Globaal opzet (HR 24-03-2008, LJN BC0780; NJ 2008, 156)

Casus

In Groningen is Z neergeschoten. Vraag is daarbij of verdachte medeplichtig kan worden geacht. Verdachte is namelijk naar Z op zoek gegaan, heeft de dader rond gereden en heeft hem vervoersmiddelen ter beschikking gesteld. Daarnaast heeft hij ook nog het vuurwapen meegenomen. Vraag is nu of verdachte ook medeplichtig is. Het Hof stelt daarbij dat dit niet het geval is, omdat de verdachte geen opzet, zo heeft deze verklaard, gehad heeft op de wijze waarop het strafbare feit is uitgevoerd.
Het hof ziet zich geplaatst voor de vraag of uit de bewijsmiddelen het opzet van verdachte op de dood van aangever [slachtoffer] dan wel op zwaar lichamelijk letsel kan worden afgeleid.

(1) Het opzet van de deelnemer dient zowel op zijn eigen deelnemingsgedraging als op het grondfeit te zijn gericht. In die zin is het opzet van de deelnemer ‘dubbel’.

(2) Het opzet van de deelnemer hoeft niet exact te corresponderen met het uiteindelijk gevolgde grondfeit. Het is voldoende wanneer het opzet van de deelnemer op een vergelijkbaar grondfeit was gericht. De Hullu noemt dit globaal opzet (zie o.a. p. 427). Pas wanneer het opzet van de deelnemer (al dan niet in voorwaardelijke vorm) op een wezenlijk ander grondfeit was gericht is niet voldaan aan het vereiste van dubbel opzet.

Hoge Raad

Hierbij is ten eerste van belang of uit de bewijsmiddelen in onderling verband bezien kan blijken of door verdachte of door een van zijn mededaders is geschoten. Ten tweede, dat verdachte, indien niet hij maar één der anderen de betrekkelijke schoten op het slachtoffer heeft afgevuurd, op de hoogte was van het feit dat bij (een van) de medeverdachten op dat moment een vuurwapen voorhanden was en dus, gezien het gezamenlijk gemaakte plan om het slachtoffer ‘te pakken te nemen’, daarbij het gevolg dat het slachtoffer zou kunnen worden gedood dan wel aan hem zwaar lichamelijk letsel op de wijze zoals ten laste gelegd zou worden toegebracht, voorzienbaar was. Verdachte wordt medeplichtig geacht.