzakelijk.
Moyo laat juist zien dat er ook een ander Afrika bestaat: dat van een continent met landen waarin veel met name jonge mensen steeds beter opgeleid zijn en zelf ondernemende bedrijven starten die zorgen voor steeds meer werkgelegenheid. Afrika is daarnaast enorm rijk aan natuurlijke hulpbronnen en grondstoffen. Natuurlijk is er nog veel werk te verzetten, beaamt ook Moyo, maar dat begint met nadenken over duurzame manieren om de economieën in Afrika te laten groeien en buitenlandse investeringen (in o.a. infrastructuur, telecommunicatie, grondstoffenwinning, toerisme, transport) toe te laten nemen. En níet met het bieden van nóg meer ontwikkelingshulp.
Naast de discussie over hoe Afrika sneller tot ontwikkeling kan komen, wordt er sinds de tweede helft van de jaren ’10 van deze eeuw ook in Nederland weer een discussie gevoerd over het nut van ontwikkelingssamenwerking en het nut van vrijwilligerswerk in ontwikkelingslanden. Zijn al die hulporganisaties, internationale vrijwilligers en particuliere projectinitiatiefnemers nu essentieel om onderwerpen als ‘armoede’, ‘gezondheidszorg’, ‘landbouw’, ‘infrastructuur’ en ‘onderwijs’ aan te pakken? Of staan ze juist ontwikkeling in de weg, lopen al die goedbedoelende ontwikkelingswerkers en vrijwilligers de Afrikaanse ontwikkeling soms zelfs letterlijk in de weg?
Het is misschien op een andere, minder macro-economische, schaal maar je kunt dezelfde redenering toepassen: door het blijven bestaan van allerlei internationaal/lokaal gerunde weeshuizen, van projecten voor gezondheidszorg, fairtrade initiatieven en het bouwen van schooltjes wordt de lokale overheid ‘lui’, hoeft men het probleem niet zelf op te lossen. En door die ‘luiheid’ en niet acterende overheid benadrukken de initiatieven en vrijwilligersorganisaties dat ze duurzaam nodig zijn: zonder hen gebeurt er immers niets, krijgen mensen geen hulp, water, voldoende voeding, zwerven kinderen op straat en is er nauwelijks onderwijs.
Afschaffen dus, die weeshuizen, schooltjes, bomenplanters en waterputten-bouwers?
Ik merk dat de discussie ook hier in Nederland vaak hard en fel wordt gevoerd. De ‘ons geld wegdragende ontwikkelingshulp’, de contraproductieve ‘vrijwilligersindustrie’, de nadelen van ‘weeshuistoerisme’, die ‘hoogopgeleide brave westerse meisjes waarvan papa en mama vinden dat ze iets van de wereld moeten zien en zo nodig goed moeten doen’…het is allemaal in het leven geroepen uit oogpunt van ‘medelijden’ (‘pity’ noemt Moyo dat) en ‘zelfgenoegzaamheid’. “Kijk eens hoe goed werk wij doen, hoe hard onze hulp nodig is en hoe blij ze met ons zijn”. En helemaal absurd: er zou ook nog eens grof geld worden verdiend aan al die filantropie, dat vrijwilligerstoerisme en particulier initiatief, dat eigen ontwikkeling in Afrika in de weg staat.
Ik denk dat de oplossing iets meer in de nuance ligt. Ook hier is het geen ‘of dit, of dat’ verhaal. We moeten niet onmiddellijk stoppen met de hele ontwikkelingssamenwerking, we moeten niet acuut alle weeshuizen op de wereld stopzetten en het is ook niet zo dat vanaf morgen Afrika zichzelf wel redt en dat er niemand meer heen hoeft. Ook mensen als Dambisa Moyo benadrukken dat er niets mis is met individuele ‘charity’, liefdadigheid; de helft van de USA draait zelfs op liefdadigheid. Zo lang je er maar niet in gaat geloven dat die ontwikkelingshulp, liefdadigheid of dat vrijwilligerswerk de alles biedende eindoplossing is.
Op individueel niveau kan je zeker mensen beter op weg helpen: lokaal, in kleine praktische projecten. Waarbij je er voor zorgt dat de Afrikaanse mensen zelf het project runnen, eigenaar en leidend zijn (‘ownership’). Waarbij je nadenkt over de stapsgewijze afbouw van het hulpproject op de langere termijn: de kerndoelstelling moet zijn dat de projectdoelgroep uiteindelijk zichzelf kan redden. En waarbij je, na een zorgvuldig afscheid, de succesvolle projecten herhaalt op een andere locatie waar de ontwikkeling nog niet zover is.
Dat geldt ook op de grotere schaal van de ontwikkelingshulp en de ‘Bill Gates’-achtige filantropie: zomaar ineens stoppen, als je dat al zou willen, dat gaat helemaal niet. Maar projecten en hulp zodanig inrichten dat het lokaal werkgelegenheid creëert en waarbij op de langere termijn een (lokale) overheid het werk kan overnemen, dát is wel duurzaam.
De grotere spelers in de sector ontwikkelingssamenwerking zijn natuurlijk ook niet gek: juist dát gebeurt al jaren, binnen veel van hun projecten. Lokaal eigenaarschap, inzetten op microfinanciering, renteloze leningen, eerlijke handel, eigen productie, lokale werkgelegenheid, gendergelijkheid: het zijn thema’s die al lang worden toegepast.
Het zomaar ineens stoppen met ontwikkelingshulp, filantropie, internationaal vrijwilligerswerk: het zou enorme en directe gevolgen hebben, het zou zoveel extra slachtoffers opleveren. Mensen die pleiten voor het rigoureus stopzetten van iedere vorm van hulp (want: ‘ze moeten het zelf maar doen’, of: ‘het helpt toch niet’) gaan gemakshalve even volledig voorbij aan de negatieve korte termijn effecten van dat stopzetten. Maak je vervolgens de verhalen van de gevolgen van die keuze individueel inzichtelijk (‘het overlijden van persoon x, y of z’, ‘een specifiek dorp dat zonder drinkwater komt te zitten’, ‘honderd gezinnen die zonder inkomsten komen te zitten’), dan is opeens niemand er meer voor en is het ‘iets dat we te allen tijde moeten voorkomen’. Natuurlijk, want zomaar rücksichtslos stoppen kán helemaal niet.
De weg naar een zelfstandig opererend Afrika zou naar mijn mening veel geleidelijker moeten gaan. Het stapsgewijs opbouwen van investeringen in Afrikaanse sectoren, met verschillende partners verdeeld over de wereld (Europa, China, India, Japan, Brazilië, VS). Het eerlijker maken van de handel in grondstoffen, zodat Afrikaanse boeren en de bijbehorende logistiek een eerlijke kans krijgen in die wereldhandel. Het verder ontwikkelen van het toerisme in Afrikaanse landen, met de nadruk op verstandig gebruik van nationale parken en kustgebieden. En tegelijkertijd het stapsgewijs, haast als communicerende vaten, afbouwen van de hulp die in die sectoren wordt geboden. De ontwikkelingshulp concentreren op die thema’s waar zakelijker investeringen nog niet mogelijk zijn of gewoon nooit rendabel te maken zijn. En het eveneens stapsgewijs oplossen van de schuldenproblematiek, de rente- en aflossingsverplichtingen over eerder aangegane leningen van Afrikaanse landen bij Westerse of Aziatische financierders. Waar kan gekoppeld aan voorwaarden over mensenrechten en behoorlijk bestuur.
Ja, dat duurt vele jaren langer, maar juist in de genuanceerde aanpak ligt de duurzame oplossing. Zonder desastreuze korte termijn effecten.
Net zoals in Europa laten we zeggen ‘Duitsland’ en ‘Spanje’ niet vergelijkbaar zijn, zijn er uiteraard ook vele grote verschillen te zien tussen landen op het Afrikaanse continent. “De situatie in Afrika” oplossen is dus ook een oplossing met vele gezichten. Het ene Afrikaanse land is al veel verder in ontwikkeling dan het andere, de economieën zijn niet vergelijkbaar, landen kennen verschillende groeicijfers en verschillende problematieken. Dat vraagt dus ook om nuance en verschillende strategieën.
Een wereldwijd eerlijker handelssysteem is noodzakelijk om Afrika ook een eerlijke kans te bieden écht onderdeel te worden van die wereldhandel. Dat betekent dus ook dat de spelers die momenteel die wereldeconomie beheersen over hun eigen schaduw heen moeten stappen. Dat we anders omgaan met onze eigen belangen, onze eigen maatstaven en gewenste welvaartsniveau. En daar is op individueel niveau draagvlak voor nodig. Als maar genoeg bedrijven, regeringen, ngo’s, politici en uiteindelijk burgers die eerlijke(r) verdeling voor ogen krijgen, dan ontstaat die eerlijke kans (bijna) vanzelf.
Maar voor dat draagvlak is wel nodig dat mensen kennis en ervaring opdoen. Met eigen ogen kunnen zien wat er speelt, hoe de situatie in “Afrika” is en wáárom het belangrijk is dat daar wat aan verandert. Vrijwilligerswerk in het buitenland, reizen, particulier initiatief, stages in ontwikkelingslanden: het is daarbij een van de (vele) instrumenten om ‘de ogen open te laten gaan’. Pas als mensen het zélf zien en ervaren komt er (vaak, niet altijd) verandering in denken en doen. Mensen nemen die ervaringen mee naar huis, praten er over, dragen hun kennis over op hun directe sociale omgeving.
Misschien is die ontwikkelingshulp, ‘charity’ en dat vrijwilligerstoerisme uiteindelijk niet eens zozeer bedoeld om ‘die ander te helpen’, maar vooral om ‘onszelf op te voeden’. Stap voor stap internationale vaardigheden en competenties opdoen, om steeds meer ‘wereldburger’ te worden, naast ons Nederlanderschap en onze deelname aan de EU.
Zodat we eindelijk gaan realiseren dat eerst wíj moeten veranderen, voordat die ander kán veranderen.
Afrikaanse landen kúnnen -en willen- best meer zelf doen. Maar om dat écht te kunnen, zullen we met nuance moeten handelen. En zullen ook eerst wij -als niet-Afrikaanse landen- moeten veranderen.
Als Afrika erin slaagt de inhaalslag te maken, is het economische potentieel enorm en kan men dezelfde ontwikkeling bewerkstelligen als bijvoorbeeld Brazilië en Indonesië decennia geleden hebben gedaan. Vrede, veiligheid en goed bestuur zijn echter noodzakelijke voorwaarden, maar ook hulp vanuit het buitenland en schuldverlichting zijn nodig.
Het economisch potentieel van Sub-Sahara Afrika, Rita Bhageloe-Datadin (2008)
Deel je ideeën via de reacties hieronder, of schrijf er zelf een blog over.
Direct aanleiding voor dit bericht: Bill Gates zet nu al zijn miljarden op corona (Volkskrant 27-04-2020, Mark Schenkel)
Kijk ook eens bij OneWorld voor achtergronden bij de ontwikkelingen.
Duurzaam leven. Ik worstel voorlopig nog.
Duurzaamheid. Ik vind het een moeilijk begrip. Het is ook zo’n containerbegrip, dat je naar gelang je voorkeuren of (zakelijke) bezigheden op allerlei manieren kunt uitleggen. Dat maakt het ook zo lastig om duurzaamheid te definiëren. Duurzaam leven, hoe doe je dat?
Eerst maar eens een definitie.
Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling waarbij de huidige wereldbevolking in haar behoeften voorziet zonder de komende generaties te beperken om in hun behoeften te voorzien.
Wikipedia
Ok…dat is geen exacte definitie van duurzaamheid maar meer van duurzame ontwikkeling. Maar ik kan hem wel gebruiken: duurzaamheid is een status, een toestand, waarin ik leef op een manier waarbij de huidige wereldbevolking in haar behoeften voorziet zonder de komende generaties te beperken om in hun behoeften te voorzien.
Mmm.
Da’s nogal een grote stap, van mijn leventje naar dat van de hele wereldbevolking.
Toch ben ik er van overtuigd dat mijn gedrag, mijn handelen, wel degelijk kan bijdragen aan het algehele duurzame gedrag van veel mensen op de wereld en dat van toekomstige generaties. Als je het bij jezelf houdt, zelf duurzaam probeert te leven, inspireer je vanzelf anderen om dat ook te doen.
Ik werk bij JoHo, al een tijd en ook nog geruime tijd. Al zit ik nu (anno 2020) in een flinke dip qua gezondheid (lees: Chronische pijn), er komt een tijd dat dat weer veranderd is. Daar is JoHo me veel te dierbaar voor.
Maar goed, 2011 dus. We geven onszelf, met financiële hulp van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, de opdracht om in vier jaar tijd 1.000 jongeren (14-25) te inspireren, motiveren en faciliteren om een ervaring in het buitenland (‘ontwikkelingsland’) op te doen. Een programma rondom wereldburgerschap. Niet alleen om hier eigen talenten en competenties mee te ontwikkelen, en ook niet alleen om elders op de wereld voor enkele weken of maanden een kleine bijdrage te leveren, maar (vooral) ook om eenmaal terug in Nederland die ervaring om te zetten in duurzaam gedrag.
MillenniumDoen!, heet het programma; met een verwijzing naar de millenniumdoelen (tegenwoordig: sustainable development goals) én een krachtige actie (Doen!) erin.
We geven jongeren een aantal tools om hen te stimuleren de ervaring daadwerkelijk om te zetten in duurzaam gedrag. Hieruit is het anno 2020 nog steeds actieve platform World Supporter ontstaan, met profielen van minimaal 1.000 jongeren die online delen wat ze doen om bij te dragen aan een betere wereld.
Het blijkt, met hulp van diverse partners in Nederland en verspreid over de wereld, geen enkel probleem om jongeren te vinden die deze kans willen benutten. Ook het vinden van eigen financiering en regelen van extra fundraising voor de projecten waar ze aan de slag gaan lukt meestal goed. Zoals vaak in dit soort programma’s ontstaat er een kopgroep van ongeveer 100 à 150 jongeren die zich als échte wereldburgers gedragen, maar door- en doorgaan om bij te dragen aan onze wereld en anderen uit hun directe en indirecte achterban daar bij te betrekken. Daarnaast een grote middengroep van zo’n 750 jongeren die de kans en (financiële en inhoudelijke) hulp aangrijpen om een eerste wereldervaring op te doen en vooral met hun directe omgeving te delen wat ze meemaken en terug in Nederland uitvoeren. Tot slot een groep van 100 à 150 jongeren die wat meer achter de broek moet worden aangezeten en meer hulp van begeleiders nodig heeft.
Vooral die kopgroep heeft me al die tijd, verspreid over vier projectjaren, gegrepen en positief verrast. Het begrip duurzaamheid leeft écht bij hen en ze weten hun ervaringen ook heel tastbaar om te zetten in duurzaam gedrag. Daar is niets vaags aan, het is heel concreet. Van eigen duurzaam dagelijks gedrag tot fundraising acties voor goede doelen, van lezingen overal in het land waarmee men duizenden anderen motiveert tot online acties en campagnes, van het betrekken van basisscholen tot studie- en carrièreswitches in de richting van social businesses of antropologie opleidingen.
De volhardendheid van deze kopgroep om niet alleen eigen gedrag te verduurzamen maar ook -op een leuke, creatieve en niet belerende manier- anderen te stimuleren tot duurzaamheid is aanstekelijk.
We krijgen uiteindelijk een dikke pluim van het Ministerie voor de uitvoer van en rapportage over het programma in z’n geheel. Het programma is kwalitatief goed uitgevoerd, er zijn tientallen partners bij betrokken en zowel het directe als indirecte bereik van alle deelnemers is groot én groter dan vooraf in de aanvraag beschreven.
Maar meer dan dat vind ik het mooi om te zien hoe duurzaamheid leeft onder jongeren.
Nieuwsgierig naar de manier waarop jongeren invulling gaven aan hun wereldburgerschap, met stimulansen van MillenniumDoen!? Bekijk de Portretreeks die we destijds maakten van acht World Supporters die meededen aan het programma.
Portretreeks-8-World Supporters - DOWNLOAD
MillenniumDoen! inspireerde ook mij om wat vaker te letten op mijn eigen duurzame gedrag. Het niet in de grootsheid van landelijke campagnes, wereldwijde development goals of in het werk van grote ontwikkelingsorganisaties te zoeken, maar juist in het kleinschalige. Vaker korter te douchen, eens wat vaker te kiezen voor fair-trade producten, tijdens reizen vooral lokaal te eten en lang niet altijd af te dingen maar de ander wat meer te gunnen. En, nog steeds blog ik over wereldburgerschap op het World Supporter platform en in het Magazine Wereldburgerschap op deze site.
Er is één grote maar.
Ik doe het niet consequent.
Ik heb duurzaam leven niet tot tweede natuur gemaakt.
Ik heb in 2019 (voor het eerst) een ‘allesvernietigende’ maar o zo mooie cruise gemaakt rondom de Verenigde Arabische Emiraten. Álles vernietigend, want cruisen staat geloof ik niet heel erg hoog op de duurzaamheidslijstjes… ? Ik vlieg vaak. En dan ook echt zo goedkoop mogelijk, zonder mijlen te compenseren (want daar geloof ik niet in). Ik eet niet biologisch. Ik hop per (logge, vervuilende) ferry’s tussen Griekse eilanden (2020). Ik verblijf in hotels van internationale ketens, in plaats van dat kleinschalige eco-hotelletje. Allemaal niet erg duurzaam gedrag dus.
Ik leef met een dubbele duurzame moraal. Soms wel duurzaam, soms ook helemaal niet. Toch vertel ik mezelf wereldburger te zijn (meer dan ‘Nederlander’ of ‘Europeaan’). En wereldburgerschap als een van de centrale thema’s in mijn leven te hebben.
Ik lees veel over sustainability en mondiaal burgerschap. Ik praat en schrijf erover. Ik ga graag de discussie aan wat nu eigenlijk duurzamer is; dat grotere hotel aan de kust met werkgelegenheid voor tientallen mensen en evenzoveel toeleveranciers of dat kleine ecohotel in de jungle waar tien mensen per week verblijven. Ik volg de discussies op Oneworld. Ik ben genuanceerd in het vluchtelingendebat. En: is reizen niet per definitie een uiting van wereldburgerschap, van meer begrip ontwikkelen voor andere culturen en levensvisies? Een vorm van duurzaam gedrag, gewoon als activiteit op zichzelf?
Ik ben me hoe dan ook bewust van het belang van duurzaam leven, voor het nu én voor de toekomst.
Het moet wel leuk blijven. Enig opportunisme is mij niet vreemd en ik maak vaak prijsgedreven keuzes. Het klimaatdrammerige van sommige mensen, daar hou ik niet zo van. Geen ecofanatisme, alsjeblieft.
Wat dat betreft geloof ik heilig in de opzet van MillenniumDoen! destijds. Mensen al vroeg, op belangrijke beslismomenten in hun leven (studie, eerste baankeuze, etc.) in aanraking laten komen met ‘de wereld buiten Nederland’. Laten ervaren hoe goed wij het hebben over het algemeen én dat er mensen elders op de wereld in totaal andere omstandigheden leven. Hoe belangrijk het is om welvaart eerlijk(er) te verdelen. Om ecozones en wildlife te beschermen. En om anderen op een positieve manier mee te nemen in jouw eigen ervaringen.
Ik pleit voor een MillenniumDoen! programma op ieder belangrijk beslismoment in je leven. Weer even actief stil te staan bij welke keuzes je waarom gaat maken. Ik schreef recent al over het belang van een gapyear (of gap’moment’) voor iedere leeftijdsklasse. Nou, laten we zo’n gap-periode dan ook maar wat aankleden met wereldburgerschap-elementen.
Op belangrijke momenten in je leven even bewust stilstaan bij welke vervolgkeuzes je gaat maken. En tijdens zo’n keuzemoment niet alleen aan jezelf denken, maar ook aan de gevolgen van je keuze voor een ander – in het nú en in de toekomst.
Dát is pas duurzaam.
Ik ben nieuwsgierig naar jouw visie op duurzaamheid en duurzaam gedrag. Deel je gedachten via de reacties hieronder.
Ik blog regelmatig over wereldburgerschap. Lees er alles over in mijn Magazine Wereldburgerschap.
Wil je direct in actie komen en bijdragen aan de sustainable development goals? Neem vanaf augustus 2020 deel aan de SDG Action Talks. Met online meetups via Zoom kun je je mening laten horen én je ideeën delen hoe jij en iedereen kan bijdragen aan een wereld waarin het heel normaal is dat we elkaar helpen.
Deelgenomen aan een Action Talk? Deel je ideeën en een kort verslag ook op World Supporter om anderen te inspireren.
Duurzaam reizen, kan dat?
Anno 2019 is de opwarming van de aarde een steeds grote issue aan het worden. Het klimaatakkoord van Parijs is een goede stap in de richting en naar mijn gevoel worden individuen zich ook meer bewust dat het vijf voor twaalf is. Ikzelf merk ook dat ik milieubewuster leef. Ik eet minder vlees, ik scheid mijn afval en probeer zowaar elders mijn bijdrage te leveren aan een beter klimaat. Echter, ik blijf wel reizen en dit is niet bepaald bevorderend. Vliegen is nog steeds hartstikke milieubelastend, maar het is wel nodig als ik de wereld wil ontdekken. Dit dilemma
.......read more Duurzaamheid: wat kun je doen en waar begin je?
Wat is duurzaamheid, hoe kan je er zelf aan bijdragen en op welke manier? Ik heb een aantal blogs verzameld met informatie over duurzaamheid.
Inspirerende vegetarische verhalen + recepten
Ik heb allerlei content bij elkaar gebundeld die gaat over vegetarisch eten; van recepten tot reizen als vegetariër.
Interessante vraagstukken over reizen en vrijwilligerswerk
Ik heb een verzameling gemaakt van Worldsupporter-blogs die onder andere interessante vraagstukken hebben bij vrijwilligerswerk en reizen. Is vrijwilligerswerk nu echt zo goed als we denken? En waaróm reizen we nu eigenlijk?
Sustainability: main content and contributions - Bundle De voor en nadelen van toerisme!Het ontstaan van toerisme en haar voor&nadelen
Het plezier dat we aan vakanties ontlenen, draagt ertoe bij dat vakanties voor steeds meer mensen een jaarlijks terugkerend fenomeen is geworden. Toerisme is de grootste volksverhuizing aller tijden en de piek is nog niet bereikt. Waren er in 1950 over de hele wereld nog 25 miljoen international toeristische verplaatsingen, in 1999 was dit opgelopen tot meer dan 657 miljoen. Toerisme wordt steeds groter en populairder. Ook de afstand die mensen afleggen wordt groter evenals de frequentie waarop we op reis gaan. Werd in het recente verleden steevast de zomerperiode van het jaar gekozen als de tijd van het jaar om er enkele weken op uit te trekken, tegenwoordig wordt in de andere seizoenen ook volop gereisd.
Verplaatsingen van mensen in hun vrijetijd gaan gepaard met consumptief gedrag, zoals onder andere het gebruik van transport en accommodatie, de aanschaf van goederen en het gebruik van diensten. Hierdoor is toerisme tot een van de meest vitale economische sectoren van de wereld gaan behoren. Door de komst van toerisme kunnen bezienswaardigheden, cultuur-historische monumenten en natuurlijke hulpbronnen (bv. tropische regenwouden) worden behouden en gereconstrueerd. Ook in de meeste ontwikkelingslanden is toerisme een belangrijke bron van inkomsten geworden. De arme landen vormen in toenemende mate een populaire vakantiebestemming; Toerisme wordt door overheden van ontwikkelingslanden vaak gezien als een positieve impuls voor de economie en zij proberen daarom de komst van toeristen te bevorderen.
Toerisme heeft echter ook zijn keerzijde. Met name de massaliteit leidt tot het dichtslibben van steden en wegen, geluidsoverlast, stank, onderlinge hinder en irritaties tussen toeristen vanwege te lange wachttijden bij attracties Naast deze direct in het oog springende negatieve effecten, kan een te massale ontwikkeling ook leiden tot een grote inbreuk op de lokale identiteit van bijvoorbeeld monumentale steden of strandbestemmingen. Bovendien kan toerisme nadelige ecologische effecten hebben: erosievorming, verstoring van het dierenleven en verstening van natuurlijke landschappen zijn enkele gevolgen van grootschalige toeristische ontwikkelingen.
Om een goede balans te creëren tussen economisch profijt enerzijds en duurzaamheid en continuïteit anderzijds is het noodzakelijk toeristische ontwikkelingen te sturen. Om deze balans als toeristisch ondernemer of beleidsmedewerker te volbrengen, is het zaak om inzicht te hebben in het reisgedrag en de belevingswereld van vakantiegangers. Leek dit in het recente verleden nog een eenvoudige zaak, tegenwoordig blijkt de leidraad voor gedrag niet gemakkelijk traceerbaar gezien de veranderende behoeften van de consument.
Duurzaam reizen, kan dat?Anno 2019 is de opwarming van de aarde een steeds grote issue aan het worden. Het klimaatakkoord van Parijs is een goede stap in de richting en naar mijn gevoel worden individuen zich ook meer bewust dat het vijf voor twaalf is. Ikzelf merk ook dat ik milieubewuster leef. Ik eet minder vlees, ik scheid mijn afval en probeer zowaar elders mijn bijdrage te leveren aan een beter klimaat. Echter, ik blijf wel reizen en dit is niet bepaald bevorderend. Vliegen is nog steeds hartstikke milieubelastend, maar het is wel nodig als ik de wereld wil ontdekken. Dit dilemma
.......read more Is duurzaam reizen moeilijk?
Duurzaam reizen is 'vakantie vieren met op de bestemming rekening houden met het milieu, de mensen, de natuur en de cultuur, zodat reizen in de toekomst ook nog goed mogelijk is' (Handboek Duurzaam Toerisme VVKR, oorspronkelijke bron: MVO Nederland). Het is een verantwoordelijke vorm van reizen die het milieu op de bestemming geen schade toebrengt en het welzijn van de lokale bevolking bevordert.
In de reisbranche worden allerlei termen gebruikt om duurzame vormen van reizen te benoemen. Denk bijvoorbaald aan Duurzaam toerisme, Eco toerisme, Community based tourism, Pro poor tourism, Agrotourism, Geo tourism en, een bijzondere vorm, Voluntourism. Sommige vormen zijn meer gericht op natuur- en milieueducatie, andere op kleinschaligheid of beperking van milieuschade, weer andere respecteren lokale culturen en/of mensenrechten.
De Verenigde Naties stelden al in 2005 diverse criteria vast om te bepalen of een vorm van reizen als 'duurzaam' bestempeld mag worden:
Duurzaam toerisme moet:
(bron: Handboek Duurzaamheid voor kleinschalige reisorganisaties, VVKR, 2018)
Tot zover de definities en criteria. En of iets nu onder 'duurzaam reizen' valt, daar kan ontzettend over worden gediscussieerd. Maar belangrijker nog is de vraag 'hoe geef je nu in de praktijk invulling aan een verantwoorde manier van reizen'?
Door één of meerdere van de volgende elementen/gedrag in te bouwen in jouw reis draag je bij aan een verantwoorde manier van reizen. Hoe meer elementen, hoe duurzamer -over het algemeen- je reis wordt. Uiteraard kan je ook kiezen voor reisorganisaties in Nederland, of op locatie, die dergelijke elementen hebben ingebouwd in hun reis, als je je reis niet zelfstandig samenstelt.
Zoals hierboven al aangegeven; wees bij alles wat je kiest, boekt of waar je gebruik van maakt wel positief-kritisch.
Toerisme...motor voor ontwikkeling of bedreiging van de planeet?Er wordt al jarenlang -en recent niet anders- geschreven over de bedreiging die "toerisme" vormt voor onze planeet. Los van allerlei culturele bedreigingen (de nadelige effecten van massa-toerisme in opkomende voormalige ontwikkelingslanden) gaat het dan vaak om bedreigingen voor het milieu -en specifieker de milieu-effecten van het alsmaar doorgroeiende vliegverkeer.
Ik werd geïnspireerd door een artikel in Travelpro waarin Jos van der Sterren werd geïnterviewd. Vanuit zijn studies, praktijkervaringen en voortdurend door-ontwikkelende kennis als directeur Academie voor toerisme aan de NHTV ("Breda University of Applied Science") ziet hij toerisme vooral als motor voor economische ontwikkeling. Hieronder enkele quotes en passages uit het interview.
Toerisme is in ontwikkelingslanden een belangrijke sector, veel overheden proberen daar ook iets mee te doen. Het raakt veel mensen, van straatverkopers tot middelgrote bedrijven. Toerisme biedt daarnaast wereldwijd een enorme banenmarkt; uiteindelijk groeit de sector ieder jaar weer harder dan de wereldeconomie, met zo'n 4 à 5% per jaar. Die groei vormt tegelijkertijd een enorme bedreiging voor onze planeet, maar gaat wel door en is onbeheersbaar.
Ontwikkelingsprocessen op een (nieuwe) toeristische locatie zijn complex; om zinvolle bijdragen te kunnen leveren is er inzicht nodig in zowel de businesskant van de reiswereld als in de sociaal-geografische, antropologische en culturele kant van toerisme. Maar denk ook aan financial inclusion, bijvoorbeeld het toegang krijgen tot microfinanciering voor de (toeristische) mkb-sector in ontwikkelingslanden.
Daar waar je toeristen samenbrengt en contact met bewoners en milieu faciliteert en stimuleert, daar komt destination management in beeld. Wereldwijd zijn gebiedsmanagers nodig, om die ontwikkeling in goede banen te kunnen leiden. Als je kiest voor toerisme als vakgebied, dan moet het in je hart zitten. Je kiest voor toerisme omdat je een idealist bent, avonturier, reiziger, cultureel geïnteresseerd, creatief en communicatief.
Jongeren moeten tegenwoordig overal zijn geweest en vooral ook laten zien dat ze fantastische ervaringen hebben gehad op reis; de 'social media stress'. Tegelijkertijd zie ik hen ook nadenken over een betere wereld, het geloof dat je het samen beter kunt doen, dat je samen een betere maatschappij kunt neerzetten en niet negatief moet zijn tegenover andere culturen.
Deel je visies, voors en tegens en best practices via eigen blogs of reacties.
Toerisme en duurzaamheid
Het lijkt er op dat de onderwerpen duurzaamheid en toerisme vandaag de dag niet meer van elkaar te scheiden zijn. Aan toerisme kleven tal van voor en nadelen ten opzichte van duurzaamheid. Daarnaast is duurzaamheid een ontzettend breed begrip wat alles te maken heeft met zowel de bestemming als organisaties en consumenten.
Door de toenemende openheid en veranderende vraag van de consument is het steeds belangrijker om als onderneming onderscheidend te werk te gaan. De consument vraagt niet zozeer om duurzaam reizen of transport, maar wel om zaken als beleving, authenticiteit, schone natuur en hygiëne. De vraag naar duurzaamheid binnen de reiswereld komt niet zomaar ergens vandaan. Hieronder lees je een beknopte tijdlijn van duurzame initiatieven die een verandering binnen de reiswereld hebben gecreëerd:
Toerisme en milieu
Uit de studie ‘Gedragspraktijken in transitie. De casus duurzame toeristische mobiliteit’ is gebleken dat milieuoverweging een zeer kleine rol speelt in de vakantiekeuze van Nederlandse burger, en in het bijzonder bij de keuze van het vervoermiddel. Uit gewoonte en gemak wordt vooral vervoer per auto gekozen, met name bij binnenlandse vakanties en korte trips naar het nabije buitenland. Voor vakanties naar het (verre) buitenland wordt het vliegtuig steeds populairder. Het is heel moeilijk om de inmiddels verworven mobiliteit van de Nederlander te doorbreken, mede gezien het prijskaartje dat aan milieuvriendelijker wijzen van vervoer hangt. Bij de keuze voor een vakantievervoermiddel blijken overwegingen als snelheid, comfort en prijs een veel belangrijkere rol te spelen. Uit de gemaakte berekeningen valt af te leiden dat de auto verantwoordelijk is voor het grootste aandeel van de CO2-uitstoot wat betreft het binnenlands verkeer en dat dit voor het grensoverschrijdend verkeer het vliegtuig is. Van de in analyse meegenomen vervoermiddelen blijken de trein en de touringcar in het binnenlandse en internationale lange afstandsverkeer het meest positief.
Er kan op verschillende onderdelen worden ingegrepen om het geroutiniseerd gedrag, ten nadele van negatief duurzaam gedrag, om van producenten en burger-consumenten in positieve zin te beïnvloeden.
Toerisme en bestemming
Toerisme is niet alleen leuk maar ook belangrijk voor de bestemming. Wat feitjes op een rij:
Voor toeristische en recreatieve activiteiten is veel ruimte nodig. Door de groeiende bevolking neemt de druk op ruimte nog altijd toe. In Nederland zie je dat steeds meer bedrijven uit de toerisme- en recreatiebranche samenwerken met andere bedrijven, natuurorganisaties of gemeenten op het gebied van ruimte en recreatie om elkaar te versterken. Hierdoor vormt zich een circulaire economie waarbij producten, componenten en grondstoffen zoveel mogelijk opnieuw worden gebruikt om hun waarde zoveel mogelijk te behouden. Onderdeel van dit circulaire denken is dat niet een product centraal staat, maar de performance van een product en bijbehorende meaningfull experience. Het gaat niet om een vervoermiddel (product), maar om de reis (performance).
Toerisme: Vloek of zegen?Voor de taxi al bij het meer is komen we langs een tolhokje. Niet zo een waar de auto geld moet betalen. Nee langs de weg staat een bord waarop wordt verklaart dat buitenlanders voordat ze het gebied in rijden 2 cedi moeten betalen. Oke het is maar 50 eurocent maar het irriteert mij nog steeds als ik als ''buitenlander'' moet betalen en de locals niet. Het gebied waar ik voor moet betalen zijn 4/5 kleine dorpjes om een meer. Het meer is voor Ghanese begrippen heel schoon, oftewel het is ontzettend ranzig.
Mijn relaxte weekendje weg begint dus al met wat irritatie. Aangekomen bij het hotel wordt er aan me gevraagd of ik een reservering heb gemaakt. Gek genoeg heb ik dit de vorige dag gedaan. Reserveren is normaal redelijk tegen mijn principes maar ik dacht YOLO, we doen het eens. Het rare hieraan was alleen dat het hele hotel helemaal leeg was. Ik was niet eens de enige blanke. Nee ik was de enige gast. Dit gaf me eerst een ongemakkelijk gevoel maar het bracht ook bijzonder veel positieve bijkomstigheden. Zo had ik 4 man personeel die zich constant om mijn plezier druk maakte. Eten bestellen en krijgen is een ritueel wat in Ghana nog wel wat tijd in beslag kan nemen maar binnen 30 minuten had ik toch een club sandwich. Ik voelde me wel een beetje een slavendrijver. Ze haalde er een mijn handdoek als ik uit het meer kwam en om de 5 minuten werd er gevraagd of ik nog iets te drinken wou.
Zodra ik naar het stadje loopt komen er al snel kinderen bedelen. Kinderen bedelen meestal niet in Ghana maar op toeristische plekken zijn ze toch geconditioneerd dit te doen. Aangekomen bij het plaatsje wordt ik door 2 ghanezen een toeristenbureau ingeduwd met het verzoek te betalen voor een boomplant project. Het bureautje hing vol met vage leuzen en het gesprek monde uit dat toeristen moeten betalen om het gebied schoon te houden. Mijn irritatieniveau was al redelijk opgelopen. Ik bedankte vriendelijk en probeerde de deur uit te lopen. De grootste Ghanees ging voor de deur staan met iets in de trant van:''Doe het uit je goedheid van je hart. je bent toch wel een goed mens? denk aan de hemel''. Zulke domme onzin was de druppel die de emmer deed overlopen. Ik schold er 1 uit in de lokale taal(het voordeel aan een gastgezin met een 8jarig jongetje: je leert snel ''vieze woordjes'') en leg de andere uit dat ik zijn ogen eruit zou trekken als die niet uit de deur stapte(ik geef toe: iets te dramatisch).
Buiten aangekomen merkte ik dat de 2 vieze laaiers niet van ophouden wisten. 1 kwam boos op me afgelopen (blijkbaar is ook in Ghana dreigen dat je iemands zijn ogen uit zijn kop trekt een belediging) en vroeg of ik wou vechten. Ik mompelde iets over ambassade(Ghanezen zijn niet bang voor de politie maar wel voor ambassades. Vraag me niet waarom) en hij droop af. De andere kwam nog naar me toe op een wat vriendelijkere manier en nadat ik duidelijk had gemaakt dat hoe ze mij behandeld hebben volgens mij zeer verkeerd was droop hij ook half af. Hij draaide zich alleen nog om en fluisterde in mijn oor:''Do you want to buy ganja? Good stuff'' een twist die ik niet had zien aankomen.
Dit hele incident bracht me aan het denken: Heeft toerisme wel zo een positief effect op een land als Ghana? Tuurlijk het brengt geld naar het land. Het maakt ook mensen afhankelijk van buitenlanders, nog afhankelijker. Ik schreef ooit al een over het bijzonder lage eigenwaarde van de Ghanees en ik gok dat toerisme hier ook aan meespeelt. Ze zien blanken die alles kunnen betalen. Kinderen worden geconditioneerd te vragen aan blanken voor geld. Mensen maken hun werk ervan om toeristen af te troggelen. Toeristen-taks is in vogelvlucht. Speciale gebieden worden gemaakt waar eigenlijk alleen de ''white people only'' bordjes missen. Entreeprijzen zo hoog dat geen lokal ze kan betalen en als gevolg een geheel blank terras. Ja hier en daar de Ghanese jongeman die een blanke vrouw aan de haak heeft geslagen(andersom zie je niet veel). De 2 meest toeristische plekken waar ik nu geweest ben hebben me allebei met een naar gevoel achtergelaten. Ik voel me een ''cashcow'' en het nare is dat ik hierdoor de meestal aardige Ghanees ga wantrouwen. In het gebied waar ik woon praten vaak vreemde gewoon tegen me. Een gewoon praatje zonder geld vragen en zonder bijbedoelingen maar meer gewoon pure interesse en het zijn hele sociale mensen. De toeristische streken zorgen alleen dat ik deze interessante, lieve mensen ook ga wantrouwen en het liefst soms wil doorlopen omdat ik niet weer in een aftroggel situatie wil komen.
Mijn vraag is dus eigenlijk naast mijn kritische blik of ontwikkelingshulp wel zoveel nut heeft. Hoe goed is toerisme voor een ontwikkelingsland?
Reizen en backpacken: startpagina's en uitgelichte bijdragen - Bundel Eerlijk en fair reizen: blogs en bijdragen van WorldSupporters - Bundel
Add new contribution