Onderneming en recht - hoorcollege 1 - Ondernemingsvormen, rechtsvormen, wijzen van ontstaan resp. oprichting

1. Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

De verschillende mogelijke rechtspersonen (institutioneel - contractueel), en de personen- en kapitaalvennootschappen (maatschap, vof, cv - NV, BV).

2. Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

Er worden geen onderwerpen behandeld die niet in de literatuur besproken worden.

3. Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

Er worden geen recente ontwikkelingen besproken, alleen de basics van het ondernemingsrecht.

4. Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?

De tussentoets zal bestaan uit 30 MC-vragen, 15 over het onderdeel onderneming & recht, en 15 over het onderdeel bedrijfswetenschappen. De eindtoets zal bestaan uit open vragen over de stof van alle weken.

5. Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?

Er worden geen tentamenvragen behandeld. Belangrijk is om het verschil tussen kapitaal- en personenvennootschappen te zien. De kapitaalvennootschappen zijn niet gebaseerd op een persoonlijke verbintenis tussen de vennoten, de personenvennootschappen zijn dit wel.

Inhoud college

Wanneer er onderscheid is tussen privévermogen en ondernemingsvermogen, kan de eigenaar van een bedrijf niet in zijn privévermogen aangesproken worden bij een eventueel faillissement. Dit is de kern van het ondernemingsrecht: Proberen te voorkomen dat het mislukken van maatschappelijke (economische) activiteiten andere personen of entiteiten besmet. Ondernemingsrecht draait dus om het afzonderen van vermogensbestanddelen.

Deze afzondering vindt plaats via het creëren van rechtsvormen. Er zijn twee soorten:

• Institutionele rechtsvormen (rechtspersonen). Deze zijn te vinden in Boek 2 van het BW.
• Contractuele rechtsvormen (personenvennootschappen).

Een rechtspersoon staat vermogensrechtelijk gezien gelijk met een natuurlijk persoon (art 2:5 BW). Het is geen overeenkomst, maar een zelfstandig instituut dat opgericht wordt. De vermogensbestanddelen van de rechtspersoon zijn het bezit van de rechtspersoon zelf.

Rechtspersonen

De NV en de BV lijken op elkaar. Zij worden ook wel kapitaalvennootschappen genoemd. Ook de vereniging en stichting lijken op elkaar. In Boek 2 BW staan materiële kenmerken voor de verschillende rechtspersonen. Zo mag een vereniging geen winst onder haar leden verdelen (art 2:26 lid 3).

De stichting is opgericht om een in de statuten vermeld doel te verwezenlijken en mag alleen uitkeringen die een ideële of sociale strekking hebben verstrekken (art 2:285 BW).

De coöperatie is een vereniging die met de leden gezamenlijk een bedrijf uitoefent (art 2:53 lid 1). Het komt vaak voor in de landbouw. Het verbod van winstuitkeringen geldt hier niet.

Een NV en een BV hebben een in aandelen verdeeld kapitaal. De aandeelhouder is niet aansprakelijk voor de verbintenissen van de vennootschap, en hoeft eventuele verliezen niet aan te vullen. Deze aandelen zijn in principe overdraagbaar. Materiële kenmerken zijn hier minder van belang, vaak is oprichting bij notariële akte verplicht. In zo'n akte is de rechtsvorm al opgenomen.

Alleen voor de oprichting van een vereniging is geen notariële akte vereist. Wanneer deze akte ontbreekt, is er sprake van een informele vereniging. Dit geeft echter rechtsonzekerheid, omdat de rechtsvorm niet duidelijk is. Dit kwam naar voren in de The Lord's Choir-casus. Hierin bepaalde de rechter achteraf dat er sprake was van een informele vereniging.

Personenvennootschappen

Hier zijn drie soorten van: de maatschap, de vennootschap onder firma en de commanditaire vennootschap. Voor de betreffende regels geldt een gelaagde structuur: de maatschap vormt de basis, de vof en de cv zijn bijzondere maatschappen (uitzonderingen daargelaten).

Er is hier sprake van overeenkomsten, in plaats van zelfstandige entiteiten (art. 7A:1655). De vermogensbestanddelen van de vennootschap behoren toe aan de vennoten. De vennootschappelijke gemeenschap vormt een afgescheiden vermogen. Het afgescheiden karakter betekent dat privé-schuldeisers van de vennoten zich niet op het gemeenschapsvermogen kunnen verhalen.