Controle leren loslaten

Er komen veel mensen op gesprek bij mij die als advies van hun omgeving hebben gekregen “laat het los!”.  Vervolgens worstelen deze mensen met de vraag: “Hoe doe ik dat, loslaten? “. 

Het klinkt zo makkelijk, maar het is soms heel onduidelijk hoe je dat kan bereiken. Zelf weet ik zeker: iedereen kan leren hoe je de controle moet loslaten. 

Wat is controle?

Laten we eerst naar controle kijken, naar wat het is. Het gevoel van controle is voor veel mensen een fijn gevoel. Bij een gevoel van controle heb je het idee dat je invloed hebt over de situatie of een persoon.  Dat wat jij doet of zegt invloed heeft en je daarmee het gewenste resultaat bereikt. 

Wanneer je het idee hebt dat je geen controle hebt, geeft dat vaak een gevoel van onzekerheid. Je weet niet hoe dingen gaan uitpakken en je hebt het gevoel er geen invloed op te hebben.  Onzekerheid, of het niet weten hoe iets gaan lopen, wordt vaak gezien als onprettige emotie. 

Probeer jezelf eens de vraag te stellen: wat maakt dat jij controle wil hebben over de situatie? Wat maakt die controle zo belangrijk voor jou? Wat voor gevoel krijg je als je geen controle hebt en hoe onprettig, op een schaal van 0 tot 10, is dat gevoel?

Heb je controle?

Wanneer heb je nou daadwerkelijk controle? Dit is een heel belangrijke vraag bij het leren loslaten van de controle. Veel mensen hebben het gevoel controle over de situatie te hebben, terwijl ze die eigenlijk niet hebben! Wanneer je in zo’n situatie zit – je denkt dat je de situatie kan beïnvloeden, maar kan dat toch niet -, dan geeft dat vaak een gevoel van frustratie. Je werkt hard, je doet je best, maar je bereikt niet wat je verwachtte te bereiken! Vaak wordt dan gedacht dat je niet hard genoeg hebt gewerkt om dat doel te bereiken en gaan mensen dus nog harder werken. Helaas zal dit wederom tot frustratie leiden, omdat die controle over de situatie er simpelweg niet kan zijn.  

Als voorbeeld: veel mensen vinden het belangrijk hoe anderen over ze denken. In een bepaalde mate heb je hier invloed op. Je hebt bijvoorbeeld invloed op hoe jij  je gedraagt, hoe jij je uit en wat jij uitstraalt. Hoe de ander dit vervolgens ervaart en wat diegene er van denkt, kan je niet beïnvloeden. Je kan nog zo je best doen om aardig gevonden te worden; dat zegt niet dat ook daadwerkelijk iedereen je aardig zal vinden. 

Daarnaast komt het ook voor dat je het gevoel hebt dat je geen controle over de situatie hebt, terwijl je die juist wel hebt. In deze situatie kan het zo zijn dat je dingen  ‘aan het lot’ overlaat. Je trekt je handen er vanaf en wacht af om te zien wat er gebeurt.  

Controle leren loslaten 

Wanneer je controle wil leren loslaten, is dus de meest belangrijke vraag: heb je controle over de situatie? In veel gevallen blijkt namelijk dat je de controle helemaal niet hebt. Het is schijncontrole. Soms is het zo dat je hard je best doet om iets te bereiken en dat dat ook nog eens lukt. Veelal wordt dan de verkeerde link gelegd: door controle uit te oefenen heb ik mijn doel bereikt!. Soms is het tot op bepaalde hoogte ook wel zo, maar vaker kan het berusten op toeval. In dat geval, wanneer je dus die verkeerde link legt, zal je keer op keer proberen weer diezelfde technieken toe te passen (controle) in de hoop op eenzelfde resultaat. Wanneer dit niet lukt en het eindigt anders, voel je frustratie en controleverlies.  

Heb je controle over die mogelijke promotie? Nee. Je hebt alleen controle over hoe hard je je best doet op je werk.  Dit kan er natuurlijk toe leiden dat je baas je een promotie wil geven, maar dat hoeft niet. Wanneer je blijft vasthouden aan het idee ‘ik moet hard werken en dan krijg ik een promotie’, zal dat mogelijk tot teleurstellingen leiden.  

Wanneer je leert herkennen waar je wel controle over hebt, zal je ook makkelijker los kunnen laten wanneer je ergens geen controle over hebt. Controle ligt vaak dicht bij jezelf, je eigen acties, je reacties op gebeurtenissen. Een lastige situatie kan jij niet altijd veranderen, maar je hebt wel de controle over hoe jij omgaat met de situatie.